FENIKELILER
Dünya birçok yeniligi onlarla tanidi. Ilk cami onlar yapti; modern alfabenin kökenlerini ortaya atan yine onlardi. Denizde yildizlara bakarak yönlerini tayin eder, uzak diyarlara yelken açarlardi. Onlar Fenikelilerdi (Gökhan Tok. TÜBITAK Bilim ve Teknik, Subat 2001. Sayfa: 90-94) Fenikelilerin kendilerine verdikleri adin ne oldugu tam olarak bilinmesede "Kenaani" (Akad dilinde Kinahna), yani "Kenanlilar" adini kullandiklari düsünülüyor. "Kenaani" sözcügü Ibranicede tüccar anlamina geliyor. Bu da Fenikelileri iyi betimleyen bir sözcük. Samilerin yasadiklari alan Kilikyadan Kizildenize, Akdenizden Suriye bozkirlarina kadar uzaniyordu. Insanlarla uygarliklarin birbiri içinde eridigi bir pota olarak nitelendirilebilecek bu topraklara MÖ 3. binyilin sonlarinda yerlesmis olan Samiler, Kenanin ilk halki sayilabilir. Kenanlilar, sinirlari Asi ve Ürdün irmaklariyla Akdeniz tarafindan çizilen bir bölgede, denize yakin yasiyorlardi. Amurrular olarak adlandirilan halksa Kuzey Suriyede yasiyordu. Göçebe Sami irkindan gelen Arami-ler, MÖ 1200den baslayarak bölgeye yavas yavas sizdi. Bunu Egeden saldiran denizci halklarin yogun ve siddetli akinlari izledi. Bir sonraki yüzyilda geriye kalan Kenanlilar kiyi seridine yerlesti: Bunlar Fenikelilerdi. Fenikelilerin baslica kentleri Gebal (Yunanca Byblos: bugün el-Cübeyl), Sidon (bugün Sayda). Tsor ya da Tire (Yunanca: Tyros: bugün Sur) ve Beerotdu (Yunanca Berytos. bugün Beyrut). Güneyde Filistfler (Deniz Halklarinin bir kolu) yerlestikleri bölgeye kendi adlarini verdiler: Filistin, yani Filistî Ülkesi. Aramilerse doguda Lübnan Dagina kadar olan bölgede küçük kralliklar kurdular. Ibraniler, Israilogullari, Yahudiler gibi halklar. Filistin denen bu ülkede Milattan Önce ilk bin yilda yasayan halklardi. Kenan ülkesi dönemin büyük güçleri arasinda stratejik bir öneme sahipti. Burada kurulan kentlerden Ugarit. özel konumu sayesinde kozmopolit ve zengin bir kent bir ticaret kavsagi haline gelmisti.
FENİKE MEDENİYETİ
Lübnan dağları ile Akdeniz sahili arasındaki bölgede yaşamışlar gemicilik ve ticarette gelişmiş bir medeniyettir.
* Doğu Akdeniz ve batı Afrika sahillerinde ticaret kolonileri kurdular. Doğu ve Batı medeniyetlerinin kaynaşmasında TAŞIYICI bir rol oynadılar.
* Mezopotamya Çivi yazısından ve Mısır Hiyeroglifinden etkilenerek HARF YAZISI'nı (alfabe) buldular.
NOT: Fenikeliler'in 22 harften oluşan yazıları, Yunanlılara, onlardan da Romalılara geçerek
bugünkü LATİN alfabesini oluşturmuştur.
* CAM'ı icat etmişler, Fildişi işlemeciliğinde ileri gitmişlerdir.
