Nepal ve Nepal Tarihi

Nepal
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

(Fr.: Népal, İng.: Nepal), Asya'da Himalaya Dağları bölgesinde devlet.

Kuzeyde Tibet ile güneyde Hindistan arasında kalır. Yüzölçümü 147.181 km2, başlıca kentleri Bhadgaon, Patan ve Biratnagar'dır. Resmî dili Nepalce, halkının çoğunluğu Hinduizm dinindendir. Ayrıca Budist ve Müslüman azınlıklar vardır. Oldukça kalabalık olan nüfus, kuzeyde Himalayalar ile güneyde Sivelik Dağları arasında kalan vadiler ve havzalarda toplanmıştır. Ekonomi bakımından oldukça iyi durumda bir ülkedir.

Başlıca ürünleri, pirinç, jüt, şekerkamışı, buğday, baharat, çeşitli sebze ve meyvelerdir. Ayrıca hayvancılık yapılır ve başta tereyağı olmak üzere, hayvan ürünleri satılır. Yeraltı kaynakları (demir, bakır gibi), dış ülkelerle bağlantı güçlüğü nedeniyle işletilememektedir. Bununla birlikte bazı endüstri kuruluşlarına da sahiptir (kimyasal maddeler, seramik, jütlü dokumalar, şeker, çimento gibi).

5.000 km. uzunluktaki karayoluyla Tibet ve Hindistan'a bağlanır ve dış ticaretini bu ülkelerle yapar. Ayrıca birkaç havalimanı Nepal'i dış ülkelere bağlar. Çok eski tarihlerden beri yerleşilmiş bir ülke olan Nepal, 14.-18. yüzyıllarda Budist Malka sülâlesi tarafından yönetildi. Halk, Moğollar ile, güneyden gelen Hintlilerin karışımıdır. 1768'de, bir Hindu sülâlesi Nepal'e egemen oldu. 1792'de Çin'in baskısı üzerine İngiltere'ye yaklaştı. Bu yaklaşma, sonraki yüzyılda sıkı bir işbirliği hâline geldi. 1923'te bağımsız bir devlet oldu. 1950'de baş gösteren bir halk ayaklanmasından sonra, 1951'de meşruti krallık hâline geldi. 1955'te Bandung Konferansı'na katıldı ve Birleşmiş Milletler'e girdi. İngiltere ve Hindistan ile yakın ilişkilerini korumasına ve Çin ile Hindistan arasında denge politikası izlemesine karşın, içte bu iki komşusuna yakınlık duyan siyasî güçleri baskı altına aldı. 1960'ta Kral Mahendra Bir Bikram Şah bir hükümet darbesiyle parlamento rejimine son verdi, anayasayı kaldırdı. 1962'de kabul edilen anayasa uyarınca yürütme yetkileri kralın elinde toplanmıştı. Birçok devletin yardımıyla uygulanan kalkınma plânı ülkeningelişmesine katkıda bulundu. Kral Mahendra, 1972'de öldü. Yerine geçen oğlu, Birendra Bir Bikram, rejimde bir değişiklik yapmadı. Baskı rejiminin sürmesi 1972'de karışıklıkların çıkmasına yol açtı. Dışta ise Hindistan'a bağımlı ekonomik durum ve dış politikanın bağımsızlaştırılması çalışmaları bütün bu yıllar boyunca süregeldi. Birendra Nisan 1980'de demokratikleşme sürecini başlattı. Ancak yapılan halkoylamasında halk, mevcut sistemden yana oy kullandı (% 55). Kral, Aralık'ta sınırlı bir demokratikleşme getiren bir anayasa reformu yaptı, ama partiler üzerindeki yasağı kaldırmadı. 1990 yılına kadar yapılan yoğun protesto gösterileri karşısında Kral Birendra geri adım atarak siyasî partilerin yeniden etkinlik göstermesine izin verileceğini açıklaması ülkede bayram havası yarattı. Şubat 1990'da demokrasinin ülkeye yerleşmesi için muhalefet partileri programlarını hazırlamaya başladılar.

MsXLabs Üye Girişi