Haydar Ali Rıza oğlu Aliyev (doğum. 10 Mayıs 1923, ö. 12 Aralık 2003) . Azerbaycan'ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyetinde doğmuştur. 1939'da Nahçıvan Pedagoji Teknik Lisesi'ni bitirdikten sonra Azerbaycan Sanayi Enstitüsünün Mimarlık fakültesinden tahsil almıştır.
1941de Nahçıvan MSSR Halk Dahili İşler Başkanlığına (İç İşler Bakanlığına) ve 1944de devlet emniyet organlarında işe gönderilmiştir. Bu tarihlerde devlet emniyet organları sisteminde çalışan Haydar Aliyev 1964te Azerbaycan Bakanlar Sovyeti yanında devlet emniyet organları başkanlığı görevlisi, 1967de ise Başkanlık vazifesine yükselmiş, general-Binbaşı rütbesine kadar yükselmiştir. İlerleyen yıllarda, Leningrad şehrinde (şimdiki St. Petersburg) tahsil almış, 1957de ise ,Azerbaycan Devlet Üniversitesi tarih bölümünü bitirmiştir.
Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesinin 1969 Temmuz plenumunda Haydar Aliyev Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesinin birinci katibi seçilerek Devletin rehberi olmuştur. 1982 Aralık ayında Sovyet İttifakı Komünist Partisi Merkezi Komitesi Siyasi Bürosu'nun üyesi seçilmiş, SSCB Bakanlar Kurulu başkanının birinci yardımcısı vazifesine yükseltilmiş ve SSBC-nin rehberlerinden biri olmuştur. Haydar Aliyev yirmi yıl süresince SSCB deputatı olmuş, 5 yıl ise SSBC Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcılığı yapmıştır.
Haydar Aliyev 1987 Ekiminde Sovyet İttifakı Komünist Partisi Merkezi Komitesi Siyasi Bürosunun ve şahsen Baş katib Mihail Gorbaçovun talimatı ile görevlerinden alınmışdır.
Haydar Aliyev 20 Ocak 1990 da sovyetlerin Bakü-de yaptığı kanlı facia ile ilgili olarak ertesi gün Azerbaycanın Moskovadaki konsolostluğunda beyanatla karşı çıkarak, Azerbaycan halkına karşı işlenmiş cinayetin teşkilatçıları ve icraatçılarının cezalandırılmasını talep etmişdir. O, SSCB nin dağıldığını görerek, 1991 Temmuzunda Sovyet İttifakı Komünist Partisini terketmiştir.
1990 Temmuzuda Azerbaycana giden Haydar Alyev ilk önce Baküde, sonra ise Nahçıvanda yaşamış, ve de Azerbaycan parlamentosuuna deputat seçilmişdir. O, 1991 - 1993 arası Nahçıvan özerk devleti başkanı, Az?rbaycan parlamentosu Başkan yardımcısı olmuştur. Haydar Aliyev 1992de kurduğu Yeni Azerbaycan Partisinin başkanı olmuştur.
Haydar Aliyev 15 Temmuz 1993de Az?rbaycan parlamento Başkanı, 24 Temmuzda ise Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanlığına getirilmiştir.
11 Ekim 1998 da yapılan seçimlerde, yenid?n 5 sene süresince Azerbaycan Cumhuriyeti Başkanı görevini devam ettirmiştir. 15 Ekim 2003de başkanlık seçimlerinde Haydar Aliyev yaşadığı ciddi sağlık problemleri sebebiyle seçimlere katılamamasından dolayı, oğlu İlham Aliyev cumhurbaşkanı görevine getirilmiştir.
12 Aralıkda Başkan Haydar Aliyev ABDnin Klivlend Hastanesinde vefat etmiştir.
Ödüller- Veten Namine-Hayat videosu
Haydar Aliyev birçok ödül, nişan ve birçok ülkenin fahri doktoru unvanını almayı becermiştir.
Haydar Aliyev 4 kez Sovyetlerin Lenin nişanı, Kırmızı Yıldız nişanı ve birçok madalya almış, iki defa Sosyalist Kahramanı adını almıştır.
27 Mart 1997 - Kievde Azerbaycan Devlet Başkanı'na Ukraynanın büyük mükafatı "Yaroslav Mudrı" nişanı verildi.
13 Nisan 1999 - Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Suleyman Demirel Başkan Haydar Aliyeve Türkiyenin en önemli ödülü - "Atatürk Barış Nişanı"nı vermiştir.
20 Ocak 2001 - Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyeve Moskova Devlet Üniversitesinin "Fshri profesoru" adı verilmişdir.
3 Nisan 2003 - Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev Rusya Federasyonunun Emniyat, Müdafa vu Hukuk Problemleri Akademisinin profesörü ve hakiki üyesi seçilmiş, Y. V. Andropov adına ödüle layik görülmüşdür.
10 Mayıs 2003 - Rusyanın yüksek ödülü - Mukaddes Apostol Andrey Pervozvannı nişanı ile ödüllendirilmesi ve anlaşma imzalanması.
Haydar Aliyev
