Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864 - 1944)
Roman, hikaye ve oyun yazarı. İstanbul’da doğdu. Babası Mehmed Said Paşa’dır. Çok küçük yaşta annesini kaybetti, anneannesi ile teyzesinin yanında büyüdü. Mahalle mektebi ile Mahmudiye Rüştiyesi’nde okudu. Özel dersler alarak Fransızca öğrendi. 1880′de Mülkiye Mektebi’ne girdi, hastalandığı için İkinci sınıftan ayrıldı. Adliye ve Nâfıa (Bayındırlık) bakanlıklarında kısa süreli memurluklarda bulundu. 1908′den sonra hayatını kalemi ile kazandı. V.ve Vl’ıncı dönemlerde (1935-1943) Kütahya milletvekili olarak TBMM’nde bulundu.Hayatının son 30-31 yılını Heybeliada’da geçirdi. Kabri aynı adadadır.
Hiçbir edebî topluluğa katılmayan Hüseyin Rahmi ilk romanı olan Sık ile tanınarak Tercüman-ı Hakikat gazetesinin yazarları arasına katıldı. Bir müddet tercüme ile uğraştıktan sonra kendini tamamen telif romana verdi. Sayıları altmışa yaklaşan hikâye ve roman kitapları yayımlandı. 1921-1924 yıllan onun yazı hayâtının en verimli yıllandır. Eserlerinde gözleme büyük değer verdi. Yaşadığı devrin insanlarının hayatını, İnançlarını, kavgalarım, gülünç hallerini anlattı.
Bilhassa sosyal problemleri, bâtıl inançları, yanlış batılılaşmanın toplum hayâtında yarattığı sarsıntıları başarılı bir şekilde tasvir etti. Kahramanları kendi dilleri ite ustalıkla konuşturarak canlı eserler verdi. Meddah, Karagöz ve Ortaoyunu geleneğinden de faydalanarak romanlarında güldürü unsuruna ağırlık verdi.
Romanları:
1. Şık (1889),
2. İffet (1896),
3. Mutallaka (1998),
4. Mürebbiye (1899),
5. Bir Muadele-i Sevda (1899),
6. Metres (1900), 7. Tesadüf (1900),
8. Şıpsevdi (1911)
9. Nî-metşinas (1901),
10. Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912),
11. Gulyabânî (1913),
12. Cadı (1912),
13. Sevda Peşinde (1912),
14. Hayattan Sayfalar (1919),
15. Hakka Sığındık (1919),
16. Toraman (1919),
17. Son Arzu (1922),
17. Tebessüm-! Elem (1923),
18. Cehennemlik (1924),
19. Efsun-cu Baba (1924),
20. Meyhanede Hanımlar (1924),
21. Ben Deli Miyim? (1925),
22. Tutuşmuş Gönüller (1926),
23. BÎHÛr Kalp (1926),
24. Evlere Senlik, Kaynanam Nasıl Kudurdu? (1927),
25. Mezarından Kalkan Şehit (1928),
26. Kokotlar Mektebi (1928),
27. Şeytan İşi (1933),
28. Utanmaz Adam (1934),
29. Eşkıya İninde (1935),
30. Kesik Baş (1942),
31. Gönül Bir Yeldeğlrmenidfr, Sevda Öğütür (1943),
32. Ölüm Bir Kurtuluş Mudur? (1954),
33. Dlrilen İskelet (1946),
34. Dünyânın Mihveri Kadın Mı Para Mı? (1949),
35. Deli Filozof (1964),
36. Kaderin Cilvesi (1964),
37. İnsanlar Maymun Muydu? (1968),
38 Can Pazarı (1968),
39. Ölüler Yaşıyor Mu? (1973),
40. Namuslu Kokotlar (1973).
Hikaye kitapları:
1. Kadınlar Vâizf (1920),
2. Namuslu Açlık Meselesi (1933),
3. Katil Püse (1933),
4. İki Hödüğün Seyahati,
5. Tünelden lik Çıkış (1934),
6. Gönül Ticâreti (1939),
7. Meyhanede Kadınlar (İçinde birkaç hikâye var.).
Oyunları:
1. Hazan Bülbülü (1916),
2. Kadın Erkek I eğince (1933),
3. Tokuşan Kafalar (1973),
4. İki Damla Yaş (1973),
5. Gülbahar Hanım (Yandı).
Diğer eserleri:
1. Cadı Çarpışıyor (1913, tartışmalar),
2. Şekâvet-i Edebiye (1913, tartışmalar),
3. Sanat ve Edebiyat (1972, H.A. Önelçin derledi, sanat yazılarıdır.)
[Külliyatı, Atlas Kitabevi tarafından 54 kitap hâlinde yayımlandı. Fazla bilgi İçin A.S. Levend'in Hüseyin Rahmi Gürpınar (TDK, 1964) adlı eseri ile M. Gökmenin Gürpınar Bibliyografyası (1966), isimli eserlere bakınız.]
