Arşimed Vidası (Arşimed Burgusu)

Arkhimedes burgusu (vidası)

alçak bir yerden yükseğe su çıkarmaya yarayan makine.

İÖ 3. yüzyılda Eski Yunanlı bilim adamı Arkhimedes tarafından, büyük gemilerin ambarlarındaki suyu boşaltmak amacıyla bulunduğuna inanılan bu aygıtların bir türünde, ekseni yatayla 45 derecelik açı yapan bir silindirin çevresine sarmal biçimde sarılmış ve alt ucu suya batırılmış bir boru vardır. Aygıtın ekseni çevresinde döndürülmesiyle su boru içinde yükselir. Arkhimedes burgusunun sabit bir silindir içinde dönen bir sarmaldan ya da şaft çevresinde dönen bir sarmal borudan oluşan türleri de vardır.

Açık ve eğimli oluklar içinde dönen sarmallardan oluşan modern burgulu pompalar, lağım suyunu atık su işleme tesislerine pompalamakta çok etkilidir. Açık oluklar ve burgunun biçimi, büyük parçaların tıkanmaya yol açmadan geçmesini sağlar.

Bazı yazarlara göre Arşimed Mısır’ı ziyaret etmiş ve orada Arşimed’in vidası olarak bilinen bir alet yapmıştır. Arşimed’in bulduğu alet bugün de dünyanın bir çok yerinde kullanılan bir çeşit pompadır.

Yunanlı bilgin Arşimed burgusu olarak da bilinen ve yüzlerce yıl kullanılan su yükseltme düzeneği. O dönemlerde yaşamsal önemi olan suya ulaşılmasını sağlıyordu.

İskenderiyede bulunduğu sıralarda keşfettiği Mısırdaki Arşimet Vidası'ndan halen bugün bile su çıkartılıyor. Bu vida, eğimli olarak dönen halka boru şeklindedir.Bu düzenek yüzyıllarca, madencilik, gemicilik ve tarım gibi pek çok alanda kullanıldığı gibi, günümüzde de halen kullanılmaktadır.