İstanbul ve çevresinin bulunduğu saha Trakya ve Kocaeli diye bilinen platolardan oluşmaktadır. Bu platolar kuzey ve güneyden deniz ile çevrilidir. Bu platoyu İstanbul Boğazı ikiye ayırır.
İstanbul ve civarı ortak bir bölgesel iklim tipinin hakimiyeti altında olmamakla beraber gerçekte topoğrafya, yükselti, nispi konum, bakı ve bitki örtüsü gibi faktörlerin karakterindeki değişikliklerden dolayı bazı önemli farklarla birbirinden ayrılan belirgin iklim tipleri arz eder. İstanbul Boğazı ve çevresi genel olarak Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Bu iklim kıyı bölgelerde iç kesimlerde biraz ayrılık gösterir. Bilindiği gibi Akdeniz ikliminde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. İstanbul iklimi;bir yandan Karadeniz’in , bir yandan Balkanlar ve Anadolu kara ikliminin etkisiyle meydana gelen özel bir durum gösterir. Kışın sık sık Balkanlardan gelen soğuk hava etkisini sürdürürken, bir ara Karadeniz’in çisentili, yağışlı üşüten az soğuk havaları başlar. Bir bakarsınız Akdeniz etkisinin ılık lodoslu havaları baharı getirir gibi olur. Bu değişik durum kış boyunca birbirini izler.
Yazın yağış sonbaharın yarısı kadardır. Genel olarak yazlar sıcak, kışlar yağışlı ve ılık geçer. Kar yağışlı gün sayısı 10 günü geçmez.
İstanbul’un farklı bölgelerini temsilen alınan istasyonların meteorolojik değerlerinin birbirleri ile karşılaştırması neticesinde genel olarak elde edilen bilgiler şunlardır.
BASINÇ ( Ortalama Aktüel Basınç )
İstanbul’daki İstasyonların uzun yıllar ortalama değerlerine göre ortalama basıncı 1010.0 mb. dır. İstanbul’u temsilen aldığımız Bahçeköy, Florya, Göztepe, Kartal, Kumköy, Sarıyer ve Şile istasyonlarımızda uzun yıllar extrem olarak en düşük basınç Bahçeköy istasyonumuzda ölçüldüğü tespit edilmiştir. Uzun yıllar ortalama değerlerine göre exterm yüksek basıncın Şile Meteoroloji istasyonunda ölçüldüğü görülmüştür.
Şunu söylemek gerekir ki; İstanbul’da extrem değerler çok seyrek olarak görülmektedir. Fakat İstanbul’u etkileyen hava kütlelerine bağlı olarak basınç zaman zaman yükselip alçalmaktadır.
Genellikle ortalama basıncın İstanbul’da en yüksek olduğu ay Ekim, en düşük olduğu ay ise temmuz ayıdır.
SICAKLIK
Oldukça geniş bir sahaya yayılmış olan İstanbul’da topografyadaki farklılık, deniz etkisi, şehirleşmenin dağınık ve yaygın olması , endüstriyel sahaların sıcaklık üzerine büyük etkisi olduğu bilinmektedir.
Genel olarak İstanbul’daki istasyonların sıcaklık ortalaması 13.8 C dır. İstasyonların ayrı ayrı ortalamalarına bakıldığında yukarıda belirttiğimiz özellikler dikkati çekmektedir. Aynı durum ortalama maksimum sıcaklıklarda da görülür. Genel olarak İstanbul’un maksimum sıcaklığı 45.2 C Şile istasyonunda kaydedilmiş. Ortalama maksimum sıcaklıklar bakımından da istasyonlar arasındaki farklaşma Kartal ile Şile arasında görülmektedir.
İstasyon
Maksimum
Sıcaklık
Minimum
Sıcaklık
Florya
Sarıyer
Bahçeköy
Kumköy
Kartal
Şile
tespit edilmiştir.
İstanbul’da gece ile gündüz sıcaklıklarının arasındaki farkın en fazla olduğu ay genel olarak Nisan ayıdır. Diğer aylarda gece ile gündüz arasındaki fark pek fazla değildir.
BAĞIL NEM
İstanbul’un uzun yıllar değerlerine göre ortalama bağıl nem % 76 dır. Ortalama bağıl nemin en yüksek olduğu yer Bahçeköy istasyonudur. Bağıl nemin en az olduğu yer ise Kartal istasyonudur. Çoğunlukla Kasım ve Aralık ayında bağıl nem yükselmeye başlar ve Ocak Şubat ayına kadar devam eder. , Genel olarak bağıl nem İstanbul’da kış mevsiminde yüksektir. Bu aylarda bağıl nemde düşme başlar ve minimum değere Temmuz ve Ağustos ayında ulaşır.
BULUTLULUK
İstanbul’da genel olarak hava 5.5 oranında kapalı geçer, Karadeniz sahillerinden güneye doğru inildikçe bulutluluk oranı azalır. Bulutluluğun en fazla olduğu aylar kış aylarıdır. En az olduğu ay ise yaz aylarıdır.
YAĞIŞ
İstanbul ilinde bulunan istasyonların vermiş olduğu ortalamalara göre yıllık yağış ortalaması 787 mm dir. İstanbul’da en düşük yağış alan istasyon Florya ( 641mm )olarak görülmektedir. İstanbul’a düşen ortalama yıllık yağışın % 35’i Kış mevsiminde, %23’ü İlkbahar mevsiminde, % 14’ü yaz mevsiminde , % 28’i Sonbahar mevsiminde meydana gelmiştir.
İstanbul Karadeniz’in tesiri altında kaldığından birçok merkeze göre daha fazla yağış aldığı görülmektedir. İstanbul’un yağış miktarının fazla olmasının bir sebebi de sahillerde hava kütleleriyle deniz arasındaki bağlantıdır. Bu sahillerde yaz aylarında genelde denizin sıcaklığı ile hava kütlelerinin sıcaklığı hemen hemen aynıdır. Ancak bazı aylarda ( Temmuz-Ağustos )hava sıcaklığı denizin sıcaklığından daha yüksek olmaktadır. Sonbahar ve kış aylarında denizin sıcaklığı havadan daha yüksektir. Havaların soğumasıyla Ocak ve Şubat aylarında suların havadan daha sıcak olması yağış karekteri üzerine tesir etmektedir ve kış aylarında yağışların yükselmesine yardımcı olmaktadır.
Kar yağışlı gün sayısı 10 günü geçmez.
RÜZGAR
İstanbul’un hakim rüzgarı kuzeydoğu ( poyraz ) dır. Uzun yıllar ortalama rüzgar hızı 3.2 m/sec dir. Rüzgar hızı Karadeniz kıyılarından güneye inildikçe azalır. İstanbul ilinde ölçülen en kuvvetli rüzgar 42.4 m/sec olarak Şile istasyonunda kaydedilmiştir. Yazın genel olarak poyraz, kışın karayel, yıldız ve lodos eser. Kıble ve lodos yağış getirir. Lodos Marmara’da , karayel ve yıldız Karadeniz’de fırtına yapar.
SİS
İstanbul bir liman şehri olması dolayısıyla sis oldukça önemli bir konudur. Çoğunlukla alçak yerlerde ve deniz üzerinde sabah erken saatlerde başlayan sis öğle saatlerine doğru sıcaklığın yükselmesi ile sona erer. İstanbul’da sisin en fazla olduğu aylar Mart, Nisan ve Mayıs aylarıdır. Sisin en az görüldüğü aylar ise Temmuz ve Ağustos aylarıdır.
