Arama


Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
3 Ekim 2009       Mesaj #3
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Kimyasal yapılarına göre:
İnorganik Moleküller: Su, Mineraller, Asitler,Bazlar ve Tuzlar
Organik Moleküller: Karbonhidratlar,Yağlar,Proteinler, Vitaminler, Nükleik asitler ve ATP

Görevlerine göre:
Enerji Vericiler:Karbonhidratlar,Yağlar,Proteinler,ATP
Yapıcı Onarıcılar: Proteinler,Yağlar,Karbonhidratlar, Vitaminler,Su ve Mineraller

İNORGANİK MOLEKÜLLER
SU:
Su iyi bir çözüdür.Tüm canlı yapıların büyük bir kısmı sudan oluşur.Enzimatik reaksiyonların gerçekleşmesi için gereklidir.

MİNERALLER:

  • Magnezyum (Mg):Bitkilerde klorofil pigmentinin ve bazı enzimlerin yapısında yer alır.
  • Demir (Fe):Hemoglobin yapısına katılır. Eksikliğinde anemi görülür.
  • İyot (I):Tiroit bezinin çalışmasında etkilidir.Eksikliğinde guatr hastalığı oluşur.
  • Kalsiyum (Ca):Kasların kasılmasında etkilidir.Ayrıca kemik ve dişlerin yapısına katılır.Kanın pıhtılaşmasında görev alır.Eksikliğinde kemik ve diş rahatsızlıkları ortaya çıkar.
  • Fosfor (P):Kemik dişlerin yapısına katılır.
  • Sodyum (Na),Potasyum (K):Sinirsel iletimde,hücrede asit ve baz dengesinin sağlanmasında,kas faaliyetlerinde görev alır.
ORGANİK MOLEKÜLLER
En çok enerji veren organik bileşikler sırayla:
  • Yağlar
  • Karbonhidratlar
  • Proteinler
  • Enerji hammaddesi olarak kullanım sırası:
  • Karbonhidratlar
  • Yağlar
  • Proteinler
KARBONHİDRATLAR
-C,H,O elementlerinden oluşurlar.
-Enerji vericidirler.
-Zar ve çeper yapısına katılırlar.
-Üç grupta incelenirler:Monosakkaritler,Disakkaritler, Polisakkaritler

1.MONOSAKKARİTLER
- Karbonhidratların yapıtaşlarıdır.
- Sindirilemeden kana geçerler.
- Glikozit bağı içermezler.
- 3-7 arasında karbona sahip olabilirler.
3C'lu (triozlar):Gliseraldehit,Pirüvik asit,Gliserik asit
5C'lu (pentozlar):Riboz,Deoksiriboz
6C (heksozlar):Glikoz,Fruktoz,Galaktoz
Glikoz:Kan şekeri olarak bilinir.Beynin yakıtıdır.
Fruktoz:Meyve şekeridir.Enerji verici olarak kullanılır.
Galaktoz:Süt şekeridir.hayvanlarda bulunur.

2-DİSAKKARİTLER:
-İki monosakkaritin birleşmesiyle oluşurlar.
-Monosakkaritler birbirlerine glikozit bağlarıyla bağlanırlar.Bu bağ oluşurken su açığa çıkar.
-Sindirildikten sonra kana geçerler.

Önemli disakkaritler ve formülleri:

Glikoz + Glikoz MALTOZ+H2O
Glikoz+ Galaktoz LAKTOZ+H2O
Glikoz+Fruktoz SAKKAROZ +H2O

Maltoz:Arpa şekeridir.Bitkisel kaynaklıdır.
Laktoz:Süt şekeridir.Hayvansal kaynaklıdır.
Sakkaroz:Pancar şekeridir.(çay şekeri) Bitkiseldir.

3-POLİSAKKARİTLER:
-Çok sayıda monosakkaritin glikozit bağıyla bağlanması sonucu oluşurlar.
-Sindirdikten sonra kana geçerler.

Nişasta:Bitkilerin depo maddesidir.Fotosentez sonucu oluşan fazla glikozlar nişasta şeklinde depo edilir.Suda çözünmez.Ayıracı iyottur,mavi renk oluşturur.
Glikojen:Hayvanların depo maddesidir.Fazla alınan glikozlar karaciğer ve kas dokusunda glikojen şeklinde depo edilir.Suda çözünür.Ayıracı iyottur,kahverengi renk oluşturur.
Selüloz:Bitkilerde hücre çeperinin yapısını olşturur.İnsanlar ve hayvanlar selülozu sindiremezler.Otçul hayvanların bağırsaklarında selüloz sindiren bakteriler bulunur.Ancak bu şekilde selülozu sindirebilirler.Suda çözünmez.İyotla boyanmaz.
Kitin:Eklembacaklıların dış iskeletini oluşturur.
Keratin:Sürüngenlerin derilerinde su kaybını engelleyici olarak,ayrıca boynuz, tırnak gibi yapılarda yer alır.

YAĞLAR (Lipidler)
-C,H,O, elementlerinden oluşurlar.Bazılarında P ve N elementleri bulunur.
-Suda çözünmezler.Alkol,eter,aseton,benzen gibi maddelerde çözünürler.
-Yapıtaşları yağ asitleri ve gliserollerdir.
-Yağ asitleri ve gliserol ester bağları ile bağlanırlar.
-En çok enerji veren bileşiktir.
-Yağlar deri altında depo edilerek ısı yalıyımı sağlar ve çarpmalara karşı iç organları korur.
-Yağların yıkımı sonucunda su açığa çıkar.Çölde yaşayan hayvanlar ise depo ettikleri yağ ile su ihtiyacını karşılar.

Basit yağlar:
-Nötral yağ veya trigliseritte denir.
3Yağasidi + 1Gliserol Yağ +3H2O
-Karbonhidratlara göre daha fazla enerji vericidirler.
-Yıkımları zor olduğu için enerji için önclikli karbonhidratlar kullanılırlar.
-Karbonları arasında tek bağ olan yağlara doymuş yağlar denir.Genelde hayvansal kökenlidirler. -Karbonları arasında çift bağ olan yağlara ise doymamiş yağlar denir.Bitkisel yağlar denir.

Bileşik yağlar:
-Fosfolipidler:Yapılarında nötral yağlardan farklı olarak fosfat ve azot bileşikleri bulunur.Fosfo lipidler hücre zarının yapısına katılırlar.
-Glikolipidler:Glikoz ile bağ yapmiş yağlardır.Hücre zarının yapısında yer alırlar.
-Steroitler:Hormonların ve vitaminlerin yapısına katılırlar.
-Yağ Asitleri:Yağların yapıtaşlarındandı.Genelde bileşikler halinde bulunurlar.

PROTEİNLER
-C,H,O, ve N elementlerinden oluşurlar.Bazı proteinlerde kükürt ve proteinde bulunur.
-Yapıcı onarıcı bileşiklerdendir.
-Enerji verici olarakta kullanılırlar.Ancak metabolik faaliyetlerde önemli görevleri olduğu için gerek duyulmadıkça enerji verici olarak kullanılmaz.
-Yapıtaşları aminoasitlerdir.
- Aminoasitler peptit bağları ile birbirlerine bağlanarak proteinleri oluştururlar.
-Çok sayıda aminoasidin bu şekilde birleşmesiyle polipeptidler oluşur.
-Oluşan her peptid bağında bir molekülde su açığa çıkar.Bu nedenle n sayıda aminoasitten oluşan bir proteinin oluşumunda n-1 sayıda su ve yine n-1 asyıda peptid bağı oluşur.
-İhtiyaç olduğunda DNA şifresiyle ribozomlarda sentezlenirler.
-Aminoasitler 20 çeşittir.Bunlardan 8 tanesi temel aminoasit olarak adlandırılır.İnsanlar ve hayvanlar tarafından üretilirken kalan 12 tanesi bitkilerden karşılanır.
-Tüm canlıların proteinleri birbirinden farklıdır.Akrabalarda ise benzerdir.

Proteinlerin farklı oluş nedenleri:
-Aminoasitlerin sıralanışı
-Aminoasitlerin sayısı
-Aminoasitlerin çeşidi
-Aminoasitlerin tekrarlanma sıklığı
-DNA şifresiyle oluşmaları da proteinleri farklı kılar.Çünkü tüm canlıların DNA'ları farklıdır.

Örneğin G A L A T A S A R A Y kelimesini oluşturan her harf bir aminoasit çeşidini ifade ederse;
Bu proteinde kaç tane aminoasit vardır.? (11)
Bu proteinde kaç çeşit aminoasit vardır? (7)
Proteinin oluşumunda kaç molekül su açığa çıkar? (10)
Bu proteinin yapısında kaç molekül peptid bağı vardır? (10)
Bu proteinde en çok tekrarlanan aminoasit hangisidir? (A)

Aminoasitlerin Yapısı:
H(Amino grubu)NH2 C COOH (Karboksil grubu)
R(Değişken grup)
Aminoasitlerin yapısında bulunan H,NH2,COOH her aminoasitte aynı iken Rdeğişkeni aminoasitlerin farklı olmasını sağlar.Amino grubu asit ortamda baz gibi,karboksil grubu ise bazik ortamda asit gibi davranır.Bu nedenle aminoasitler amfoter özellik gösterir.Proteinleri yapısal proteinler ve düzenleyici proteinler olmak üzere ikiye ayırırız.
a-Yapısal proteinler hücre zarında ve bazı organellerin yapısında yer alır.
b-Düzenleyici proteinler ise enzim ve hormonların yapısını oluşturur.
Proteinlerin yüksek sıcaklıkta yapıları bozulur.Bu yapı bozukluğuna denatürasyon denir.

ENZİMLER
Tepkimelerin başlaması için gerekli olan aktivasyon enerjisini düşürürler.Tepkimeleri hızlandırırlar.Biyolojik katalizörlerdir.
Örneğin
A + B ----> C + D Bu tepkimenin gerçekleşebilmesi için aktivasyon enerjisine ihtiyaç vardır.

A+B
C+D
Özellikleri:
1.Aktivasyon enerjisini düşürürler.
2.Reaksiyonları hızlandırırlar.
3.Enzimlerin etki ettikleri maddelere substrat denir. Enzimler substrarlarına özgüldür.
4.Enzim subsrat arasında anahtar kilit ilişkisi vardır.
5.Enzimlerin subsratlarına bağlandığı kısma aktif bölge denir.
6.Reaksiyonları başlatmaz,başlamış reaksiyonları hızlandırırlar
7.Tepkimelerden değişmeden çıkarlar.
8.B+M C+D+M burada M enzimdir.Reaksiyona girmiş ve değişmeden çıkmıştır.
9.Enzimler tekrar tekrar kullanılabilirler.
10.Genelde tersinir reaksiyonlarda çalışırlar,yani bir reaksiyonun hem yapımını hem de yıkımını sağlarlar.
11.Her enzimin sentezinden bir gen sorumludur.Enzimler protein yapısına sahip olduklarından DNA şifresine göre üretilirler.(Bir gen bir enzim hipotezi)
12.Enzimlerin en iyi çalışabildiği sıcaklık aralığı 35-37 derecedir.Enzimler protein yapısında olduklarından,proteinler gibi yüksek sıcaklıklarda yapıları bozulur.Bu olaya denatürasyon denir.Düşük sıcaklıklarda ise enzimler aktif değildirler,yapıları bozulmaz.
13.Her enzimin optimum ph değeri diğerlerinden farklı olabilir ancak ph=7 yani nötr ortamlarda genelde iyi çalışırlar.
14.Enzimler %15 su miktarının altında çalışamazlar.
15.Substrat yüzeyleri arttıkça tepkime hızıda artar.
16.Ortamda bulunan substrat ve enzim miktarları beraber arttırılırsa tepkime arttırma oranında hızlanır.
17.Ortamda enzim olmasına rağmen yeterli substrat yoksa tepki yavaşlar.
18.Ortamdaki enzim miktarını sabit tutup substrat miktarını arttırırsak tepkime hızı bir süre sonra sabitlenir.Çünkü enzimler belirli hızlarda çalışırlar.

VİTAMİNLER
1.Düzenleyici olarak görev alan organik moleküllerdir.
2.Enerji vermezler.Eksikliklerinde çeşitli hastalıklar oluşur.
3.Sindirime uğramazlar,çünkü küçük moleküllerdir.
4.Hayvan hücrelerinde sentezlenmezler.Besinlerle alınırlar.

İkiye ayrılırlar:
-Suda eriyen vitaminler
-Yağda eriyen vitaminler
Son düzenleyen Safi; 3 Ocak 2018 21:38