Kolibri
KOLİBRİ ler o kadar güzeldir ki, bazı tabiat bilginlerine bakılırsa, güzellik bakımından tavus kuşuyla cennet kuşunu bile gölgede bırakırlar. Bu görüş ister doğru olsun, ister olmasın, kolibri' lerin tabiatın harikalarından oldukları, muhakkaktır. Yaklaşık olarak 5 santim uzunluğundaki ve 3-4 gram ağırlığındaki en küçük kolibri, tüylü yaratıkların en küçüğüdür. Ceviz kabuğundan büyük olmayan yuvasına inanılmayacak kadar minik iki beyaz yumurta yumurtlar. 22 - 23 santim uzunluğundaki dev kolibri bile ancak öbür kolibri'lere kıyasla bir devdir.
Bu küçük kuş, küçüklüğüne rağmen en üstün bir uçuş mekanizmasıyle silâhlanmıştır. Kanatları o kadar hızlı hareket eder ki, an vızıltısı gibi bir ses çıkarır, hareketleri ise gözümüze gölge gibi hayal meyal gözükür. Bu arı vızıltısı gibi ses, kolibri'ler nektar yüklü çiçeklerin başında kanat çırparak karınlarını doyurdukları zaman bilhassa belli olur. Kuş bu zamanlarda saniyede ortalama 50 - 55 defa kanat çırpar.
Bazı kolibri'ler oldukça uzun göçlere girişir ve kısmen mola vermeksizin su örtülerini aşarlar. Fakat özellikle kısa süreli uçuşları dikkate değer. Kısa uzaklıklar için belki de uçan kuşların en hızlıları onlardır. Birçok kolibri türleri öylesine hızlı hareket ederler ki, uçuşları insana bir okun havadan vınlayarak geçişini hatırlatır. Kolibri bir an toprağın hemen yukarısında uçmaktayken, bir an sonra yayla atılmış gibi yüksek bir ağacın en tepesine fırlamıştır.
Bütün kuşların arasında yalnız kolibri geçrek mânada arkaya uçabilir. Bu kuşun kanatları yere köşegen oval daireler çevirir.
Kolibri'ler yalnız Amerika'da yaşarlar. Deniz seviyesinde olduğu gibi, Ekvator enlemindeki And'ların 4 800 metre yükseklerinde de bulunurlar. Bazıları Horn Burnu'na kadar güneyde başkaları ise Alaska'ya kadar kuzeyde yaşar. Bazı türlerinin göçücü olduğunu gördük. Ilımlı kuşak kolibri'leri böyledir. Meselâ Kuzey Amerika'nın doğusundaki «lâl boyunlu kolibri» (Archilochus colubris) Panama'da kışlar. Başka kolibri'ler bütün hayatlarını birkaç yüz metreden enli olmayan çiçekli kuşaklarda geçirirler. Birçokları tıpkı bitkiler gibi, bir tek dağ zirvesine veya küçük adaya mıhlanıp kalırlar.
Kolibri'ler en çok Kolombiya ile Ekvador'un astropikal bölgesinde boldurlar. «Trochilidae» ailesini meydana getiren 319 bilinen türden 113' ünün yurdu Kolombiya'dır. Birleşik Amerika'da on sekiz kolibri türü bulunmakla beraber, bunların sadece sekiz çeşidi Meksika sınırından uzaklaşır.
Kolibri'nin bacakları nazik ve kuvvetsizdir. Kanatları aksine, hareket halindeyken zamanının çoğunu havada geçiren ve olağanüstü ihtisas kazanmış gagasının yardımıyle tamamen uçar vaziyette beslenen bir kuştan bekleneceği üzere oldukça kuvvetlidir. Bu ihtisas bazı vakalarda öylesine bir dereceyi bulmuştur ki, böylelerinde gaga 12-13 santim uzunluğunda olup yalnız belli bir çiçek tipinden nektar toplamakta
kullanılır. Kolibri gagasının genellikle aşağıya doğru hafif bir kavisi ve sivri bir ucu vardır. Bazı kolibri'lerde aksine gaga hemen hemen düzdür, başkalarında ise dairemsi bir kavis çevirir.
Sevgili nektarına ulaşabilmek için, kolibri'nin gene olağanüstü ihtisas kazanmış bir dili vardır. Kolibri'nin dili yapı itibariyle başka hiç bir kuşta rastlanmayacak derecede çetrefildir. Bu dilin dış kısmı yuvarlanmışmıştır veya boru biçimlidir. Boğazda dil kemiğindeki bir çatalla birleşir. Bu kemiklerin uçları gırtlağın altından ve kafatasının etrafından geçerek alınla bitişir. Kolibri'nin uzun dilinin muazzam seğirdimini ancak böyle olağanüstü bir mekanizma kaldırabilir.
İşte kolibri böylece bazı çiçeklerin derinlerine erişip buradan nektar, minik böcekler ve örümcekler çıkarır.
Kolibri'ler ise bu görülmemiş beslenme tarzları dolayısıyla çiçeklerin tozaklanmasında önemli bir rol oynarlar. Böceklere öz bu rolü oynayan hemen hemen biricik Yeni Dünya kuşları onlardır.
