Doğu Anadolu Bölgesi İklim Özellikleri

Doğu Anadolu Bölgesi'nde, yükseklik ve denize uzak oluşu nedeniyle, etkisi şiddetle­nen kara iklimi görülür. Kışları çok soğuk ve sert geçen bölgenin Kars ve Erzurum kentlerinde bazı yıllar yerin karla kaplı oldu­ğu süre üç ayı geçer. Eskiden Karaköse adıyla anılan Ağrı'da 20 Ocak 1972 günü ölçülen -45,6°C sıcaklık, Türkiye'de bugüne kadar saptanan en düşük hava sıcaklığıdır. Iğdır Ovası gibi bazı kuytu kesimlerde ise kışlar daha yumuşak geçer. Bölgede oldukça kısa süren yaz boyunca havalar sıcaktır. Yaz ve kış ile gece ve gündüz arasında büyük sıcaklık farkları görülür.
Kuzeybatı, orta ve doğu kesiminde en çok yağış ilkbaharda düşerken, kuzeydoğudaki Kars ve Ardahan yöresi en çok yağışı Türkiye'nin hiçbir yöresinde görülmeyen biçimde ya­zın alır.

Doğu Anadolu Bölgesi İklim Özellikleri

Genel Bilgi: Doğu Anadolu bölgesinde şiddetli bir kara iklimi egemendir. Kışlar çok soğuk, yazlar dağların kuşattığı ovalarda çok sıcak geçer. Bölgenin yüzey şekilleri iklimi etkilerler.

• Yükseklik, yıllık sıcaklığın düşmesine ve kışların sert geçmesine neden olur; dağ sıraları, deniz etkisinin iç kesimlere sokulmasına olanak vermez ve yağışların azalmasına yol açarlar. Bununla birlikte, dağlık bir bölge olması nedeniyle, Doğu Anadolu bölgesi, İç Anadolu'ya oranla daha çok yağış alır. Yükselti farkları yakın uzaklıklarda önemli iklim değişikliklerine neden olur. Kışlar çok soğuk geçer ve bölgenin hemen her yanında şiddetli soğuk baskınları görülür; genellikle en soğuk ay ocaktır.
• Doğu Anadolu'nun batı yarısında kışın sıcaklık doğu yarısına oranla daha yüksektir; ama kuzeydoğuya doğru kışlar büyük ölçüde sertleşir.
• Erzincan'da yılda üç ay, Erzurum ve Kars'ta dört ay, ortalama sıcaklık 0 °C altına düşer (Erzincan'da —32,5°C; Kars' ta —37°C). Türkiye'deki meteoroloji istasyonlarında günümüze kadar kaydedilen en düşük sıcaklık Karaköse'deki olmuştur (—43,2°C). Ülkemizde en çok kar alan yer Doğu Karadeniz dağları olmakla birlikte, kar örtüsünün en çok yerde kaldığı bölge, Doğu Anadolu bölgesidir: Erzurum'un güneyindeki dağlarda, kar örtüsü 270 günden uzun süre yerde kalır.
• Munzur, Palandöken, Ağrı, Süphan, Cilo ve Sat dağlarında da sürekli kar alanları vardır. Kış mevsiminin sert geçmesine karşılık, özellikle başlıca kentlerin bulunduğu çukur alanlarda, kıştan yaza geçiş hızlı olur: Karlar çabuk erir, otlaklar hızla gelişir ve sıcaklık hızla yükselir; ama kuzeydoğudaki yüksek düzlüklerde, yazlar serin geçer.
• Doğu Anadolu'nun kuzeydoğusunda, kış sıcaklıkları açısından olduğu kadar, yaz sıcaklıkları açısından da bölgenin öbür kesimlerinden farklı değerler gözlenir. Sıcaklığın gündüzleri yükselmesine karşıhk, geceleri 0°C'm altına düşmesi, yaz sıcaklık ortalamalarının düşmesine neden olur. En sıcak ay ortalaması, 20°C'ı bulmaz.
• Bu kesimde en sıcak ay ağustos (Kars'ta 17,3°C,Erzurum' da 19,6°C),ama öbür kesimlerde temmuzdur ve ortalama sıcaklık 25°G'ı aşar (Malatya'da 27,5°C; Elazığ'da 27.2°C; Erzincan'da 24,1°C).
• Yüzey şekilleri, yağışları da etkiler. Dağların nemli rüzgârlara bakan yamaçları bol yağış alır; dağların çevrelediği çukur ovalarda ve dar vadi oluklarmdaysa yağış miktarı düşüktür. Güneydoğu Toroslar, kıyı dağlan kadar yağış alırlar; ama arkalarındaki ovalarda yağışlar nispeten düşer;
• Doğu Anadolu'nun orta sıralarında ve Erzurum-Kars yaylası üstündeyse, yeniden yükselir. Yağışların yıl içinde mevsimlere dağılışı düzensizdir. En yağışlı mevsim bölgenin büyük bir kesiminde kıştır ;onu ilkbahar izler. Yaz kuraklığı, tarım ve hayvancılık üstünde de etkisini gösterir. Bölgenin yalnızca kuzeydoğusunda yaz kuraklığı silinir ve yazın da öbür mevsimler kadar yağış düşer.