Çocuk Edebiyatı
2-14 yaş çocuklarının hayali duygu ve düşüncelerine yönelik sözlü ve yazılı tüm eserleri içine alır.
Okul öncesi dönem çocuk edebiyatının genel hedefleri:
1. çocukların ruhsal ihtiyaçlarını karşılamak, boşanma, güven, sevgi, sevilme, sevme, öğrenme, bir gruba ait olma, oyun, değişiklik ve estetiklik gibi ruhsal ihtiyaçlar
2. çocukların değişik yaşlarda ilgi duydukları konuları göz önüne almak
3. çocukların alıcı ve ifade edici dil gelişimlerine katkıda bulunmak
4. çocuğun algı gelişimini desteklemek (görsel,işitsel ,dokunsal algı )
5. sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemek
6. çocuğun zihinsel gelişimini katkıda bulunurken kavram gelişimini desteklemek
7. çocuğa ilk kitap sevgisini aşılamak
8. çocuğa ilk edebi ve estetik değerleri vermek
9. çocukların gelişmekte olan iç ve dış dünyalarına katkıda bulunmak
10. çocukları yaşam gerçeklerine hazırlamak
11. çocukların yaratıcı güçlerini ,harekete geçirmek
12. dinleme yeteneğini geliştirmek
13. eleştiri yeteneğini geliştirmek
14. kitabın eğlence ve bilgi kaynağı olduğunu öğretebilmek
15. iyi çocuk kitabı kavramını verilen uygun örneklerle kazandırmak
16. çocuk kitaplarının türlerini tanıtmak
17. çocuklara uygun fiziksel özelliklerde kitaplar sunmak
18. hikaye ve masalları, kitap,renkli resimler,kukla gölge oyunu,pandomim, çubuk figürler sembolleri gibi yöntemlerle anlatabilmek
19. çocuklara uygulanan eğitim programlarını destekleyici özelliklere sahip kitaplar verebilmek
Çocuk Edebiyatının Çocuğa Kazandırdıkları:
1. basit eğlence için,
2. mevcut durumlardan kaçmak için,
3. hayal gücünü harekete geçirmek için,
4. kendilerini anlamalarını sağlamak için,
5. diğerlerini anlamalarını sağlamak için,
6. dilinin doğasını anlamalarını sağlamak için, - dil gelişimini 2'ye ayırıyoruz. alıcı ve ifade edici dil gelişimi .çocuğun alıcı ve ifade edici dil gelişimi desteklenir,kelime haznesi zenginleşir.-
7. diğer zamanları ve yerleri öğrenmek,
8. bilgiyi araştırmak için,
Çocuk Edebiyatı hakkındaki yanlış düşünceler:
1. çocukluk döneminin insan yaşamında kısa bir yer tuttuğu bu nedenle de çocukluk tecrübelerinin önemsiz olduğu düşünülmüştür. oysa bugün çeşitli etki ve biçimlendirmelere en yatkın olan bu devrenin kısalığından ötürü kötü eserlerle kaydedilmemesi gereken bir dönem olduğu bilinmektedir.
2. bazı yetişkinler çocuk kitabını yetişkinlere hitap eden temanın basit biçimde ele alınmış baskısı olması gerektiğine inanırlar. bu görüş çocuğu kendine özgü dünyası olan bir varlıktan çok minik bir yetişkin olarak kabul eder.
3. çocuk edebiyatının yetişkin edebiyatından farklı olduğu düşünülmektedir. onlara göre kitabın edebi yanından çok ahlaki ve eğitici yönü önemlidir. halbuki çocuk edebiyatı diğer edebiyat türlerinden ayrılamaz . aynı değer yargılarından geçer. iyi bir çocuk kitabının sadece eğitici ve ahlaki değerler vermesi yeterli değildir. edebi temelleri oluşturması da beklenir.
Demek ki iyi bir çocuk kitabı çocuğun ilgi ve ruhsal ihtiyaçlarını karşılayan fakat her şeyden önce çocuğun zevkle okuduğu eserdir.
1932 yılında PAUL HAZARD iyi bir çocuk kitabının nasıl olacağı hakkında bazı prensipler ileri sürmüştür.
1. iyi bir eser sanatını ruhuna sadık kalmalı bilgileri doğru vermeli ,sade olmalıdır. çocuklarda hayat boyu sürecek okuma arzusu uyandırmalıdır.
2. iyi bir kitabın çocukların seveceği biçimde resimleri bulunmalı, resimler çocuklara huzur ve mutluluk vermelidir.
3. iyi eserler çocuklara aşırı duyarlı değil ,hassas ve uyanık yapmalıdır. iyi eserler çocuklara doğada ve insanlarda var olan hiçbir şeyi küçümsememeyi öğretir.
4. iyi eserler oyununun yüksek değerine saygı gösteren eserlerdir. bilgi veren kitaplar örtbas edilmeye çalışılmış ,gramer ya da fen kitapları olmamalıdır. tersine bu bilgileri açıkça çocuğun ruhuna akıtacak , ileride gelişecek tohumu ekecek eserler olmalıdır.
5. iyi eserler gerçek ahlak kurallarını taşırlar. fedakarlık, sadakat dolu bir sevginin sonunda ödülünü aldığı kıskançlık, çekememezlik ve aç gözlülüğün ne kadar çirkin ve değersiz olduğunu gösterirler.
Çocuk Edebiyatında Çeşitlilik:
1. tür bakımından
2. biçim bakımından
3. konu bakımından
4. okuyucu bakımından
Tür bakımından;
a)masallar
b biyografiler
c)müracaat eserleri
d)şiirler ve fen kitapları
e)roman ve hikayeler
f)tiyatro eserleri
g)çizgi romanlar
h)resimli kitaplar
Biçim Bakımından;
her kitabın kendine özgü bir biçimi vardır. her kitap türünün özelliğine, okuyucunun düzeyine göre farklılık gösterebilir. kitaplardaki biçim yönünden farklılıklar boy ,şekil ve resimlendirme özellikleridir. kitaplar dikdörtgen, küçük,kare,minyatür,iki kucak boyunda olurlar. resimleri renkli veya siyah beyazdır. bazıları fotoğraflıdır.
Konu Bakımından:
Çocuğun doğumundan ölümüne kadar her türlü konuyu kapsıyor. sevgi,ölüm,doğum , fedakarlık gibi.
