E-Devlet
Ziyaretçi
E-Devlet
Günümüz dünyası, sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişin temellerinin atıldığı, değişim ve dönüşümlerin inanılmaz bir hızla yaşandığı bir dünya olmuştur. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin, ekonomide, toplum yaşamında ve kültürde kalıcı değişiklikler yarattığı bir süreçten geçiyoruz. Ulusal ekonomik gelişme ve rekabet stratejisini bilgi ekonomisine dayandıran ülkeler, bilim, teknoloji ve bilişim alanındaki mevcut kurumsal yapılarını yeniden düzenlemekte ve bu ekonominin gereklerine uygun yeni kurumsal yapılar oluşturmaktadırlar.
Bilgi çağının getirdiği değişim; tüm dünyada olduğu gibi bizde de yeniden yapılanma sürecini hızlandırmış ve ülkenin önüne önemli bir fırsat olarak gelmiştir. Ülkemizin bilgi toplumu'na dönüşebilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerini hem kullanan hem de dünya ölçeğinde üreten bir konuma gelebilmesi için gerekli stratejilerin belirlemesi, ulusal eylem planının hazırlanması ve uygulanması gerekmektedir (bu bağlamda ülkemizde e-Türkiye Eylem Planı, Vizyon 2023 ve AB 6. Çerçeve Programı gibi çalışmalar başlatılmıştır).
Eylem planın hazırlanması kadar bu planı uygulayacak/uygulatacak sorumluluğunu üstlenecek, kurumlar arası koordinasyonu sağlayacak, işi sadece ülkenin bilişim stratejilerini geliştirmek ve uygulatmak olan bir kurumun olması çok daha önemlidir.
e-Devlet en yalın biçimiyle;
"Devletin vatandaşlara karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve hizmetler ile vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesidir." biçiminde tanımlanmaktadır.
Devletin temel unsurları olan vatandaş ve kuruluşlar (özel ya da kamu), e-Devlette, e-Vatandaş ve e-Kurum biçiminde kendini göstermektedir. e-Devleti oluşturan temel unsurlar e-Vatandaş, e-Şirket, e-Kurumdur. Ancak, e-Devleti oluştururken, söz konusu unsurlara öncelikler atamak ve ‘birini tümüyle gerçekleştirmeden (örneğin e-işyerlerini oluşturmadan) e-Devlet olmaz’ türü yaklaşımlarda bulunmak, e-Devletin oluşumunu olumsuz etkiler. Her bir unsur, kendi içerisinde “e” olgusunu gerçekleştirmeye çalışacak, birbirlerinden etkilenerek gelişecek ve zamanla e-Devlet oluşacaktır.
Tarihçe
Dünya’daki e-Devlet yaklaşımları öncelikli olarak yerel yönetimlerdeki uygulamalarla başlatılmıştır. Diğer yandan Batı toplumundaki devlet vatandaş ilişkisinde var olan beyan edilen bilginin doğru olduğu güvenine dayalı ilişki, e-Devlet' e geçişi kolaylaştırmakta ve kurulan güvenlik sistemi yalnızca bilgilerin yetkili olmayanlarca kullanılmaması üzerine ya da bozulmaları önlemek üzerine tasarımlanmaktadır.
Gelişmiş ülkelerde e-Devlet servisleri ve uygulamaları konusunda bir çok Üniversitede araştırma projeleri başlatılmıştır. Örneğin, Washington State, California, Texas, ve Boston Üniversiteleri'nde konu ile ilgili önemli projeler yürümektedir.
İngiltere ve Kanada’da e-Devlet çalışmaları doksanlı yılların ortalarında başlatılmıştır. Bu ülkeler e-Devlet oluşumunda bu organizasyon içinde yer alan sivil toplum kuruluşları ile yerel yönetimlerin Bilişim Teknolojileri (BT) sektöründen nasıl etkilendiklerini ve beklentilerinin ne olduğunu belirleyerek çalışmalarını şekillendirmişlerdir. Dünyadaki e-Devlet çalışmalarındaki yaklaşımların şu başlıklar altında ele alındığını görmekteyiz:
Sponsorlu Bağlantılar
Bilgi çağının getirdiği değişim; tüm dünyada olduğu gibi bizde de yeniden yapılanma sürecini hızlandırmış ve ülkenin önüne önemli bir fırsat olarak gelmiştir. Ülkemizin bilgi toplumu'na dönüşebilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerini hem kullanan hem de dünya ölçeğinde üreten bir konuma gelebilmesi için gerekli stratejilerin belirlemesi, ulusal eylem planının hazırlanması ve uygulanması gerekmektedir (bu bağlamda ülkemizde e-Türkiye Eylem Planı, Vizyon 2023 ve AB 6. Çerçeve Programı gibi çalışmalar başlatılmıştır).
Eylem planın hazırlanması kadar bu planı uygulayacak/uygulatacak sorumluluğunu üstlenecek, kurumlar arası koordinasyonu sağlayacak, işi sadece ülkenin bilişim stratejilerini geliştirmek ve uygulatmak olan bir kurumun olması çok daha önemlidir.
e-Devlet en yalın biçimiyle;
"Devletin vatandaşlara karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve hizmetler ile vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesidir." biçiminde tanımlanmaktadır.
Devletin temel unsurları olan vatandaş ve kuruluşlar (özel ya da kamu), e-Devlette, e-Vatandaş ve e-Kurum biçiminde kendini göstermektedir. e-Devleti oluşturan temel unsurlar e-Vatandaş, e-Şirket, e-Kurumdur. Ancak, e-Devleti oluştururken, söz konusu unsurlara öncelikler atamak ve ‘birini tümüyle gerçekleştirmeden (örneğin e-işyerlerini oluşturmadan) e-Devlet olmaz’ türü yaklaşımlarda bulunmak, e-Devletin oluşumunu olumsuz etkiler. Her bir unsur, kendi içerisinde “e” olgusunu gerçekleştirmeye çalışacak, birbirlerinden etkilenerek gelişecek ve zamanla e-Devlet oluşacaktır.
Dünya’daki e-Devlet yaklaşımları öncelikli olarak yerel yönetimlerdeki uygulamalarla başlatılmıştır. Diğer yandan Batı toplumundaki devlet vatandaş ilişkisinde var olan beyan edilen bilginin doğru olduğu güvenine dayalı ilişki, e-Devlet' e geçişi kolaylaştırmakta ve kurulan güvenlik sistemi yalnızca bilgilerin yetkili olmayanlarca kullanılmaması üzerine ya da bozulmaları önlemek üzerine tasarımlanmaktadır.
Gelişmiş ülkelerde e-Devlet servisleri ve uygulamaları konusunda bir çok Üniversitede araştırma projeleri başlatılmıştır. Örneğin, Washington State, California, Texas, ve Boston Üniversiteleri'nde konu ile ilgili önemli projeler yürümektedir.
İngiltere ve Kanada’da e-Devlet çalışmaları doksanlı yılların ortalarında başlatılmıştır. Bu ülkeler e-Devlet oluşumunda bu organizasyon içinde yer alan sivil toplum kuruluşları ile yerel yönetimlerin Bilişim Teknolojileri (BT) sektöründen nasıl etkilendiklerini ve beklentilerinin ne olduğunu belirleyerek çalışmalarını şekillendirmişlerdir. Dünyadaki e-Devlet çalışmalarındaki yaklaşımların şu başlıklar altında ele alındığını görmekteyiz:
• e-Devlet servis önceliklerinin belirlenmesi,e-Devlet’in sunacağı temel servisler;
• e-Devlet servislerinin sunulmasında sivil toplum örgütlerinin rolünün daha belirgin olması,
• Özel sektörün e-Devlet' teki hizmet rolünün yeniden tanımlanması,
• Sektörler arası güvenli ara yüzlerin kurulması,
• e-Devlet organizasyonu dışında kalan ya da kalmak isteyen bireylerin haklarının korunması.
1. Devletten Vatandaşa,yönelik olmak üzere, üç grupta sınıflandırılabilir. İzleyen kesimlerde , bu servislere ilişkin örnekler verilmektedir.
2. Devletten Devlete,
3. Devletten İş yaşamına
Rıfat Özgören
