Havanın Doğal Kirleticileri: Alerjik Polenler
Doğanın dengesini, düzenini bozan olumsuz yönelimler, bilinçsiz davranışlar, yanlış endüstri kuruluşları gibi etkenler olmasa bile yine hava kirlenmesinden söz edilebilir. Bu kirlenmeyi doğanın kendisi yapabilir. Yaşadığımız şehrin havasını kimyasal ve fiziksel analizler yaparak incelersek CO, SO2 ve benzeri zehirli gazlarla, toz, kömür, katran gibi küçük partiküllerin yanı sıra; soluduğumuz havada, virüs, bakteri, alg, protozoa, akar, böcek, böcek parçaları, bitkilerin atmosfere saldıkları polen, spor ve değişik bitki parçalarına da rastlarız. Bunlara havanın doğal kirleticileri anlamına da gelen “airborn” (hava kaynaklı) kelimesini kullanmaktayız.
Airbornlar içinde, hem ev içi hem de dış ortam alerjen grubuna dâhil polenler ve küf mantar sporları atmosferde en sık rastladığımız alerjenlerdir. Atmosferde bulunan polen ve sporları tanımlayan, konsantrasyonlarını saptayan ve meteorolojik faktörlerle değişimlerini inceleyen bilim dalına “AEROPALİNOLOJİ” denir. Solunum yoluyla alınmasıyla duyarlanmaya neden olan bu allerjenler, bireyin alerji olma sıklığı ve olasılığı bakımından en çok rastlanan gruptur. Bu allerjenler astım ve allerjik rinokonjuktiviteye neden olurlar.
Halk arasında “çiçek tozları olarak bilinen” polenlerin kaynağını, ağaç, çayır(Gramineae) ve otsu bitkilerin çiçekleri oluşturmaktadır. Alerji tarihinde yaz nezlesi olarak tanımlanmış mevsimsel alerjik rinitin polenlere bağlı olduğu ilk kez 1873’de Dr. Charles Blackley tarafından bildirilmiştir. Polen alerjisi, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sağlık sorunudur ve polenlerin neden olduğu alerjik hastalıklara giderek daha fazla rastlanmaktadır.
Havada çok fazla sayıda ve yaygın olarak bulunmaları ve bunlara karşı önlem alınmasının güçlüğü nedeniyle polenler diğer alerjenlere göre daha fazla önem taşımaktadır. Türkiye, iklim özellikleri ve coğrafik yapısı nedeniyle oldukça zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Ülkemizde son verilere göre 12 binden fazla doğal bitki türünün olduğu ve bunlardan da yüzde 30’nun alerjen özelliklere sahip bulunduğu da göz önüne alındığında polenlerin önemi daha da artmaktadır.
Kaynak : Popüler Bilim (Haziran 2011,Sayı:207)
