ZARFLAR (BELİRTEÇLER)
Fiilerin fiilimsilerin sıfaların ya da kendisi gibi zarf olan sözcüklerin anlamlarını “yer-yön, ölçü-miktar, durum, zaman ve soru” kavramlarıyla açıklayan sözcüklerdir. 1) DURUM ZARFLARI Fiilleri veya fiilimsileri, nitelik, sebep, kesinlik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık gibi anlamlarla belirten zarflardır.Fiile nasıl sorusunu sorarak buluruz. - Manş denizini yüzerek geçti. (N)
- Bu gece yıldızlar pırıl pırıl yanıyordu. (N)
- Öfkeyle kalkan, zararla oturur. (N)
- Ağlamaktan göz pınarları kurudu. (S)
- Tüm bu acılara onu sevdiği için katlanıyor. (S)
- Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek. (K)
- Bahar rüzgarının şarkısı hiç susmaz burada. (K)
- Şu an belki kuşlar bizim şarkımızı söylüyordur. (O)
- Adana ‘ya geldiğinde herhalde bizimle kalır. (O)
UYARI: Bazı durum zarflarını niteleme sıfatları ile karıştırmamak gerekir. - Büyük insanlar her zaman büyük düşünür.
- Soğuk insanlara ben de soğuk davranırım.
- İyi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi çalışmalısın.
2) YER-YÖN ZARFLARI (Nere(ye)?) Fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır. - Aşağı tükürsen sakal,yukarı tükürsen bıyık.
- Küçücük çocuğu hemen yukarı çıkardık.
- Odasının penceresinden içeri baktım.
- Biraz yürüdükten sonra geri dönmüş.
- Araba çok fazla ileri gitmiş.
- Az beri gelirsen arkadaşında oturur.
UYARI: Yer-yön zarfları çekim eki alırsa adlaşır. - Işık,perdenin kenarından içeri sızıyordu. (Z)
- Işık,perdenin kenarından içeriye sızıyordu. (A)
UYARI: Bazı yer-yön zarflarını işaret sıfatları ile karıştırmamak gerekir. - Aradığını yukarı katta bulamayınca yukarı çıkmış.
- Aşağı mahallede gürültü olunca,apartman sakinleri aşağı inmiş.
- İçeri zili çalınca öğrenciler içeri girdi.
3) ZAMAN ZARFLARI (Ne zaman?) Fiillerin veya fiilimsilerin anlamını zaman bakımından sınırlandıran sözcüklerdir. - Onu daha önce hiç böyle görmemiştim.
- Mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda.
- Bu akşam rüyamda Leyla’yı gördüm.
- Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.
- Benim doğduğum köyleri geceleri eşkıyalar basardı.
- Bugün çalışan,yarın rahat eder.
UYARI: Bazı zaman anlamlı sözcükler belirtme durum ekini alırsa adlaşırlar. - Bu akşam akşamı seyredeyim bakışlarında.
- Ne sabahı göreyim,ne sabah görüneyim.
4) ÖLÇÜ-MİKTAR ZARFLARI (Ne kadar) Fiilleri,fiilimsileri,sıfatları veya kendisi gibi zarf olan sözcükleri ölçü-miktar bakımından sınırlandıran sözcüklerdir. - Çok bilen çok yanılır.
- Sen burada biraz bekle.
- En güzel yıllarımı onun için harcadım.
- Daha güzel bir dünya için çok çalışmalıyız.
- Sahilde fazla güneşlendiği için yanmış.
- Soruları çözerken daha dikkatli olmalısın.
UYARI: Bazı nicelik zarflarını sayı sıfatları ile karıştırmamak gerekir. - Çok insan bunu başarmak için çok çalışıyor.
- Fazla para insanı fazla rahatsız eder.
UYARI: “Daha” sözcüğü bir fiilin önünde olduğunda zaman zarfı,kendi gibi zarf olan bir sözcüğün önünde olduğunda ölçü-miktar zarfı olur. - Daha iyi bir insanı bulabilmek için daha evlenmemiş.
- Bizimle daha sakin konuşuyordu.
- Eve daha gelmemiş.
5) SORU ZARFLARI Fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklerdir.
- Ne zaman bu hayaller bir gün gerçekleşecek?
- Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
- Bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz?
- Yolun bitmesine ne kadar kaldı?
- Ne zaman bir köy türküsü duysam, Şairliğimden utanırım.”
- Niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür?
- Neden saçların beyazlamış arkadaş?
UYARI: “Ne” soru sözcüğü cümle içinde soru sıfatı ve soru zamiri olarak kullanılacağı gibi soru zarfı da olabilir. - O karanlık sularda ne gördün? (Zamir)
- Hiçbir şey olmamış gibi ne susuyorsun? (Zarf)
- Benimle ne konuda konuşacaksın? (Sıfat)
- Gel ecel,ne korkarsın sarı çehremden benim?
- Aşık dediğin Mecnun misali kördür, Ne bilsin,alemde ne mevsimdir. (Zarf-zamir)
- Ne ağlarsın benim zülfü siyahım. (Zarf)
- Şu dünyada ben ne insanlar gördüm.
UYARI: “Nasıl” soru sözcüğü bir ismi belirtirse soru sıfatı, fiil ya da fiilimsiyi belirtirse soru zarfı olur. - Onun nasıl bir insan olduğunu nasıl anlayabilirim?
- Gurbette nasıl bir hayat sürdüğünü nasıl bilmiyorsun?
Son düzenleyen Safi; 15 Ekim 2016 00:52
