Arkhimedes burgusu (vidası)

alçak bir yerden yükseğe su çıkarmaya yarayan makine.

İÖ 3. yüzyılda Eski Yunanlı bilim adamı Arkhimedes tarafından, büyük gemilerin ambarlarındaki suyu boşaltmak amacıyla bulunduğuna inanılan bu aygıtların bir türünde, ekseni yatayla 45 derecelik açı yapan bir silindirin çevresine sarmal biçimde sarılmış ve alt ucu suya batırılmış bir boru vardır. Aygıtın ekseni çevresinde döndürülmesiyle su boru içinde yükselir. Arkhimedes burgusunun sabit bir silindir içinde dönen bir sarmaldan ya da şaft çevresinde dönen bir sarmal borudan oluşan türleri de vardır.

Açık ve eğimli oluklar içinde dönen sarmallardan oluşan modern burgulu pompalar, lağım suyunu atık su işleme tesislerine pompalamakta çok etkilidir. Açık oluklar ve burgunun biçimi, büyük parçaların tıkanmaya yol açmadan geçmesini sağlar.