Yanma Tepkimeleri

Yanma, bir maddenin ısı ve ışık çıkararak çok hızlı olarak oksijenle tepkimeye girmesidir. Kâğıdın, kömürün, odunun, mumun, doğal gazın yanması gibi… Her yanma bir oksitlenmedir; ama her oksitlenme yanma değildir. Örneğin paslanmalar da oksitlenmedir ve bir tür yavaş yanma olarak belirtilebilir.

Örnek:
1. kükürt dioksit + oksijen ===> kükürt trioksit
2. magnezyum + oksijen ===> magnezyum oksit
3. metan (CH4) + oksijen ===> karbon dioksit + su
4. propan (C3H8) + oksijen ===> karbon dioksit + su
5. etanol (C2H5OH ) + oksijen ===> karbon dioksit + su
6. glukoz (C6H12O6) + oksijen ===> karbon dioksit + su
7. nitrometan (CH3NO2) + oksijen ===> karbon dioksit + azot dioksit + su

Çözüm: Verilen Tepkimelerin Denklemlerinin Simgilerle Yazımı
1. SO2 + 1/2O2 ===> SO3 ya da 2SO2 + O2 ===> 2SO3
2. Mg + ½ O2 ===> MgO ya da 2Mg + O2 ===> 2MgO
CH4 + 2O2 ===> CO2 + 2H2O
C3H8 + 5O2 ===> 3CO2 + 4H2O
C2H5OH +3O2 ===> 2CO2 + 3H2O
C6H12O6 +6O2 ===> 6CO2 + 6H2O
2CH3NO2 +1/7O2 ===> 2CO2 + 3H2O+2NO2

Örnek:
2H2 (g) + O2 (g) ===>2H2O(s)
Tepkimesi hangi biçimlerde adlandırılabilir?
Çözüm
Verilen tepkime öncelikle suyun elementlerinden oluşum (sentez) tepkimesidir. Yani iki elementten bir bileşik oluşmaktadır. Buna bağlı olarak tepkime, ‘hidrojenin yanma tepkimesi’ olarak da belirtilebilir. Yanma tepkimeleri, aynı zamanda redoks tepkimeleridir: Bu tepkimede hidrojen ve oksijen atomlarının başlangıçtaki değerlikleri sıfır olduğu halde bileşikteki değerlikleri sıfır değildir. Yani atomların değerliği değişmektedir.

Örnek
Alüminyum metali, bakır sülfat çözeltisinden bakır metalini açığa çıkarır. Tepkimenin denkleştirilmiş şekli aşağıdaki gibidir:
2Al(k) + 3CuSO4(**) ===> Al2(SO4)3 + 3Cu(k)
Tepkimeyi yorumlayınız.

Çözüm
Bir kere tepkimede Al atomları ile Cu atomları yer değiştirmektedir. Buna gore tepkime tek yer değiştirme örneğidir. Öte yandan Alüminyum atomunun değerliği sıfırdır; buna karşın alüminyum sülfatta +3 yüklü alüminyum iyonları vardır. Yine bakır sülfatta bakır iyonları +2 yüklü (sülfat iyonlarının da -2 yüklü olduğunu anımsayınız) iken sonuçta sıfır değerlikli olmaktadır. Kısacası tepkime bir redoks tepkimesidir.