Magna Carta Libertatum (Büyük Özgürlükler Sözleşmesi)

MAGNA CARTA
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

İngiltere Kralı Yurtsuz John'un İngiliz feodal beylerine tanıdığı hakların yazılı olduğu belge. İngiltere 1066 yılında Normanlar tarafından fethedildikten sonra, feodal sisteme uygun olarak, topraklar feodal beyler arasında bölündü. Ancak zamanla İngiliz kralları iktidarlarını feodal beylerin zararına geliştirmeye başladılar. Feodal beyler buna karşı çıktılar ve zaman zaman krallara başkaldırdılar. Bu mücadele 12. yüzyılın sonlarına kadar kralların lehine gelişti. 12. yüzyılın sonlarında fiyatların hızla yükselmesi, Üçüncü Haçlı Seferi ve haksız, yeni ağır vergiler konulması feodal beylerin büyük hoşnutsuzluğuna yol açtı. Kral John'a karşı büyük bir düşmanlık oluştu. 1214 sonbaharında, Kral John'un, Fransa Kralı Philippe August'e karşı yaptığı savaştan ağır bir yenilgiye uğrayarak dönmesi, feodal beylere cesaret verdi. Krala karşı ilk ayaklanma Nisan 1215'te Stamford'da başladı. 17 Mayıs'ta asiler Londra'yı ele geçirdiler. Bu durumda kral, feodal beylerin isteklerini kabul etti ve bu istekler doğrultusunda kaleme alınan bir fermanı (Magna Carta = Büyük Ferman) yayınlandı (19 Haziran 1215). Fermanın en ilgi çekici maddeleri şunlardır:

1) Hiçbir hür insan (yani feodal bey), yürürlükteki yasalara başvurmaksızın tutuklanamaz, hapsedilemez, mülkü elinden alınamaz, yasadışı sayılamaz, sürülemez ya da herhangi bir şekilde yok edilemez.
2) Adalet satılamaz, geciktirilemez, hiçbir hür yurttaş ondan yoksun bırakılamaz.
3) Yasalar dışında hiçbir vergi, yüksek rütbeli kilise adamları ile feodal beylerden oluşan bir kurula danışılmadan, haciz yoluyla ya da zorla toplanamaz. Böylece ferman, İngiltere feodalitesinin krallık karşısında güçlenmesine neden olmuştur.

MsXLabs Üye Girişi