Alkan, alken va alkinlerin fiziksel özellikleri hakkında bilgi verir misiniz?

ALKİNLERİN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

• HİDROJEN KATILMASI

Alkinlere Pt, Pd ve ya çok ince çekilmiş Ni katalitik etkisiyle H katılır. Birinci basamak hızlıdır ve cis alken oluşur. İkinci basamak yavaştır. Eğer bir molekülde ikili ve üçlü bağ varsa H önce üçlü bağa katılır. Hidrojen katılması özel bir paladyum katalizör (Lindlar katalizörü) ile yalnız bir mol H katılacak şekilde kontrol edilebilir. Bu durumda her iki hidrojende katalizör yüzeyinden üçlü bağın aynı tarafında kalacağından cis-alken oluşur.

• HALOJEN KATILMASI

FeCl3 ün katalitik etkisiyle iki basamakta elektrofilik katılmayla tetra halojen alkan oluşur. İlk katılmada başlıca trans ürün oluşur. Eğer molekülde ikili ve üçlü bağlar varsa halojen öncelikle ikili bağa katılır.





Alkinlerde alkenler gibi brom çözeltisinin rengini giderir.

• HALOJEN ASİTİ KATILMASI

Halojen asiti katılması Markovnikov kuralına uygun olarak katılır. Birinci basamak hızlı ikincisi yavaştır.

• SU KATILMASI

Alkenler su katıldığında alkoller oluşuyordu. Alkinlere su katıldığında ise aldehit yada keton oluşur. H2SO4 ve HgSO4 ın katalitik etkisiyle alkinlere su katılır. Alkinin yapısına bağlı olarak keton veya aldehit oluşur. Oluşan keto ve enol bileşikleri denge halindedir. Yapılarında çift bağ ve OH bulunduran bileşiklere enol denir. Genel tapıda büyük değişiklik olmadan H yer değiştirmesi bileşiğin iki farklı şeklini oluşturuyorsa buna tautomeri denir.

• ALKİNLERİN YÜKSELTGENMESİ

Alkinler sülfürik asitli ortamda KMnO4 veya potasyum bikromat K2Cr2O7 gibi yükseltgenler ile yükseltgenerek organik asitleri oluştururlar.

• ALKİNLERİN TUZ OLUŞTURMASI

Alkinler alkenlerden farklı olarak asidik özellik gösteririler. Bu nedenle alkinlerin uçlarındaki H oldukça gevşektir. Bu H yeteri kadar kuvvetli bazlar ile tepkime sokulursa tuz oluşur.


C atomunda ki melez orbitalin S karakteri arttıkça bu C atomuna bağlı olan H asitliği artar. S orbitalleri çekirdeğe P orbitallerinden daha yakındır. Bu nedenle bağındaki elektronları C tarafından daha çok çekilir ve H pozitifleşir. Kısmen pozitifleşmiş bu H kuvvetli bazlar tarafından koparılabilir. Sodyum amit bu H koparacak kadar kuvvetli bir bazdır.


Suda çözünebilen alkil asetilenürün sodyum tuzu, su ile hemen etkileşerek tekrar alkine dönüşür. Alkinlerin amonyaklı Cu2Cl2 ve amonyaklı AgNO3 kompleksleriyle verdiği suda çözünmeyen tuzları kurutulup ısıtıldıklarında patlar. Tepkimeler bu özelliklerinden dolayı alkinlerin belirteci olarak kullanılır. Alkinin aşağıdaki tepkimeyi vermesi için üçlü bağı taşıyan C atomlarından birinde H atomu bulunması gerekir. Örneğin bu tepkimeyi vermez.



Daha basit bir denklem ile gösterirsek;

Bu tepkimeler alkinlerin ayıracıdır.

• ALKİNLERİN YANMASI

Soru: Bir alkin, tam olarak yanmasını sağlayacak miktarda oksijen ile tepkimeye sokuluyor. Oluşan maddelerin mol sayıları toplamının başlangıçtaki maddelerin mol sayılarına oranı 1 olduğuna göre bu alkinin adı nedir?

Soru: C4H6 ve C4H8 gazlarından oluşan bir karışımın 50 litresi yeterince H2 ile tepkimeye sokulduğunda 70 litre H2 harcanıyor. Buna göre C4H8 in karışımdaki yüzdesi nedir? (Cevap: %60 C4H8

Organik bileşikleri aşağıdaki gibi öncelikle sınıflandırabiliriz.


01. Hidrokarbonlar Yapısında sadece C (karbon) ve H (hidrojen) bulunan bileşiklerdir. Karbonlar tek bağlıysa doymuş hidrokarbonlar (alkanlar), halkalı yapılarda ise sikloalkanlar adını alır.
01.01. Alkanlar
Alkanlar CnH2n+2 genel formülü ile gösterebiliriz.

Formül Adlandırma Formül Adlandırma
CH4 Metan C2H6 Etan
C11H24 Undekan
C3H8 Propan
C4H10 Bütan
C5H12 Pentan
C6H4 Hekzan
C7H16 Heptan
C8H18 Oktan
C9H20 Nonan
C10H22 Dekan
C12H26 Dodekan
C13H28 Tridekan
C14H30 etradekan
C20H42 Eikosan
C21H44 Heneikosan
C22H46 Dokosan
C30H62 Trikontan
C40H82 Tetrakontan

Karbon atomu 1 veya 2 karbona bağlanmışşsa buna düz zincirli hidrokarbon denir.



Açık formüldede görüldüğü gibi C atomu 4 tane bağını yapmış. Bileşiğin sonunda ve başında CH3 ler var. 3 tane karbon atomu olduğu için propan olarak adlandırılır. Eğer karbon atomu 2 den fazla karbona bağlanmış ise dallanmış hidrokarbon denir.

*Düz zincirli hidrokarbonun baştan veya sondan ikinci karbonunda metil grubu varsa izo dallanma denir


*Baştan veya sondan ikinci karbonda bağlı iki metil grubu neo dallanma denir.



01.02. Alkil Grupları
Alkanlardan bir hidrojen çıkarılması ise oluşan gruplara alkil grubu denir. Genel olarak CnH2n+1 şeklinde gösterilir.
Formül Adlandırma
CH3- Metil
CH3- CH2- Etil
CH3- CH2- CH2- ropil
CH3- CH2- CH2- CH2- Bütil

01.03. Alkenler
Yapısında bir veya daha fazla çift bağ içeren hidrokarbonlara denir. Genel olarak CnH2n olarak gösterilir. Yapısındaki pi bağı C-C bağı arasındaki dönmeyi engellediği için cis-trans zomeri meydana gelir.






01.04. Alkinler
Yapısında C-C üçlü bağı içeren doymamış hidrokarbonlardır. Genel olarak CnH2n-2 formülü ile gösterilirler.





Kaynak

alkanlar yıllık ödevim detaylı bilgiye sahip olan varsa yardım etsin lütfen''!!!

alkinler yıllık ödevim daha detaylı bi bilen varsa eğer yardımcı olabiir mi? buraya yazsın lütfen ben girip bakıyorum 2 günde 1 lütfen =)

Alken ya da olefin, organik kimyada en az bir adet karbon-karbon çift bağı içeren doymamış hidrokarbon. Sadece bir çift bağ içeren ve başka bir fonksiyonel grubun bağlanmadığı en basit alkenler CnH2n formülüne sadık kalarak homolog bir sıra oluştururlar.
En basit alken olan etilen(C2H4) IUPAC adlandırma kurallarına uygun olarak ‘’eten’’ olarak da isimlendirilir. Alkenler, petrokimyada yaygın olarak ‘’olefinler’’ ya da ‘’vinil bileşikleri’’ olarak da bilinir.