Kan uyuşmazlığının ne olduğunu bilmek için öncelikle taşıdığınız kan grubunu tanımanız gerekir. Kanınızda oksijen taşımakla görevli olan, kırmızı kan hücrelerinde (eritrositler) bulunan proteinler esas alındığında, dört ana kan grubu oluşmaktadır. A, B, AB ve O grubu. Bunun yanı sıra, D proteinine sahipseniz Rh pozitif (+), D proteinine sahip değilseniz Rh negatif (-) olarak tanımlanırsınız. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Moşe Benhabib: “Rh antijeni negatifliği, ırklar arasında farklılıklar gösterir. Beyaz ırkta kabul edilen oran % 15–16 iken, siyah ırkta % 5–8, Asya ve Latin Amerikalılarda % 1–2 sıklığında görülmektedir. Türkiye’de bu oran % 11–12 olarak saptanmıştır.” diyor ve bizi konuyla ilgili bilgilendiriyor.

Teorik olarak Rh uyuşmazlığının görülme oranı
Toplumumuzda Rh negatif (-) oranı % 11 olarak alınırsa, kan uyuşmazlık tablosu % 8 olarak karşımıza çıkar. Uyuşmazlık oranını belirleyen tek faktör, Rh antijeni varlığı veya yokluğu değildir. Rh negatifliğinin oranı, geçirmiş olduğunuz hamilelik sayısı, Rh pozitif(+) bebek, kırmızı kan hücrelerinizin (eritrosit) antijenik etkinliği, Kan gruplarından ABO uyuşmazlığınızın olması durumu ve bağışıklık sisteminizin cevap verme yeteneği ile orantılıdır. Rh uyuşmazlığı olgularının ancak %20'si sonuçlardan etkilenir.

Kan uyuşmazlığı
Kan uyuşmazlığı problemi, Rh antijeni taşıyan bebeğinizin, kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) kanınızla karışması ve bu olaya vücudunuzun tepki (antikor) göstermesi sonucu oluşur. Hamileliğinizde büyük olasılıkla bebeğiniz, babasından aldığı ve sizde bulunmayan farklı bir eritrosit antijeni taşır. Sizde bulunmayan bu antijene, vücudunuz hamileliğiniz sırasında ya da öncesinde mutlaka tepki verir.

Bebeğinizin kanının, sizin kanınızla karışması durumu, özellikle hamileliğiniz süresince ya da doğumunuz sırasında gerçekleşir. Eğer problemli bir hamilelik geçiriyorsanız, bu karışım oranı ve miktarı da artabilir.

Oluşum mekanizması
Rh negatif (-) kana sahip bir anne iseniz, Rh pozitif(+) eritrositlerle vücudunuz karşılaştığında, antikor oluşturur. İlk karşılaşmada (ilk hamilelik) oluşan antikorlarınız, bebeğinize ya da size zarar vermez. Tehlike ikinci hamileliğinizle birlikte başlar.

Bebeğinizin etkilenme koşulları
• Sizin Rh negatif (-) kana, eşinizin Rh pozitif (+) ve bebeğinizin de Rh pozitif (+) kana sahip olması durumu.
• Rh pozitif (+) kanınızın, eritrositler ile karşılaşması ve bu antijenlerin bağışıklık sisteminizi uyarabilecek nitelikte olması.
• Antijenlerin dolaşım sisteminizi ve bağışıklık sisteminizi uyarabilecek kadar, uzun süre vücudunuzda kalması.

Normal koşullarda hamilelik döneminizde, sizin ve bebeğinizin kanları birbirine karışmadan, plesenta (eş) aracılığı ile oksijen, karbondioksit ve besin öğelerinin karşılıklı alışverişi gerçekleşir. Doğumunuz sırasında, zedelenen dokularınızdan bir miktarı yüzünden, bebeğinizin kanı, sizin kanınıza karışabilir. Şayet Rh negatif (-) bir kan grubuna sahip iken, bebeğiniz Rh pozitif (+) herhangi bir kan grubuna sahipse, bebeğinizin kanı bir miktarda olsa, sizin kanınıza karışacaktır. Bunun sonucunda bağışıklık sisteminiz tamamen yabancısı olduğu bir protein (D proteini) ile tanışır ve ona karşı tepki gösterir. O maddeyi yok etmek ister. Beyaz kan hücreleriniz (lökositler), D proteinini yok etmek üzere ürettiği maddeleri (antikorlar) kullanarak, hedefine ulaşır. Kanınızın da bebeğinizin kan hücrelerinin tümü yok edilir, geriye "anti-D antikorları" ve bunları gereksinim duyulduğunda her an yeniden üretebilecek, akıllı beyaz kan hücreleri kalır.