Arama


ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
18 Haziran 2012       Mesaj #2
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Geçiş Elementleri (Geçiş Metalleri)
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Geçiş metalleri veya bazı kimyacıların tabiri ile ile Ağır Metaller, sertlikleri, yüksek yoğunlukları, iyi ısı iletkenlikleri ve yüksek ergime-kaynama sıcaklıklarıyla tanınırlar. Özellikle sertlikleri nedeniyle, saf halde ya da alaşım halinde yapı malzemesi olarak kullanılırlar.
Geçiş elementlerinin hepsi, elektron dizilimlerinde, en dışta her zaman d-orbitalinde elektron taşırlar. Tepkimelere giren elektronlar da, d-orbitalindeki elektronlardır. Geçiş metalleri sıklıkla birden fazla yükseltgenme basamağına sahiptir. Çoğu, asit çözeltilerinde hidrojenle yer değiştirecek kadar elektropozitiftir.
İyonları renkli olduğu için, analizlerde kolay ayırt edilirler.

Geçiş Elementleri (Geçiş Metalleri)
  • 01. Vanadyum V
    • 01.01. Vanadyum V oksit
  • 02. Krom (Cr)
    • 02.01 Krom (III) iyon içeren bilesiklerinin reaksiyonları
    • 02.02. Cr (III)'ün Cr (VI)'ya yükseltgenmesi
    • 02.03. Kromat (VI) -Dikromat (VI) Dengesi
    • 02.04. Dikromat iyonunun indirgenmesi
  • 03. Mangan (Mn)
    • 3.1 Mn (III) Iyonunun Sulu Çözeltilerinin Reaksiyonları
    • 3.2. Potasyum Permanganat (VII) Kimyası
  • 04. Demir
    • 04.01. Demir iyonunun sulu çözeltilerinin reaksiyonları

01. Vanadyum V
Periyodik tablonun 5B grubu elementi olan vanadyum, redoks tepkimesinden dolayi bir çok proseste katalizör olarak kullanilmaktadir.Vanadyumun +5, +4, +3, +2 oksidasyon basamagina sahiptir. Vanayumun +5 oksidasyon basamagi amonyum metavanadat (NH4VO3) bilesiginde mevcuttur.Vanadyum V'in çinko ve asit yardimi ile Vanadyum (II)'ye indirgenir. Bu reaksiyon iki basamakta gerçeklesir. Amonyum metavanadat sodyum hidroksitte çözüldükten sonra ortama çinko eklenerek ve derisik asit kullanarak ortam asidik hale getirilir. Bu sartlarda ortamdaki vanadyum iyonu, dioksovanadyum V iyonuna dönüsür (VO2+) . Eger bu reaksiyon agzi yün pamuk ile kapatilmis bir erlende gerçeklestirilirse, bu yün pamuk açiga çikan H iyonunun ortamda uzaklasmasina izin verirken ayni zamanda içeriye hava girisini engelliyecektir.
Ad:  1.png
Gösterim: 14625
Boyut:  139.8 KB
Yukaridaki tepkimenin redoks tepkimesi asagidaki gibidir.
Ad:  102.png
Gösterim: 14301
Boyut:  34.6 KB
Daha sonra vanadyum +4 ikinci bir basamakla vanadyum +2'ye indirgenir.
Ad:  103.png
Gösterim: 14282
Boyut:  40.5 KB
Ad:  104.png
Gösterim: 14253
Boyut:  163.0 KB

01.01. Vanadyum V oksit
Sülfürik asit eldesi prosesinde, sülfür dioksidin sülfür triokside dönüstürülmesi gerekmektedir. Bu ara basamakta sülfür dioksit oksijen ile vanadyum V oksit katalizörü esliginde reaksiyona girerek sülfür trioksit elde edilir.
Yukaridaki örnek geçis metallerinin ve onlarin bilesiklerinin iyi bir katalizör oldugunu açiklayabilmek için çok iyi bir örnektir. Bu bilesiklerin reaksiyona giren maddelerin oksidasyon sayisini degistirme özelligine sahiptirler. Söyle ki sülfür dioksit vanadyum V oksit tarafindan sülfür triokside yükseltgenirken ayni zamanda kendiside vanadyum (IV) oksit formuna indirgenir.
Ad:  105.png
Gösterim: 13773
Boyut:  28.4 KB
Daha sonrada ortamdaki oksijen ile tekrar vanadyum V oksit formuna yükseltgenir. Bir katalizör reaksiyon süresince geçici olarak degisiklige ugruyabilir. Fakat reaksiyonun sonunda basladigi yapida olmak zorundadir.
Ad:  106.png
Gösterim: 13890
Boyut:  31.8 KB

02. Krom (Cr)

Geçis elementlerinden krom 6B grubu elementidir. Krom bilesiklerinde Cr (III) veya Cr (VI) halinde bulunur.

02.01 Krom (III) iyon içeren bilesiklerinin reaksiyonları
Krom (III) iyonu en basit hali ile hekzaaaquakrom(III) bilesiginde bulunur [Cr(H2O)6]3+. Hekzaaaquakrom (III) kompleksinin su ile reaksiyonunda, hekzaaaquakrom(III) asit oldugu için donör görevini üstlenip bir protonunu baz olarak davranan su molekülüne verir.
Ad:  107.png
Gösterim: 13581
Boyut:  30.8 KB
Hekzaaaquakrom(III) bilesiginin renk degistirmesini çesitli reaksiyonlarla açiklanabilir.
Bunlardan ilki bu kompleks çözeltinin ligand degistirmesi ile baslangiç renginde degisiklik gözlenir. Hekzaaaquakrom(III) bilesigindeki bir su molekülünün ortamdaki eksi yüklü sülfat (SO4) molekülü ile renk degistirmesi sonucunda renk degisimi gözlenir.
Ad:  108.png
Gösterim: 13790
Boyut:  71.0 KB
Fakat bu renk degisimi sadece ligand yer degistirmesi ile olusmamaktadir. Hekzaaaquakrom(III) bilesiginin hidronyum (OH-) iyonu ile reaksiyonu sonucunda çözeltinin renginde degisim olmaktadir. NaOH ile reaksiyona sokulan komplekste 3 su molekülü yapidan ayrilarak yerine 3 tane OH molekülü girer ve dikkat edilirse yüksüz bir bilesik elde edilir. Bu bilesik çöker. Ortama NaOH fazlasi eklendigi zaman olusan bu çökelek suda çok iyi çözündügü için tekrar çözülür ve OH iyonun fazlasi ile [Cr(OH)6]3- kompleksini oluşturur.
Ad:  109.png
Gösterim: 13652
Boyut:  31.0 KB
Ad:  g530000505_11.gif
Gösterim: 13253
Boyut:  818 Byte
Ad:  110.png
Gösterim: 13526
Boyut:  108.1 KB
Hekzaaaquakrom (III) bilesiginin diger bir renk degisimi reaksiyonu iseamonyak ile verdigi kompleks reaksiyonudur. Amonyak hem baz hem ligand gibi davranma özelligine sahiptir. Hekzaaaquakrom (III) bilesiginin amonyakla verdigi reaksiyon sonucunda nötr bir bilesik olusur ve bu olusan bilesik çökelek olarak elde edilir.
Ad:  111.png
Gösterim: 13485
Boyut:  31.2 KB
Daha sonra amonyak çözeltisinin fazlasi eklenerek bilesikteki su molekülleri amonyak ile yer degistirerek hekzaaminkromat (III) kompleksini olustururlar.
Ad:  112.png
Gösterim: 13165
Boyut:  30.9 KB
Ad:  113.png
Gösterim: 13454
Boyut:  135.6 KB
02.02. Cr (III)'ün Cr (VI)'ya yükseltgenmesi
Hekzaaaquakrom(III) çözeltisine NaOH çözeltisinin fazlasinin eklenmesi sonucunda olusan [Cr(OH)6]3- kompleksine hidrojen peroksit eklenerek çözelti isitilir. Böylelikle Krom (III) Krom (VI)'ya yükseltgenir.
Ad:  114.png
Gösterim: 13436
Boyut:  79.8 KB
Ad:  115.png
Gösterim: 15472
Boyut:  188.5 KB
02.03. Kromat (VI) -Dikromat (VI) Dengesi
Kromat(VI) (CrO42-) çözeltisine seyreltik sülfürik asit eklenmesi ile dikromat (VI) (Cr2O72- ) elde edilebilir. Bu reaksiyonun terside geçerlidir. Yani dikromat (VI) çözeltisine sodyum hidroksit eklenmesi ile Kromat(VI) elde edilebilir.
Ad:  116.png
Gösterim: 13287
Boyut:  73.1 KB
02.04. Dikromat iyonunun indirgenmesi
Dikroma (VI) iyonu (örnegin potasyum dikromat (VI) çözeltisi), krom (III) iyonuna çinko ve seyreltik hidroklorik veya sülfürik asit kullanilarak indirgenebilir.
Ad:  117.png
Gösterim: 13361
Boyut:  33.6 KB
Ad:  118.png
Gösterim: 13320
Boyut:  169.8 KB

03. Mangan (Mn)

Geçis elementlerinin 7B grup elemani olan mangani en önemli bilesigi titrasyonlarda oksitleyici ajan olarak kullanilan permanganattir.

3.1 Mn (III) İyonunun Sulu Çözeltilerinin Reaksiyonları
Mn(III) iyonu, hekzaaaquamangan(II) ([Mn(H2O)6]2+) kompleks bilesiginde bulunmaktadir.
Bu çözeltininhidroksi (OH-) iyonu iler reaksiyonu su sekilde gerçeklesir.
Ad:  119.png
Gösterim: 13651
Boyut:  32.7 KB
Hidroksi iyonu bilesikte ligand olarak bulunan su molekülünden hidrojen atomunu alarak mangana baglanir. Reaksiyonun sol tarafinda olusan bilesik yüksüzdür, suda çözünmez ve çökelek formunda bulunur.
Ad:  120.png
Gösterim: 13112
Boyut:  127.6 KB
Hekzaaaquamangan (II) kompleks bilesiginin amonyak ile reaksiyonunda amonyak baz olarak davranir ve su ligantindaki bir protonu koparir.
Ad:  121.png
Gösterim: 13161
Boyut:  33.1 KB
Ad:  122.png
Gösterim: 13229
Boyut:  152.6 KB
3.2. Potasyum Permanganat (VII) Kimyası
Potasyum permanganat çok kuvvetli bir oksitleyici ajandir. Organik kimyada da bir çok reaksiyonda kullanilmaktadir.
Ad:  123.png
Gösterim: 13175
Boyut:  120.9 KB
Yarı tepkimesi ile bir çok redoks tepkimesine katilmaktadir.


04. Demir
Geçis elementlerinden demir bir çok proseste katalizör görevi görmektedir. Bunlardan en önemlisi amonyak üretiminde üstlendigi katalizör görevidir.
Ad:  124.png
Gösterim: 13351
Boyut:  197.3 KB
Diger bir reaksiyon ise persülfat iyonu ( S2O82-) ile iyot arasindaki reaksiyonda Fe (III) ve Fe (II) katalizör olarak kullanilir.
Ad:  125.png
Gösterim: 12831
Boyut:  30.8 KB
Yukaridaki reaksiyonun gerçeklesmesi için gerekli olan ara basamaklar asagidaki gibidir.
Ad:  126.png
Gösterim: 13105
Boyut:  32.5 KB
04.01. Demir iyonunun sulu çözeltilerinin reaksiyonları
Demirin +2 ve +3 formda bulundugu bilesikler hakzaaquademir (II) ( [Fe(H2O)6]2+) ve hekzaaquademir (III) ([Fe(H2O)6]3+) bilesikleridir. Bu kompleks bilesiklerin su, hidroksi iyonu ve amonyak ile verdigi reaksiyonlar diger geçis elementlerin reaksiyonu ile benzerdir.
Fe (II) ve Fe (III) kompleks bilesigi sirasi ile hidronyum (OH-) iyonu ile reaksiyon verirken bilesikteki su ligandinin bir protonunu çekerek yapiya baglanir.
Ad:  127.png
Gösterim: 13106
Boyut:  192.8 KB
Amonyak bu tür kompleks bilesikleri ile reaksiyonunda hem baz hemde ligand gibi davranabilir fakat bu reaksiyonda su molekülünden proton uzaklastirmak için baz gibi davranir.
Demir (II) nin amonyak ile reaksiyonu asagidaki sekilde gerçeklesir.
Ad:  128.png
Gösterim: 12957
Boyut:  150.5 KB
Demir (III) nin amonyak ile reaksiyonu ise
Ad:  129.png
Gösterim: 12821
Boyut:  32.1 KB
şeklindedir.
Ad:  130.png
Gösterim: 12688
Boyut:  86.9 KB
Kaynak: kimyaevi.org
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!