Mezhep Nedir?
Kelime olarak takip edilen yol, görüş, manalara gelir. Din açısından ise, müctehid sıfatını kazanmış bir islam aliminin kapalı veya kesin olmayan (zanni) ayet ve hadisleri islamın temel prensiblerine zıt gelmeyecek şekide yorumlayarak çözüm getirmesine denir.
Kaç Çeşit Mezhep Vardır?
a. İtikadi Mezhepler: İmanla ilgili konulardaki görüşler
b. Ameli Mezhepler : İbadetle ilgili konulardaki görüşler
İTİKADİ MEZHEPLER
İman esaslarını kabul etme konusunda bir çok görüş ve mezhep vardır. Bunlar iki gruba ayrılır
a. Hak Mezhepler veya ehl-i sünnet mezhepleri
b. Batıl Mezhepler veya ehl-i bit'at mezhepleri
Ehl-i Sünnet ne demektir?
Dini yorumlarda Hz. Peygamberin ve sahabelerin yolunu takip edip onu örnek alan, sahabe arasında ayrım yapmadan onları bütün olarak seven ve kabul eden mezhebin adıdır.
Ehl-i bit'at ne demektir?
Yorumlarını daha ziyade kendi görüş ve fikirlerine dayandıran, bazı sahabeleri sevgide aşırıya kaçan, bazılarına karşı da nefret duyan mezhebin adıdır.
HAK MEZHEPLER (Ehl-i Sünnet Mezhepleri)
a. SELEFİ MEZHEBİ
İmanla ilgili konularda ilk dönem (selef) bilginlerinin yolunu izleyerek ayet ve hadislerdeki ifadelerin zahiriyle (anlaşıldığı şekliyle) yetinip asla yorum yapmayan, hikmeti araştırmadan Allah'a havale eden mezhebe denir. Bu mezhepde aklın hiçbir rolü yoktur. Suudi Arabistan, Kuveyt ve Körfez ülkelerinde yaygındır.
b. EŞ'ARİ MEZHEBİ
Mezhebin kurucusu İmam-ı Eş'ari'dir. Basra'da doğmuş, Bağdat'da vefat etmiştir. İmanla ilgili konularda ayet ve hadisleri temel almakla birlikle bunların anlaşılmasında akla da yer veren bir mezhep anlayışıdır. Malikiler genelde Eş'ari mezhebindendir. Mezhep, Kuzey Afrika, Endonezya ve Hicaz'da yaygındır.
c. MATURUDİ MEZHEBİ
Mezhebin kurucusu, İmam-ı Maturidi'dir. Kendisi Türkistan'ın Semerkant şehrinin Maturid köyündendir. Maturidilik, imanla ilgili konularda ayet ve hadisleri temel almakla birlikte dinin anlaşılması konusunda aklı temel kabul etmiş bir mezheptir. Maturidi fıkıhta Ebu Hanife'nin yolunu takip etmiştir. Hanefilerin büyük bölümü Maturidi mezhebine bağlıdır. Mezhep, Türkiye, Balkanlar, Orta Asya, Hindistan, Pakistan'da yaygındır.
Not: Genellikle Türkler fıkıhta Hanefi, itikatta ise Maturidi mezhebindendir.
BATIL MEZHEPLER (Ehl-i Bit'at Mezhepleri)
İslamın ana esası olan ayet ve hadislerin görüşlerine uymayan, genellikle kişilerin kendi arzu ve hevesleri doğrultusunda uydurdukları iddialardır ki, bunların sayıları çoktur.
Mezhepler niçin, nasıl ve ne zaman çıkmıştır?
Ashab-ı kiram devrinden sonra, Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerden hüküm çıkarma kudretine sahip müçtehidler azalmıştı. Bunun üzerine müslümanlar, içtihad kudretinde bulunan fakihlere tabi olma yolunu tuttular. Onların derslerinde bahs ettikleri mevzular, sorulara verdikleri cevaplar ve fetvalar halkın takip ettiği bir yol ve fıkhi bir mezhep olarak doğmuş oldu. Mezheb sahibi olan bu büyük alim ve imamlar hiç bir zaman, biz bir mezheb kuruyoruz, bize uyunuz, diye halkı görüşlerine uymaya çalışmazlardı.
Peygamberimiz, müçtehidlerin içtihadında isabet edrse, iki sevab, iyi niyetle Allah rızası için yaptığı içtihadında hata ederse, bir sevab alacağını söylemiştir.
Müçtehidde bulunması gereken özellikler nelerdir?
Arapça bilmelidir. Çünkü Kur'an bu dille inmiş, Peygamberimiz sünneti de aynı dille ifade etmiştir.
Kur'an ilmine sahip olmalıdır.
Sünneti bilmelidir.
Üzerinde icma ve ihtilaf edilen konuları bilmelidir.
Kıyas bilmelidir. İçtihad, bütün şekil ve metoduyla kıyası bilmeyi gerektirir.
Doğru bir anlayış ve iyi bir takdir gücüne sahip olmalıdır
İslamiyet bir olduğuna göre mezhep ne için dört olmuştur?
El bir tane olduğu halde, parmakların beş tane oluşu nasıl bizim iş görmemizi kolaylaştırmakta ise, mezheplerin durumu da aynen böyledir. Hepsi İslam esaslarına bağlı olup, halkın kolaylığı içindir.
alıntıdır
