Mezarlar, Kümbetler, Türbeler
Likya Kaya Mezarları (Demre)
Muğla ve Antalya civarındaki Likya kültürünü yansıtan kaya mezarları genellikle ev biçimindedir. Ön yüzde Grek tapınaklarının benzeri İyon sütünlarının taşıdığı üçgen alınlık ve küçük bir kapı bulunmaktadır. Ölüler, mezar odasındaki sekiler üzerine yatırılmaktaydı.
Herakles Lahdi
1958 yılında Konya-Beyşehir yolunun 60 kilometresindeki Tiberiopolis kenti kalıntılarında bulunmuştur. Roma dönemine, 220-260 yıllarına tarihlenmiştir. 2.50 x 1.30 m. boyutlarında ve 1.70 m. yüksekliğindedir. Dört cephesinde Herakles'in 12 işine ait rölyefler vardır. (Konya Arkeoloji Müzesi)
İskender Lahdi
Osman Hamdi Bey tarafından 1887 yılında Sayda'da yapılan arkeolojik kazılarda bulunmuştur. İki uzun cephesinde Makedonya Kralı Büyük İskender'in Perslerle yaptığı savaşlara ilişkin rölyefler bulunduğu için "İskender Lahdi" adıyla tanımlanmıştır. Yüksekliği 2.12 m., uzunluğu 3.18 m. ve genişliği 1.67 m.'dir. Üçgen alınlıklı, çatı kapaklıdır. (İstanbul Arkeoloji Müzesi)
Ağlayan Kadınlar Lahdi
1887 yılında Sayda'da sabanla tarlasını süren bir köylü tarafından bulunmuş, Osman Hamdi Bey tarafından İstanbul'a getirilmiştir. Dünya lahitlerinin en önemlilerinden biridir. Hellenistik dönem eseridir. M.Ö. 360 yılında ölen Sayda Kralı Straton'a ait olduğu tahmin edilmektedir. Yüksekliği 2.97 m., uzunluğu 2.54 m., en 1.37 m.'dir. Lahdin üzerinde kralın ölümüne ağlayan kadınların ve cenaze kortejlerinin rölyefleri bulunmaktadır. Yapımında birden çok heykeltıraşın çalıştığı anlaşılmaktadır. (İstanbul Arkeoloji Müzesi)
Ahlat Mezarları
Bitlis'in Ahlat ilçesinin Meydanlık Mezarlığı XI-XV. yüzyıllara ait mezarların bulunduğu bir Açık Hava Müzesi'dir. Bezemeli anıtsal taşları ve sandukalarıyla bu mezarlar görkemli birer sanat eseridir.
Emir Bayındır Kümbeti
Bitlis'in Ahlat ilçesindedir. Akkoyunlu soyundan olup 1481 yılında ölen Melik Bayındır için yaptırılmıştır. Kitabesinde Bayındır Bey'in hayatı ve yaptığı işler anlatılmaktadır. İki katlıdır. Mimarisi ve taş bezemeleriyle görkemli bir görünüşe sahiptir.
Hüseyin Timur ve Bugatay Aka Kümbetleri
Bitlis'in Ahlat ilçesindedir. Hüseyin Timur kümbeti (önde), 1279 yılında ölen Emir Hüseyin Timur ve 1280'de ölen Esentekin Hatun'un mezarıdır. Arkadaki kümbet ise 1287 yılında ölen Akkoyunlu soyundan Bugatay Aka ve Şirin Hatun için yaptırılmıştır.
Hüdavend Hatun Kümbeti
Niğde'dir. Selçuklu Sultanı IV. Kılıçarslan'ın kızı Hüdavend Hatun için 1312 yılında yaptırılmıştır. Sekizgen planlı yapı içten kubbe, dıştan piramit çatı ile örtülüdür. Taş bezemeleriyle ünlüdür.
Mevlana Türbesi
Konya'nın Mevlevi Dergahı içindedir. İlk türbe Tebrizli Bedreddin tarafından 1274 yılında yapılmıştır. Eklemeler ve onarımlarla günümüze ulaşmıştır. Dört fil ayağı üzerine oturan türbe 25 m. yüksekliğindedir. Gövde ve külah turkuaz renkli çinilerle kaplıdır. Bu yüzden konik kubbeye "Kubbe-i Hadra (Yeşil Kubbe)" denilmiştir. Türbenin içinde Mevlana'nın babasına, Mevlana'ya, eşi ve çocuklarına, akrabalarına ve postnişinlere ait 65 sanduka bulunmaktadır. Türbenin kalemişleri de çok değerlidir.
Yeşil Türbe
Bursa'da I. Mehmet'in yaptırdığı külliyenin içindedir. 1421 yılında Mimar Hacı İvaz Paşa tarafından yapılmıştır. Sekizgen planlı yapının dışı turkuaz renkli çinilerle kaplanmıştır. Türbenin içinde I. Mehmet'le ailesine ait 9 sanduka (mezar) bulunmaktadır. I. Mehmet'in sandukası, türbe iç duvarları ve mihrap, dönemin renkli sır tekniğinde en güzel çinileriyle bezenmiştir.Çiniler, Mehmet Mecnun adlı sanatçının eseridir.
Erzurum Üç Kümbetler
Üç Kümbetler'den sekiz köşeli plan üzerine oturtulmuş olanının Saltuklu Devleti'nin kurucusu Emir Saltuk'a ait olduğu tahmin edilmektedir. Tamamiyle kesme taştan yapılmış olan kümbetlerin diğer ikisinin ise kimlerin mezarı olduğu bilinmemektedir. Bunlar Türkler'e ait kümbetler arasında plan, malzeme ve süsleme yönünden ayrı bir önem taşımaktadır.
.
