Arama


Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
24 Temmuz 2011       Mesaj #66
Avatarı yok
Yasaklı
İnsansız Uzay Araçları Hangi Görevler için Yapıldı?
Uzay araçları, Ay'a ya da gezegenlere yapılan uzun yolculuklarda insanlara düşen görevleri yerine getirdiklerinden, en karmaşık robotlardan sayılabilirler. Dünya çevresinde bulunan bir uydu'nun başlıca görevi bazı ölçümler yapıp fotoğraflar çekerek, bunları Dünya'ya göndermektir. Ayrıca uzay aracının,dünya'dan çok uzaklarda duyarlı manevralar yapabilmesi gerekir. Ay'a, Merih'e, Venüs'e, Merkür'e, Jüpiter'e ve Satürn'e uzay araçları gönderilmiş, bunlar, söz konusu yerlerdeki koşulları incelemek için Güneş çevresinde yörüngeler çizmişlerdir.

Yapımı: Uzay araçları, gidecekleri yere ve yerine getirecekleri görevlere göre yapılırlar. Bütün uzay araçları ile uydularda, yalın bir taşıyıcı yapı bulunur. Deneyler ve yolculuk için gerekli sistemler, bu yapının çevresine yerleştirilir. Aynı sınıftan bütün uzay araçlarının, sözgelimi Merkür, Venüs ve Merih'e gönderilen Mariner'lerin temel özellikleri birbirine benzer.Güneş yakınında enerji, sorun olmaktan çıkar.

Güneş pilleri, birkaç yıl yeterli olacak miktarda elektrik üretebilirler. Buna karşılık, Merih'e ve daha uzağa gidecek olan araçların alabildiği güneş enerjisi çok düşüktür.

Jüpiter ile Satürn'e yollanmak için hazırlanan Pioneer tipi araçlarda, güneş pilleri kullanılmamıştır. Bunun nedeni, güneş enerjisinin Satürn çevresinde, Dünya çevresindekinin yaklaşık yüzde biri kadar olmasıdır. Bu yüzden Pioneer'ler, plütonyum -238 izotop'unun radyoaktif bozunmasıyla ısı üreten, termonükleer jeneratörlerle donatılmıştır. Söz konusu jeneratörler, 130 watt güç sağlarlar. Ancak bu güç zamanla azalır.

Bilimsel aygıtları bu jeneratörlerden gelen ışınımdan koruma amacıyla, güç birimleri, aygıtların bulun-"duğu yerden dışarı doğru uzanan çubukların ucuna yerleştirilir. Uzay araçlarında, bilgi toplayan belirli aygıtların, sözgelimi magnetometre'lerin, başka aygıtlardan etkilenmemesi için, bu türden taşıyıcı çubuklar kullanılır.

Uzay araçlarının bir başka belirgin özelliği de telemetri antenleridir. Vericilerin gücü genellikle çok düşük (birkaç watt kadar) olduğundan, vericiden en yüksek verimi sağlamak için, sinyallerin Dünya'ya dar bir demet halinde gönderilmesini sağlayan çukur ayna biçimli yansıtıcılar kullanılır. Pioneer 10 ve ll'de 2,7 metre çapındaki yansıtıcılar, bütün aracı kaplar.

Asıl sinyal demetinin tam olarak Dünya'ya yönelmediği durumlarda sinyalleri göndermeye yarayan, düşük verimli bir «çubuk Aracın, antenlerini ve öteki aygıtlarını belirli bir doğrultuya yöneltebilmesi için, dengelenmesi gerekir. Bu amaçla uzay araçlarında, dönü dengelemesinden ve üç eksenli dengelemeden yararlanılır.

Dönü dengelemesinde araç, uzaya gönderilmeden hemen Önce rampada döndürülmeye başlanır. Böylece uzayda da cayroskop gibi aynı doğrultuda dönmeyi sürdürür. Ancak, hızlı resimlerin çekilmesini ve farklı doğrultularda birkaç deneyin yapılmasını gerektiren durumlarda, bu yöntem elverişli değildir. Bu yüzden, uzay araçlarının çoğunda, üç eksenli dengeleme yöntemi gerekir. Uzayda bulunan bir araç, roketi ateşleninceye kadar, Güneş'in çevresinde kepler yasalarına uygun biçimde bir elips çizer. Yörüngeyi değiştiren roket durunca, araç yeni yörüngesinde hareketi sürdürür. Aracın yörüngesi bilindiği zaman, rota düzeltme manevraları duyarlı biçimde denetlenir ve dikkatli hesaplarla, tüm yolculuk boyunca yalnızca bir tek düzeltme işlemi yeterli olur.

Kaynak:Bilim, Teknoloji ve İcatlar Ansiklopedisi(7.Cilt/Sayfa:2247-2249)
Son düzenleyen Safi; 4 Ekim 2017 02:07