Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

Çalgılar


Ezgili ve ritimli seslerin elde edilmesini sağlayan aletler, müzik aletleri. Çalgıların türleri, adları, yapım özellikleri ve tarihiyle uğraşan bilim dalı organolojidir. Arkeoloji ve tarihöncesi çağlarla bağıntılı olarak yapılan araştırmalar, bugün kullanılan birçok çalgının İsa'dan önce de var olduğunu kanıtladı. Günümüzde, çalgıların sayısının çokluğu ve çeşitliliğinden ötürü birçok sınıflandırmaya gidildi. Ancak, tüm dünyada kullanılan yaygın çalgılar, geleneksel sınıflandırmaya göre telli, nefesli ve vurmalı çalgılar olmak üzere üçe ayrılır. Mızrapla ya da mızrapsız çalınan telli çalgılar, telleri mızrap ya da parmakla dokunularak, çekilerek titreştirilen aletlerdir: Harp, lir, bağlama (saz), balalayka, kanun, mandolin, gitar, santur, tambur vb.Telleri sürtünme ile ses veren çalgılarda yaya başvurulur. Yaylı telli çalgıların en bilinenleri keman, kemençe, viyola, viyolonsel vb.dir. Tellere, klavyeye bağlı bir tokmakla vurularak çalınan telli çalgıların başındaysa klavsen ve piyano gelir. Doğrudan doğruya ağızla üflenerek çalınan dilli ya da dilsiz nefesli çalgılar armonika (ağız mızıkası), kaval, klarnet, ney, obua, tulum, zurna vb.dir. Ağızlıklı nefesli çalgılar büğlü, fagot, korno, saksofon, trombon gibi çalgılardır. Akordeon, org, harmonyum ise klavyeli çalgılar türüne girer. Deri gerilmiş kasnak biçiminde ya da bakır ve tunç gibi metallerden yapılmış darbuka, davul, def, dümbelek, timpani, trampet, zil vb. vurmalı çalgılardır.