BAKLANIN KÜLTÜRÜ: İklim İstekleri ve Ekim Zamanı :
Serin ve ılıman iklim bitkisidir.Gelişmenin ilk dönemlerinde -4 ºC soğuğa dayanabilir. Bakla yetiştiği dönemde sıcaklık toplamı bakımından 1600º C toplam sıcaklıkta diğer faktörlerin büyümeyi sınırlamadığı koşullarda,maksimum kuru ağırlığa ulaşmakta ve daha fazla büyümeyi durdurmaktadır.Minimum1-2º C maksimum 10-15º C
Özellikle çiçeklenme döneminde yüksek sıcaklıklara duyarlıdır.Çiçeklenme ile olgunlaşma zamanı arasındaki sürenin uzun olması verimi arttırır.Ekim zamanının dondan zarar görmeyecek kadar geç ve vejetasyon döneminin sonlarında yüksek sıcaklıklara maruz kalmayacak kadar erken yapılması gerekir.Tahıllarla birlikte sonbaharda veya erken ilkbaharda ekilmektedir.
Toprak İstekleri:
Fazla seçici olmayan bakla bitkisinin en ideal yetişebildiği topraklar derin,geçirgen pH’sı 6,5-7,5 arasında olan besin maddeleri bakımından zengin topraklardır.Toprak pH’sının 4,7’den aşağı inmesi mineral madde alımını durdurur.Biyolojik azot fiksasyonu ve bitki büyümesi için optimum pH’nın 7 olduğu bildirilmektedir.Bakla yemeklik dane baklagil bitkileri içinde toprak asitliğine en dayanıklı bitki olarak bilinir.
Tohum yatağının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar; toprağın yabancı otlardan arındırılması ve toprağın su tutma kapasitesinin arttırılarak hızlı bir çimlenme sağlayacak ortamın hazırlanmasıdır.Ekimden önce toprak yüzeyinin düzgün olması ve ekim tavlı toprağa yapılması gereklidir.
Ekim Nöbeti:
Azot bağlama kapasitesi en yüksek yemeklik baklagil bitkisi olan bakla iyi bir ekim nöbeti bitkisidir.Hastalıklardan fazla etkilenmediği için ön bitkinin ne olduğu önemli değildir.Kendinden sonra aynı alana ekilecek bitkiye yabancı otlardan arındırılmış,azotça zenginleştirilmiş,organik maddesi yükseltilmiş toprak bırakır.
Tohum ve Ekim:
Ekilecek bakla tohumlarının her şeyden önce biyolojik ve fiziki değerlerinin yüksek olması gerekir.Bakla tohumları çok iri oldukları için mekanik olarak diğer tohumlardan daha fazla zarar görürler.Bakla tohumları 5ºC gibi düşük sıcaklıklarda da çimlenir fakat çimlenme uzun sürer.Optimum çimlenme sıcaklığı olan 25ºC sıcaklığa kadar çimlenme hızı artar.
Ekim derinliğinin orta derecede (10-15 cm )ayarlanması çıkışın daha hızlı olması bitkilerin patojenler ve olumsuz iklim koşullarından daha az etkilenmesini sağladığı için kışlık ve yazlık ekimlerde önerilmektedir.
Ekim sıklığı sonbahar ve ilkbahar ekimlerine göre değişmektedir.Sonbahar ekimlerinde birçok çalışmada metrekareye 25 bitki,ilkbahar ekimlerinde 35-40 bitki önerilmektedir.Sık ekimlerde dallanma ve bakla sayısı azalmakta,bitkiler arası rekabet sonucu çiçek dökümü artmakta ve sonuçta tohum verimi düşmektedir.Ülkemizde genellikle serpme ekilmektedir.Tohumlar önce tarlaya serpilip,üzeri sürülerek toprağa karıştırılmaktadır.
Sıra aralığı mesafe : 30-70 cm arasında ayarlanabilir.Dekara ekilecek tohumluk miktarı orta irilikteki bakla tohumları için 25 kg/da’dır.
Bitki Besin Maddeleri Gereksinimi ve Gübreleme:
Ekimle birlikte verilecek 2-4 kg N/da azot miktarının yeterli olduğu belirtilmektedir. Baklagil bitkilerinin genel olarak fosfor ihtiyacı yüksektir. Bu elementin yetersizliği bitki gelişimini olumsuz etkilediği gibi nodülasyon ve azot fiksasyonu miktarını da düşürmektedir.
Su Gereksinimi ve Sulama : (650-1000 mm )
Su isteği yüksek olan bir bitkidir.Büyümenin bütün dönemlerinde sulamaya iyi cevap verir,yalnız gelişme döneminin sonlarında fazla su,havaların da serin gittiği dönemlerde bitkinin sürekli vegetatif gelişmesine neden olur.
Çimlenmeden 6-8 hafta sonraki kuraklık periyodu transpirasyon ve fotosentez oranını düşürür.Baklanın çiçeklenme ve tohum tutma dönemi sulama bakımından en kritik dönemdir.Bu dönemde görülebilecek kuraklık çiçek ve olgunlaşmamış bakla dökülme oranını arttırır.
Yabancı Ot Kontrolü:
İlk gelişme dönemlerinde yabancı ot kontrolü bütün bitkilerde olduğu gibi mutlak gerekli kültürel önlemlerden biridir.Daha sonraki gelişmesi oldukça yoğundur ve yabancı otları rahatlıkla baskı altında tutabilir.Çiçeklenmeden sonra çapalama gerekmez.
Parazitik yabancı ot olan orobanş (Orobanche cerenate) kuru ve sıcak Akdeniz iklim bölgelerinde baklanın en önemli zararlılarından biridir.Orobanş etkili olduğu konukçu bitki toprağa ekilince o bitkinin kök salgıları ile uyarılır ve çimlenir.Bakla üzerinde gelişimini tamamlayan bir orobanş başağı yüzlerce-binlerce tohum üretir ve bu tohumlar rüzgarla kilometrelerce uzağa taşınabilir.Tohumlar 10 yıl canlı kalabilirler.Dayanıklı çeşit kullanılmalı.
Hasat:
Kuru baklaların hasadı bitkinini yapraklarının dökülüp kararmaya başladığı ve meyvelerden bitkinin aşağı kısımdakilerinin kararıp,kuruyup,buruşması,üst kısımdakilerinin de yarı yarıya kararmayı tamamladığı dönemde yapılır.Hasat elle veya kombine hasat harman makineleri ile yapılır.
Verimi Sınırlandıran Faktörler:
Verimi en fazla çiçeklenme bakla tutumu zamanında ortaya çıkabilecek su yetersizliğinden etkilenir.Kışlık ekilen bakla bu problemi önlese de zaman zaman Nisan-Mayıs aylarında görülen kuraklık verimde dalgalanmalara neden olmaktadır.Akdeniz bölgesinde yetiştirilen baklalarda bir diğer problem orobanş parazit bitkisidir.Baklada beklide en büyük problem tohum maliyetidir.Tohumların iri olmasından dolayı birim alana kullanılan tohumluk maliyeti artmaktadır.
