Julius Sezar
(İ.Ö. 101 Roma-İ.Ö. 44 Roma)
Romalı devlet adamı.
Lâtince asıl adı Gaius Julius Caesar'dır. Babası soylu Julius ailesindendir. Sulla ile mücadele hâlinde olan Marius'un yandaşlarından Cinna'nın kızıyla evlendi. Bu evlilikle siyasetin içine girmiş oldu.
Cinna'nın ölümünden sonra (İ.Ö. 84) Sulla Roma'ya egemen olunca, Sezar, sürgünden kurtulmak için doğuya kaçtı (İ.Ö. 82). İ.Ö. 78'de Sulla ölünce Roma'ya döndü ve yeniden siyasete atıldı. Aynı yıl konuşma sanatını geliştirmek için Rodos'a gitti. İ.Ö 73'te Roma'ya döndü. Çeşitli devlet görevlerinde bulundu ve İspanya valiliği yaptı (İ.Ö. 68). İ.Ö. 63 yılında, özellikle halk desteğiyle "pontifex maximus" (en yüksek rahip), İ.Ö. 62'de "praetor" oldu. Crassus ve Pompeius ile anlaşarak birinci triumvirliği oluşturdu (İ.Ö. 60) ve ertesi yıl da konsül seçildi. Pompeius'un askerlerine ve yoksul Romalılara toprak dağıttı, vergileri hafifletti. Konsüllük görevinin bitiminde Galya valisi oldu (İ.Ö. 58). Valiliği sırasında Ren'den Pireneler'e dek bütün ülkeleri istilâ etti ve Britanya'ya çıkarma yaptı. Başarıları Sezar'ı daha da güçlendirdi.
Bu sırada Crassus, Partlarla savaşırken öldü. Roma'da konsül seçilen Pompeius'un karısı, aynı zamanda Sezar'ın da kızı olan Julia'nın ölümünden sonra, Pompeius ile Sezar'ın arası açıldı. Senatonun Pompeius'u tek konsül seçmesi üzerine Sezar, konsül yardımcılığı ve Galya valiliği görevlerinde bırakılmasını istedi. Bu istekleri kabul edilmeyince, İ.Ö 49 başlarında Roma üzerine yürüdü ve kente girdi. Bir yıl süreyle diktatörlük ve ömür boyu halk tribünlüğü görevlerini aldı, İ.Ö. 46'da Thapsus'ta (Afrika) ve İ.Ö. 45'te Munda'da (İspanya) Pompeius ve yandaşlarını kesin yenilgiye uğratınca, diktatörlüğü on yıl süreyle uzatıldı, "censor" ve "imperator" unvanlarını aldı. Böylelikle cumhuriyet yönetimi sona erdi.
İ.Ö. 44'te yaşam boyu diktatörlük hakkını elde etti. Bunun hemen ardından (İ.Ö. 15 Mart 44), içinde evlâtlığı Brutus'un da bulunduğu bir grup senatör tarafından, senatoda bıçaklanarak öldürüldü. Egemenliği boyunca Sezar, İtalyan kentlerinin ve eyaletlerinin yönetimini bir düzene soktu, Roma takviminin yerine "Jülyen" takvimini yerleştirdi ve temmuz ayına onun adı verildi (Julius). Ayrıca soyluların savurganlığını ve ekonomik eşitsizliği sınırlamaya çalıştı.
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
