Atletizmde Uzun Atlama - Tek Adım Atlama – Atletizm Uzun Atlama Pisti Kuralları
Yüksek ölçüde hız kazanarak, tek adım sıçrayışla en uzak mesafeye ulaşmak için yapılan pist ve alan sporuna uzun atlama denir. İnsan gücünün maksimum seviyelerini denemek ve geliştirmek adına yapılan yarışmaların başında gelen spor aktivitelerinden biridir. Eskiden günümüze dek, olimpiyat yarışmalarında hak ettiği konuma ulaşan uzun atlama yarışları 1896 yılından bu yana erkekler kategorisinde; 1948'den itibaren bayanlar kategorisindeki sporcuların katılımı ile gerçekleştirildi. Japonya’nın Tokyo şehrinde düzenlenen dünya atletizm yarışmasında Mike Powell 8 metre 95 santimetrelik uzun atlama atlayışla Bob Beamon'un 23 yıllık rekorunu kırmıştır. Dünyaca ünlü atlet Mike Powell sprinter atletler asında en süratli koşuculardan biridir. Süratin gerektirdiği uzun atlama müsabakalarında her zaman hız faktörü önemli olmuştur. Günün koşullarına göre ulaşılması güç bir derecenin sahibi olan atletin uzun seneler çalışmasının neticesi olan olimpiyatlar derecesi rekorlarına, bugün bile saygı duyuluyor.
Uzun Atlama Kuralları Nelerdir?
Atletin atlama yapmadan önce kazanması gereken hız sınırına ulaşması için, kırk beş metre mesafeden başlayan pistte, hız alma mesafesi sınırı vardır. Bu alana biz uzun atlama pisti adını veririz. Koşu mesafesi içindeki, kırk beş metrelik atlama pistinin limitini aşmamak gerekir. Hız kazanılarak koşulan mesafenin sonunda, tek ayakla atlama çizgisi, beyaz tebeşirle işaretlidir. Adımlarını mükemmele yakın ölçerek, çizgiye kurallara uygun şekilde basıp, kum havuzuna atlanmalıdır. Kuma, düşme izi bırakılan nokta ile başlama çizgisi arasındaki mesafe atletin başarısını işaret eder. Her sporcunun altı atlama hakkı vardır. Sırasıyla çağırılan sporcular atlamalarını gerçekleştirirler. Atlama sonrasında kum havuzunda kalan izlerin ölçümü yetkililer tarafından ölçüldükten sonra, havuzun gerekli olan koşullarda düzeltilmesi yapılır. Basit olarak kuralların ana başlıklarını bir kez daha sıralamak gerekirse, atlama mesafesinin dışında yarışa başlanmaz. Atlama çizgisinin içinde tek ayakla havuza sıçranmalıdır. Kumla kaplı havuzun sınırları içine düşülmelidir. Sporcunun dopingli olmaması gerekir.
Bu spor dalında başarılı olmak için, atletler süratli koşu kabiliyetine sahip olmalıdırlar. Sprintler adını verdiğimiz hız koşucuları, sıçrama kasları olan baldırlarında aldığı güçle, atlamanın başlangıç noktasında tek adımla yükselişe geçerler. Kum havuzuna doğru uzanan yükselişte, ellerin rolü ayaklar kadar önem taşır. Atletin vücudunu yukarı doğru kaldırmak için yerçekimini azaltan hareketlerde bulunması gerekir. Havada makas hareketi denilen tekniği ayakların hamlesiyle sağlandığını söylemekte yayar var sanırım. Bu makas hareketinin diğer adı, ay yürüyüşü olarak bilinir. Olimpiyatlara katılan atletlerin son zamanlardaki uzun atlama rekorlarının gelişmesinde büyük rolü olan ay yürüyüşü veya çift makas hareketi, az sayıda sporcu tarafından uygulanıyor. Bu stili uygulamanın birinci şartı, yükselme esnasında vücudun yukarıya doğru çekilme oranı fazla olmasıyla mümkün oluyor. Atlama çizgisinde yükselişe geçen Sprinter yeteneğine sahip sporcunun ellerini ve ayaklarını birlikte kullanarak, yukarı ve ileri pozisyona doğru sıçraması beklenir. Kum dolu havuza hızla atlayan atletlerin, havadayken yerden yükseklikleri ne kadar fazla olursa, atlama o denli başarılı olur. Tüm atlama sporlarında (uzun atlama resimlerine bak– tek adım atlama resimlerinde olduğu gibi, yüksek atlama resimlerinedi detaylasra bak, sırıkla yüksek atlama, üç adım atlama) atletlerin baldır kasları güçlü olmalıdır ki, yukarıya ve ileriye doğru itici gücün sağlanması mümkün olsun.
Atlama Yapılan Alanın Gerekli Koşulları ve Şartları Nelerdir?
Daha evvel belirttiğimiz gibi, 45 metrelik koşu pisti olmalıdır. Olimpik değerlere göre bu alana, tartan pist denilen kauçuk maddesi bir ürün karışımıyla yapılmıştır. Atlama alanı olarak bilinen koşu pistinin sonundaki kum havuzu bulunmalıdır. Havuz içindeki kumun hafif nemli olması gerekir. Ölçüm yapılırken kolaylıkla görülmesi gereken izlerin tespiti için önemlidir. Kum havuzunun ölçüleri, on metre boyunda, iki metre yetmiş beş santim eninde olmalıdır. Genellikle atlama çizgisi, havuza bir metre mesafede olmalıdır. Atlama sonraları havuzun kumu alet ve gereçlerle düzeltilirken, aynı seviyede olmasına özen gösterilmelidir. Atlama yapılan alanın zeminindeki çizgide bulunan yerde ağaçtan yapılı bir platform bulunur. Çivili ayakkabıyla bu ağacın üzerine basılması için yapılmıştır. Ağaçtan yapılan atlama tahtası, koşu yolundaki zemin seviyesinde yere gömülü olmalıdır. Bu tahtanın önünde, beyaz renkli tebeşire benzeyen toz bulunmalıdır ki çivili ayakkabıyla atlama çizgisi şartlarını ihlal eden sporcuların ayak izini yetkili hakemlerin görebilmesine yardımcı olur. Demek oluyor ki bu beyaz çizgiden önce çivili ayakkabıyla atlama çizgisi olan tahtaya basılması beklenir. Uyulması gerekli en büyük kural, sıçrama tahtasının arkasındaki beyaz çizgi, sınır çizgisi anlamındadır. Çizgi ihlali şartlarını bozanlar için, atlayışın geçersizliğini bildiren kırmızı bayrak yetkili hakemler tarafından havaya kaldırılır.
Atletizmde uzun atlama yapılacak alanın, koşu pistinin ve kum havuzlarının kuralları nelerdir sorusuna yanıt verdiğimizi söylerken, yarış esnasındaki hava şartlarından da bahsetmek gerekir sanırım. Uzun süreli yağmur yağma koşulları devamlı olması durumunda yarış iptali, yetkili hakem kurulu tarafından yapılır. Havuza aşırı derecede su basması ve karşıdan esen rüzgârın şiddetli olmasıyla birlikte, geçici bir süreyle yarış iptal edilmelidir. Yarışma hakemlerinin her birisinin görevleri çeşitli olabilir. Sporcular tarafından yapılan hataları tespit etmek, atlama yerini tam anlamıyla ölçülmesini belirlemek ve yarışmacıların sırasıyla atlamalarını sağlamak, onların başlıca görevlerindendir. Yarışma hakemlerinin sayısı, yarışmaların önem derecesine göre az veya çok olabilir. Atlama pistini kontrol altında tutabilmak için, minimum sayıları üç olması tercih edilir. Birisi, atlama çizgisinde bulunarak, atlamaların geçerli olup olmadığını kontrol eder ve elinde kırmızı ve beyaz bayrak vardır. Beyaz bayrak, geçerli atlayış için havaya kalkarken, kırmızı bayrak geçersiz atlayış için havada dalgalanmalıdır. Diğer hakemler ise, ölçüm ve kumun düzeltme işlerine bakar.
Yarışmacının kullandığı koşu elbisesi malzemeleri arasında antrenman eşofmanı ve çivili ayakkabıyla birlikte, atlet ve şort gereklidir. Eşofman, genel olarak antrenman ve ısınma atlayışları için kullanılır. Antrenmanlarda koşu elbisesi olarak eşofman ve plastik çivili ayakkabılar kullanılmakla birlikte, ısınmak için yapılacak kültürfizik hareketlerinde çivili ayakkabı yerine kros ayakkabısı kullanılmalıdır. Genelde atlama sporları olarak bilinen uzun atlama, tek adım atlama, yüksek atlama, sırıkla yüksek atlama ve üç adım atlamalar öncesi yapılan kültürfizik, yarış öncesi ısınma hareketleri olarak bilinir ve birbirine çok yakındır.
Uzun atlamalarda atletlerin altışar deneme hakları olduğunu tekrar hatırlatırken, uluslararası yarışmalarda üçer atlayış neticesinde, eleme yarışlarında en yüksek dereceleri yapan sekiz kişi finallerle girmeyi hak kazanırlar. Genel olarak uluslararası olimpik müsabakalarda veya büyük yarışlarda final kazanmak adına elemeler yapılır. Elemeleri kazanmış olan sekiz atlayıcının en iyi derece yapana birincilik ödülü verilir, ikinci ve üçüncü olan yarışmacılara da madalya verilir. Altın, bronz ve gümüş madalya diye adlandırılan mükâfatların uluslararası yarışmalarda veya uluslararası olimpiyatlarda hakiki malzemeden yapılan madalyalar (saf altın, gümüş ve bronz) sahiplerine yetkili kişiler tarafından törenle verilir. Atletizmde yüksek atlama resimleri aşağıda verilmiştir. Tek adım atlama sporu olarak bilinen atletizm sporuna ait, atlet resimlerini; olimpiyat sporları örnek makale yazılarının her birinde görebilirsiniz.
Atletizm uzun atlama pisti kurallarını, diğer makale yazılarında detaylı olarak açıklıyoruz. Atlet resimleri, uzun atlama resimleri ve kum havuzu şartlarını gösteren resimlerimiz aşağıdadır.
Ahmet Nuray
Yorum: Atletik vücutların sporu nedir diye sorsalar, atletizmin dışında başka bir sporun ismini bile düşünemeyiz sanırım. Olimpiyatlardaki başarıların sahipleri, sıkı bir disiplinle elde edilecek kondüsyonlarını: Konunun uzmanı teknik antrenörlerin yardımıyla elde ettiklerini unutmamak gerekir.
Atletizm kondüsyonu eğitimcisi: Ali Gürler
Atletizmdeki uzun atlamanın kurallarını aşağıda veriyoruz.
1: Atlmanın yapıldığı pistteki koşucuların yolundaki genişliği mesafenin asgari 120 santimetre olmalıdır.
2: Atmadaki pist mesafesindeki uzunluk. 40 metre olması gerekmektedir.
3: Atlamak için basılan son noktadaki sıçramanın yapıldığı tahta, 122 santimetre uzunluk ve 20 santimetrelik eninde standat ölçülere uygun olaması gerekmektedir.
4: Kumla dolu atlamak için düzenlenen atlama havuzunun genişliği 275 santim ve Uzunluğu şıçranan tahtadan on metrenin üstünde bir mesafedeki uzaklıkta yapılmuş olmalı.
5: Atlamaya iştirak edenlerin sayısı ilk elemede 8 kişi olmalı, sekiz kişiden ilk üçünün elemeleri kazanıp final alamalarına iştirak etmesi sağlanır. Her atlamanın arasındaki zaman dilimi en az bir dakika olmalıdır.
6: Kumdaki varılan atlamanın mesafesinin korunması yani atletlerin havuzu terk ediş noktası olan en gerideki çizgi baz alınarak ölçüm yetkililer tarafından yapılır.
7: Her atlamanın bıraktığı kumdaki izlerin ölçüm sonsası düzeltilmesi idarecilerin seçtiği görevli tarafından yapılır.
8: Atlamanın geçerli olması açısından. Atlanacak tahtanın üzerine sürülü beyaz tebeşir tozuna atletlerimizin ayakkabısı değmemesi gerekir.
9: Uzun atlamanın diğer adı tek adımla atlamak olduğundan, Kum havuzuna tek adımla atlanması söz konusudur.
Uzunluk atlamasına riayet eden atletin başarısına yardımcı olabilecek pekiştirmelere idmanlara önem vermesi sıkça yapmasının çok fazla fayda sağlayacağını asla unutmamak gerekmektedir.
Ahmet Nuray
Son düzenleyen Mira; 23 Haziran 2013 15:06
Sebep: Yazı düzenlendi.
