Partenogenez

Partenogenez

Eklem Bacaklılardan arılarda,su pirelerinde, karıncalarda yaprak bitkilerinde ve bazı kelebeklerde görülen üreme şeklidir. Partenogenez döllenmiş yumurta hücresinden yeni bireyin meydana gelmesidir. İKİ çeşit partenogenez vardır. Haploid(isteğe bağlı ) ve diploid (zorunlu) vardır.

1. Haploid (İsteğe Bağlı) Partenogenez: En çok bilinen partenogenez biçimidir. Yukarıda anlatılan bal arılarının üremesi buna en iyi örnektir. Haploid yumurtalardan (döllenme olmadan) erkek bireylerin gelişmesi şeklindedir. Döllenenlerden ise dişiler gelişir.

2. Diploid (Zorunlu) Partenogenez: Bazı türlerde partenogenezle sadece diploid dişiler meydana gelir. Çünkü burada döllenme olmadan gelişen yumurtalar mitozla oluşturulmuşlardır. Erkekler normal yumurtanın döllenmesiyle oluşan diploid fertlerdir. Kromozom sayısı değişmediği için buna "diploid partenogenez (zorunlu partenogenez)" denir. Su pirelerinde (Daphnia) görülür. Kışa dayanıklı bireyler oluşturulur.

Bazı hayvanların yumurtaları insanlar tarafından kimyasal ve mekanik uyarıcılarla uyarılarak gelişme başlatılabilir. Buna "deneysel partenogenez" denir.

Bazı omurgasızların hayat devrinde hem eşeyli, hem de eşeysiz üreme beraber görülür. Eşeysiz üreyen bir döl, eşeyli üreyen bir döle değişerek hayat devri tamamlanır. Buna metagenez (döl almaşı) denir.

Obelia kolonisinde ve Deniz analarında metagenez görülür. Bu hayvanlarda gametler suda döllenerek zigotu oluşturur. Zigot gelişerek planula larvasını meydana getirir. Planula yüzerek bir yere tutunur. Burada büyüyerek hidra’ya benzeyen bir birey haline gelir. Bu birey enine bölünmelerle eşeysiz olarak ürer ve genç deniz analarını oluşturur. Bunlardan da ergin bireler gelişir. Oluşan ergin dişi ve erkekler gametleri oluşturarak eşeyli üremeyi sağlarlar.

Böcek türlerinin büyük çoğunluğu gelişmeleri esnasında başkalaşım (metamorfoz) geçirirler. Çevremizde gördüğümüz tırtılların (kurtçukların) çoğu bir böcek türünün larvası olup, farklı bir hayvan türü değildir. Larva halinde bir müddet beslenen canlı, koza halinde katılaşır. Bir süre sonra ise kozadan ergin birey çıkar.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi