1907 - 1914 arasInda Fransa’da Pablo Picasso ve Georges Braque OnderliGinde geliSen bir resim akImIdIr. 1908’de bir sergide, Braque’nin I’Estaque’ta, Evler resmindeki evleri “Ust Uste yIGIlmIS kUplere” benzeten FransIz eleStirmen Louis Vauxcelles’in, aynI benzetmeyi bir yazIsInda kullanmasI Uzerine bu yeni akIma KUbizm denmeye baSlandI.
KUbist resim anlayISInI benimseyen bazI ressamlar, 1911’de Paris’te akImIn en kapsamlI ilk toplu sergisini aCtIlar. Sergide yer alan yapItlar, izleyenler ve eleStirmenler arasInda bUyUk bir SaSkInlIk yarattI.
KUbizm AkImI, 20. yUzyIl baSlarInda, UnlU fizik kuramcIsI Albert Einstein’In geliStirdiGi gOrelilik kuramIyla zaman, uzay ve kUtle kavramlarInI deGiStirerek, bilim ve felsefe alanInda yepyeni bir CIGIr aCtIGI dOnemde doGdu. KUbizm’in kuramsal dayanaGInI Gertrude Stein, Alfred Jarry ve Guillaume Apollinaire gibi yazar ve Sairlerin yapItlarInda yer alan dUSUnceler oluSturuyordu. Picasso, Stein’in yeni baSlayan yUzyIlI “her Seyin paramparCa olduGu, yIkIma uGradIGI ve yalnIzlIGa terk edildiGi” bir CaG olarak tanImlayan sOzlerinden Cok etkilenmiSti. CaGInIn gerCeklerini en iyi biCimde anlatabilecek bir resim dili oluSturma CabasI onu KUbizm’e yaklaStIrdI. Yeni bir anlatIm dili arayan resim anlayISInIn katI kurallarIna karSI CIktI. Nesneleri ISIk, gOlge ve perspektif gibi rastlantIsal Ozelliklerinden arIndIrarak onlarI, temel Ozellikleriyle Cizmeye baSladI. Nesneleri geometrik OGelerine ayrIStIrarak, yatay ve dikey Cizgilerle resmetti.
AmaC, nesneleri “izleyicinin bulunduGu yerden gOrebileceGi biCimde” deGil, deGiSik koSullarda ve baSka aCIlardan baktIGInda gOrebileceGi Ozellikleriyle de gOsterebilmekti. SonuCta, geleneksel sanat anlayISInIn tUm kurallarI altUst oldu. BiCimler ve derinlik duygusu yalnIzca renklerle belirlendi. SOzgelimi, kIrmIzImsI kahverengi gibi sIcak renkler yakInI, mavi, yeSil, gri gibi soGuk renkler ise uzaGI belirtmekte kullanIldI. KUbist ressamlar, CeSitli insan figUrleri ve portreler yaptIlar. NatUrmortlarInda (OlU doGa) ise en Cok gitar, keman, harp gibi CalgIlara, resim paleti ve sUrahi gibi Cevrelerinde gOrdUkleri her tUrlU nesneye yer verdiler.
Nesnelerin birbirinden kopuk kopuk ya da iC iCe geCmiS gibi durduGu bu resimler daha Cok COzUlmesi gUC bir bilmeceye benziyordu. Picasso’nun Avignonlu KIzlar’I (1907) ile Braque’In CIplak (1907) adlI yapItI, yeni baSlayan bir akImIn ilk habercisiydi.
KUbizm AkImI, COzUmsel (analitik) ve bireSimsel (sentetik) olarak iki evrede geliSti. AkImIn 1912’ye kadar sUren ilk evserinde, 1900’lerde Paris’te sergisi aCIlan Afrika heykel sanatInIn ve 1097’de Paris’te bir sergi aCan FransIz ressam Paul Cézanne’In etkileri egemendi. Cézanne’In YIkananlar adlI yapItIndan esinlenen ressamlar, konu aldIklarI nesnelerin deGiSik aCIlardan elde edilen gOrUntUlerini kUCUk yUzeyler biCiminde yan yana getirerek Cizmeye baSladIlar.
Picasso’nun Avignonlu KIzlar adlI yapItIndaki kIzlarIn yUzleri, Afrika Yerlileri’nin yaptIGI maskelere benziyordu. BireSimsel KUzbizm kesikleri, kibrit kutusu, zincir gibi gerCek nesnelerin yapIStIrIlmasIyla oluSan Kolaj tekniGi kullanIldI. SOzgelimi Picasso, Bambu Sandalyeli NatUrmort’u (1912) yaparken, tuvalin Uzerinde gazete, pipo, bardak gibi nesneler, Braque ise Pipolo Adam’da (1912) kalem ve duvar kaGIdI kullandI.
Sanat tarihinde bir devrim yaratan KUbizm AkImI, grafik sanatlardan dekoratif sanatlara kadar birCok alanda etkili oldu.
Kaynak: Temel Britannica, Cilt 11
