Tuvalete çıkma sorunu nasıl giderilir? - Sayfa 2

Kabızlık Çözümü

Kabızlık çözümü, Yaş ilerledikçe genel olarak toplumda üç kişiden birinin kabız olduğu düşünülmektedir. Dışkılama miktarı normal insanlara oranla farklılık göstermesi nedeniyle net bir sayısı bulunmamakta. Haftada üç defadan daha az tuvalete gitme, tuvalet esnasında çok ıkınma, karında meydana gelen şişkinlik ve ağrı, kalın veya sert parçalar halinde tuvalete çıkma, yeterince boşalamama, tıkanıklık duygusu kabızlık şikâyeti olarak tanımlanıyor.

Erkeklere kıyasla kadınlarda daha çok karşılaşılan kabızlık, beslenmeyle direkt ilişkili. Yeterince sıvı alınmadığında, posalı gıdalardan yenilmediğinde, egzersiz ve spor yapılmadığında veya uzun süre uygulanan yağsız diyetler sonucu kabızlıkla karşılaşma olası oldukça yüksek. Ayrıca kalın bağırsak fonksiyonları bozukluklarına bağlı olarak veya başka bir hastalığın belirtisi olarak kabızlık gelişebilmesi de mümkün. Vücudumuzdaki su kaybının onda bir oranında azalması, kabızlık için yeterli. Bu sebeple sıvı alımı kabızlığın önüne geçebilmek bakımından oldukça önemlidir.

Posa açısından zengin yiyecekler tüketmek, bol bol sıvı tüketmek ve egzersiz ve spor yapmak sorunun çözümünde en önemli faktörlerden. Fakat kronik kabızlık yaşandığı takdirde mutlaka doktora başvurmanız gerekiyor. Kabızlık genel olarak zararsızdır ama başka sorunların göstergesi ya da nedeni de olabilir. Acil olarak çözüme ulaşmak için laksatif içerikli ilaçlar, sinameki benzeri bitki çayları ve lavman, doktora danışılmadan kullanılmamalı. Çünkü bu ilaçların uzunca bir süre kullanılması bağırsak tembelliğine neden oluyor.

• Sabah kalktığınızda 1 bardak ılık su ve 1-2 tane kuru kayısı veya kuru erik tüketin.
• Probiyotik özellikli gıdalar, bağırsakları düzenlemeye yardımcı olur.
• Her öğünde, çiğ sebze ve salata tüketin.
• Klasik kahvaltıların yanında farklı denemeler yapın: Yoğurt, yulaf, meyve.
• Meyve, komposto ve çiğ sebzeler tüketmeye özellikle dikkat edin.
• Salatanıza mutlaka zeytinyağı ekleyin.
• Sıvı alımınızı günlük 2.5-3 litreden aşağıda olmamasına özen gösterin.
• Öğlen ve akşam yemeklerinizde baklagil yada sebze ile beraber bulgur pilavı, tahıllı ekmek ve salata tercih edin.
• Stres bağırsak alışkanlıklarını etkileyen önemli bir faktörtür. Bu açıdan stresten uzak kalmak gerekiyor. Kadınların özel dönemlerinde bağırsak sorunlarıyla daha çok yüzleştikleri de bilinen bir gerçek. Düzenli bir hayatın düzenli bağırsak alışkanlıklarının oluşmasında çok önemli olduğu belirtiliyor.
• Obezitenin de kabızlığı artırıcı etkisi var. Aşırı kilolardan kurtulmak ve zayıflamak için bir başka nedenin de bağırsak fonksiyonlarını düzenlemek olduğuna dikkat çekiliyor. Özellikle hızlı tempoda yapılacak yürüyüşün bağırsak fonksiyonlarını düzenleyici etkisi bulunmakta. Etkin yürüyüş, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlığın çözümüne oldukça yardımcı oluyor. Haftanın 5 günü, günde en az 20 dakika sürecek şekilde yapılan düzenli egzersizin, kalp hızını bir miktar artıracak yoğunlukta olması gerekiyor.

Kabızlığa Ne İyi Gelir
Kabızlığa ne iyi gelir, Kabızlık insanların lif bakımında yetersiz beslenmesi sonucu kalın bağırsağın tembelleşmesine denir. Vücutta yeteri kadar su bulunmaması, sindirimi zor olan yiyecekler tüketilmesi kabızlığa neden olabilir. Günlük tüketilen yiyeceklere göre insanlar zaman zaman kabız olabilir fakat bu kabızlık sık sık ve uzun süre geçmiyorsa hemoroide hastalığına sebep olur. Bu yüzden hemen bir doktora başvurmalısınız ki kabızlığın önlemi alınsın. Kabızlığı yaşamamak için düzenli ve dikkatli beslenmenize dikkat etmelisiniz. Kabızlığı önlemek için bazı ilaçlar kullanabilirsiniz fakat bu ilaçlar sürekli kullanılması bağırsak tembelliğine neden olabilir. Kabızlığı önlemek için ilaç tedavisi yerine beslenmenize dikkat etmeli bol bol su tüketmeli besin değeri lifli yiyecekler tüketmeye özen göstermelisiniz.

Kabızlık şikayeti olanlar ilk olarak bir doktora başvururlar ve onların önerileri doğrultusunda ilaç kullanmaya başlarlar fakat kullanılan ilaçlar zamanla hastanın bağırsaklarında tembellik yaptığı için başka önlemler alması daha doğrudur. Kabızlığa iyi gelecek birçok önlem vardır. Bunların bir kaçında bahsedelim;

• Sıvı alımını artırmak kabızlığa iyi gelir; Kabızlığı iyi gelecek önlemlerin arasında ilk sırada bol bol su tüketmek gelir. Su tüketimi az olan kişilerde kabızlık şikayeti çok fazladır. Bu nedenle kabızlık şikayeti olanların günde 2 litre su tüketmeleri kabızlığa iyi gelecektir. Sağlıklı bireylerin de en az 2 litre su tüketmelerinde fayda vardır. Bazı hastaların su tüketimini takip etmekte zorluk çekebiliyor, bu yüzden hastalar kendilerine ait 2 litrelik bir sürahi veya cam şişe alabilirler ve böylece günlük su tüketimini rahatlıkla takip edebilir.
• Posa alımını artırmak kabızlığa iyi gelir; Kabızlık şikayeti olan hastaların günlük lifli yiyecek tüketimini artırmalıdır. Bu yiyeceklerin sindirilmeden atılması dışkı içeriğini artırmaya neden olur ve içine emeceği sıvı ile sertliği önlemde çok etkili tedavi yöntemi olarak biliniyor. Kabızlık şikayeti olanların sebze yemekleri, yeşil salatalar,kabuğu beraber yenilecek meyve ve sebzelerin bol tüketilmesi kabızlığı önleyen yiyeceklerdir. Kabızlığa şikayeti olanların et gibi protein değeri yüksek yiyeceklerin yalnız başına değilde salata ile tüketilmesi kabızlığa iyi gelir. Kabızlığa iyi gelecek diğer bir başka yiyecek ise kuru kayısıdır. Akşamları 2-3 tane kuru kayısıyı ılık bir su bardağının içine atıp sabaha kadar bekletip ertesi gün gün duyunu ve içip kayısı yemeniz kabızlığı iyi gelir.
• Dışkılama alışkanlığı terbiyesi kabızlığa iyi gelir; Herkes de olan refleks gıda alımında 20-30 dk sonra dışkılama isteği doğması vücudun mucizelerinden biridir. Dışkılama zamanı geldiğinden hemen tuvalette gidilmeli ve tembellik edip tuvalette gitmemek bağırsağı tembelleştirir ve kabızlığa neden olur. Dışkılama zamanı tuvalet ihtiyacın karşılanması kabızlığa iyi gelir.
• Kabızlık giderici bazı doğal ürünler tüketilmesi kabızlığa iyi gelir; Elma, kayısı, erik gibi meyveleri kabuğu ile kompostu yaparak taze taze tüketilmesi kabızlığa iyi gelir. Lif değeri yüksek olan meyve ve içeceklerin karındaki sertliği giderilmesi, bağırsaklarda toksitlerin atılması için oldukça önemli değer taşır. Üzümü kabuk ve çekirdekleriyle beraber tüketildiğinde kabızlığı iyi gelir. Diyabet rahatsızlığı olan hastaların bu meyveleri tüketiği zaman dikkat etmelidir. Ispanak lahana gibi sebzeler mineral ve ve vitamin değeri oldukça yüksek besinlerdir. Kabızlık şikayeti olanların hazmının kolaylaştırır yemeklerin yanında çiğ olarak salata olarak tüketilmesi kabızlığı önlem için iyidir. Pırasa pirinçsiz ve yağsız pişirilip tüketildiğinde kabızlığı önlemeye büyük rolü vardır.

Kabızlığa İyi Gelen Çaylar

• Nane çayı; Kabızlık sorunun yaşayanların sindirimini sorunu olanların, gaz, şişkinlik gibi şikayetler olanların nane çayı içmesi oldukça önemlidir. Dışkılama da zorlananlar için rahat bir tuvalette çıkmasına sağlar. Nane çayı ayrıca mide bulantısı hazım şikayetine çok iyi gelir.
• Rezene çayı; Kabızlık şikayeti olanların kalın bağırsakta sertleşen vücutta atılması zorlaşan dışkıya kalın bağırsakta yumuşatarak tuvalette çıkmasını kolaylaştırır. Rezene çayının da yemek sonrası şişkinliği ve hazımsızlığı önler.

Kabızlığa İyi Gelen Meyveler
Kabızlığa İyi Gelen Meyveler, Kabızlık, sindirim sisteminde her hangi bir sorunu olmayan insanlarda, çoğu zaman beslenme alışkanlığı ile gelişen bir durumdur. Sıklıkla kabız olan kişilerin ilk yapması gereken şey beslenme alışkanlığını değiştirmektir. İçerisinde bol miktarda lif ve su içeren yiyecekler kabızlığı büyük ölçüde azaltmakta ve kabızlık zamanında tüketildiğinde de gidermektedir.

Kabız olmamak için her bireyin özellikle sıcak yaz günlerinde bol bol su içmesi salata ve bol miktarda lif içeren mevsim meyvelerini kabuğu ile birlikte bol bol tüketmesi gerekmektedir. Bağırsaklardaki pekliği gidermek için alınan sıvı ve lif miktarı son derece önemlidir.

Kabızlığa iyi gelen meyveleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bol miktarda lif ve su içeren bir meyve olan kayısıyı günde birkaç tane tüketen kişi başka bir sorunu yoksa kabız olmayacaktır. Kabız olan bir kişi akşamdan ılık su ile ıslattığı bir kaç adet kuru kayısıyı sabah aç karnına tüketirse bir kaç saat sonra kabızlığı geçecektir.
• Mürdüm eriği: Taze olarak tüketildiğinde de kabızlığa çok iyi gelmesine rağmen özellikle kurutulmuş mürdüm eriğinin kompostosu kabızlığı gidermekte çok etkilidir. Özellikle doğum sonrasında sıklıkla görülen kabızlıklarda annenin çok doğal ve bebeğine her hangi bir zarar vermeden kabızlıktan kurtulmasını sağlar.
• Zeytin: İnsan sağlığına sayılamayacak kadar çok faydası olan zeytinin en büyük faydalarından birisi sindirim sistemindeki olumlu etkileridir. Zeytin ve zeytin yağı, bağırsağın hareketlerini hızlandırarak, rahatlama sağlamaktadır. Özellikle bağırsakları yavaş hareket eden kimselerin zeytini ve zeytin yağını her öğün tüketmeleri çok faydalı olacaktır. Kabız olan bebeklerin, makatlarına zeytin yağı akıtılarak dışkının ve bağırsağın yumuşatılması, eskiden sıklıkla kullanılan faydalı yöntemlerden bir tanesidir.
• Üzüm: Çekirdeği ve kabuğu ile tüketildiğinde sindirim sisteminde tamamen çözülmez. Bu da bağırsaklara bol miktarda posa gitmesi anlamına gelmektedir. Bu özelliği ile üzüm kabızlığı gideren yiyecekler arasındadır. Fakat üzüm tüketirken çekirdeklerini çiğnedikten sonra yutmak çok daha sağlıklı olacaktır.
• Maydanoz: Maydanoz bünyesinde bol miktarda C vitamini barındıran çok faydalı bir bitkidir. Maydanoz salatalarda veya kahvaltı sofralarında sade olarak tüketildiğinde bağırsak hareketliliğini artırıcı bir özelliğe sahiptir.

Kabızlık

Dışkılamanın yani defekasyonun üç gün­den daha seyrek veya normalden da­ha katı olarak yapılması halinde kabızlık­tan yani konstipasyondan söz edilir. Baş­ka bir deyişle ağızdan aldığımız besinle­rin 24-48 saat içinde barsakları terketmemesi ve gecikmesi halinde bağırsak tem­belliği var demektir.

Mutlak kabızlık (orga­nik kabızlık) bağırsak tıkanması sonucu meydana gelir ki, bazı hastalıkların (ileus, kolon kanseri, konjenital megakolon yani Hirschsprung hastalığı vb.) teşhis belirtisi olarak çok önemlidir. Kabızlık çok kimsede barsakların çalış­masının bozukluğu sonucu görülür. Buna sebep çok kere kötü alışkanlık ve ıkınma yetersizliğidir. Yani alınan besinlerin barsaklardan geçişi normaldir. Besin artıkla­rı dışkı şeklinde ortalama 18 saat sonra barsağın son bölümüne yani rektuma ulaşmaktadır. Ancak dışkılama refleksi geç uyandığından, çeşitli nedenlerle tuvalete gitmeyi ihmal eden kimse rektumunu boşaltamamaktadır.

Uzun süren kabızlık dışkıda toksik mad­delerin etkisiyle başağrısına, sindirim bo­zukluğuna, zayıflamaya ve rengin solmasına neden olur. Rektumda uzun süre ka­lan dışkı sertleşir, fekalom denen taş şek­lini alarak barsakta tıkanmalanna sebep olabilir. Yanlış beslenme,yani uzun süre et, pirinç, unlu gıdalar gibi az posa bırakan şeyler yenince de kabızlık meydana gelir. Bol ye­şil sebze, meyve, sulu ve sellülozlu yani kepekli bir diyet ise kabızlığa engel ol­maktadır. Bazı kimselerin kullandıkları ilaçlar da (morfin, kodein, antikolinerjikler) kabızlığa neden olabilirler. Ülserli kimselerin aldık­ları ilaçlar da kabızlığa yol açabildiğinden beraberinde laksatif denilen dışkıyı yumu­şatıcı ilaçlar da alınmalıdır. Ara sıra her­hangi bir müshili kullanmakta sakınca yok­tur, aneak alışkanlık haline getirilmemeli­dir. Asabi kimselerde nörovejetatif sistem bozukluğu sonucu ishal meydana geldiği gibi kabızlık da (spastik kabız) oluşabilir. Bazı ateşli hastalıkların seyri esnasında (tifo, menenjit, ensefalit vb.) safranın barsağa akamadığı hallerde (safra kesesi ve karaciğer hastalıklarında) akut apandi­sitte ve peritonitte de kabızlık vardır. Ameliyatlardan sonra görülen kabızlık hem anestezik maddelerin etkisine hem de po­tasyum kaybına bağlı olduğu için bu tür kabızlık potasyum vermekle düzeltilebilir ve fazla analjezik yapmamakla önlenebi­lir. Kabızlığın tedavisinde önce dışkılamanın bir refleks ve alışkanlık meselesi olduğu­nu unutmamalıdır. Daha sonra diyetin uy­gun bir şekle dönüştürülmesine çalışılma­lıdır. Genellikle fazla su ve barsakta po­sa bırakacak yiyecekler yemeli ve gerekir­se laksatif denilen müshil ilaçları alınma­lıdır.

Kabızlık Çeşitleri
Kabızlık dışkının bağırsaktan geçişinin yavaşlamasıyla ortaya çıkar. Üç temel tipe ayrılabilir.

1. Merkez sinir sistemi bozukluğuna bağlı kabızlık: Sinir sistemiyle ilgili bir hastalıktan ya da ilaçlardan kaynaklanan dışkılama uyarısı yokluğu ya da düzen­sizliği.
2. Dışkılama refleksinde bozukluğa bağlı kabızlık: Hemoroit, apse, daralma (stenoz) gibi bağırsak lezyonlarına, bağırsak yumuşatıcılarının yanlış kullanımına, ka­rın içi organlarının iltihaplanmasına, vü­cuttan genel su kaybına bağlı dışkı mik­tarında azalma.
3. Mekanik kabızlık: Yaygın nedenler­den biri gene sıvı kaybı olabilir. Bu du­rumda dışkının içerdiği su ve dolayısıyla hacmi azalır. Öbür nedenler arasında ba­ğırsak kaslarının ve/ya da istemli karın kaslarının zayıflaması sayılabilir. Aynca megakolon, yani bağırsağın bir bölümü­nün sinirden arınarak işlev dışı kalması ve buna bağlı olarak aşırı genişlemesi de mekanik kabızlığa yol açar.

“KRONİK KABIZLIK” NEDİR?
Fizyopatolojik sınıflamaya göre kronik kabızlık kalınbağırsaktan geçişin çeşitli biçimlerde yavaşlamasına göre üçe ayrılır: Düzbağırsak kabızlığı, kalınbağır­sak kabızlığı ve düzbağırsak kalınbağırsak kabızlığı.

Düzbağırsak kabızlığı düzbağırsakta gerilmeye yanıtın azalmasından kay­naklanır. Bunun sonucunda düzbağırsak-anüs refleks dışkılama mekanizma­sı bozulur. Anüs büzgen kasının işleyişi normalse yalnız düzbağırsak kabızlığı söz konusudur.

Spazmlı Özellik gösteren kalınbağır­sak kabızlığında bağırsağın bir bölü­mündeki kasılmalar aşırı biçimde artar. Bu durum özellikle inen kalınbağırsak ve sigmoit kolonda belirgindir. Bağır­sak çeperindeki direncin artmasıyla ba­ğırsaktan geçiş yavaşlar ve bağırsak içi basınç yükselir.

Hastada kabızlık tanısını kesinleştir­mekte ve bu rahatsızlığı giderecek teda­vinin belirlenmesinde dikkat edilecek bazı önemli noktalar vardır. Her şeyden önce kalınbağırsağın işlevlerini belirle­yen etkenler çok çeşitlidir. Başta bes­lenme alışkanlığı, psikolojik durum, fi­ziksel etkinlik, ilaçlar, var olan hastalıklar ve başka birçok etken bağırsakların işleyişini etkileyebilir. Bu arada hasta­lığın başlangıcı konusunda hastanın be­lirttiği zaman ile dışkı miktar ve sıklı­ğında gerçekten bir düzensizliğin orta­ya çıktığı zamanın aynı olmayabileceği unutulmamalıdır.

Kalınbağırsak işleyişinin ayrıntılı bi­çimde değerlendirmesi, radyolojik ince­lemeler yaparak ve radyoaktif izotoplar kullanarak elde edilebilir. Bu teknikler kalınbağırsaktan kısmi ve genel geçiş zamanının incelenmesine olanak verir. Ayrıca istatistiksel incelemeler sonu­cunda elde edilen ölçütlere bakarak ka­lınbağırsak işlevinin normal olup olma­dığı değerlendirilebilir. Hekim Önceden hazırlanmış tablolarda yer alan bu ölçüt­lere göre kabul edilebilir bir yanılma pa­yıyla kalınbağırsağın işleyişinde bir so­run olup olmadığını değerlendirebilir.

Kronik kabızlık tanısına ilişkin ölçütler
Aşağıda sıralanan durumlardan birinin ya da birkaçının varlığı kro­nik kabızlık tanısına yardımcı olur:

• Haftada üç kezden az dışkılama.
• Üç gün ya da daha fazla bir süre boyunca dışkılamama.
• Bir kerede çikarılan dışkının, gr’den az olması.

Kabızlığın Belirtileri;

Herkesin bildiği gibi her gün tuvalete çıkmamak kabız olduğunun bir belirtisi olmaz. Kabızlığın belirtileri her insana göre değişir ve günde üç defada veya haftada üç defa tuvalette çıkabilir. Bunlar kabızlığın belirtileri arasında yer almamakta. Fakat son altı ay içinde hafta da üçten az dışkılama yaptıysanız, karında ağrı ve şişlik varsa, dışkının sert, zeytin gibi küçük olması, hafif zorlamada acı ve yanma olması kabızlığın belirtileri arasında yer alır.


Kabızlığın Sebepleri;

Kabızlığın oldukça bir çok nedeni vardır. Kişilerin yaptıkları diyetlerde yeteri kadar lif bulunmaması kabızlığa neden olabilir. Masa başında çalışan kişilerin gün boyu hareketsiz kalması kabızlığa neden olabilir. Önemli faktörler arasında sıvı tüketiminin az olması yer almakta. Yoğun tempo ile çalışan kişilerin gün içerisinde gelen tuvaletini ertelemesi kabızlığa neden olur. Mevsim geçişlerinde yaşanılan hava değişimi, yapılan uzun seyahatler, gebelik dönemi kabızlığın sebepleri arasında yer alır. Kronik rahatsızlıkları olan kişinin sürekli kullandığı ilaçların yan etkisi kabızlık olabilir. Bağırsakta tıkanıklık meydana getiren bazı hastalıklar ve nedeni bulunmayan kabızlık hastaların kabusu haline gelir.

Kabızlığın Geçmesi Ve Tekrarlanmaması İçin;

İnsanların gün içerisinde bol bol su tüketmeli. Günde en az 2 litre su içilmelidir. Güne başlamadan bir bardak su için ve tuvalette çıkmaya çalışın. Tuvalete çıkmak için kendinizi zorlamayın fakat bu tuvalet alışkanlığını kazanmanız kabız olmayı önlersiniz. Yemek yerken her öğün çok fazla tıka basa yemeyin hafif küçük porsiyon yemek yemeye ara öğünlerde sebzeli lifli yiyecekler ve meyve tüketmeye çalışın. Gün boyu masa başında çalışanların kahve molasında biraz yürüyüş ve hareket etmeleri gerekir. Bazı kişilerin yoğun çalışma temposundan dolayı tuvalete gitme alışkanlığı kazanmalıdır. Bağırsakları çalıştıracak posalı yiyecekler tüketilmeli. Kilo problemi olan kişilerin diyete başlamasıyla aniden kesilen yağ miktarı kesildiğinde dolayı kabızlık meydana gelir. Diyete başlayanlar kabızlığı önlemek içi yağ tüketim oranına dikkat etmelidir.

Kabızlığın Tedavisi:

Tembelleşen kabızlık düzensizliğini önlemek için önemli üç etmen vardır; bol bol su içmek, genelde lifli yiyecekler tüketmek, gün içerisinde arada hareket etmek. Hafif kabızlığı olanlar yukarıda belirtilen öner faydalı olacaktır. Bunlara rağmen kabızlık geçmiyorsa hemen bir hekime başvurun, doktor kontrolünde ve önerileri doğrultusunda ilaç kullanmaya başlayabilirsiniz. Hekiminizin önereceği ilaçlar;

• Kitle oluşturucu laksatifler: Bu grup ilaçlar sindirilmeyen bitkisel içerikli maddelerdir. Bu bitkisel maddeler su tutmasıyla şişme meydana gelir ve kitle etkisi oluşturur. Başka laksatiflere ilaçlarına göre oldukça az bağımlılık yapar ve diğer ilaçlara göre daha sağlıklıdır. Psylium, Kalsiyum polikarbofil, kepek, agar bu gruba ait ilaçlardır.
• Ozmotik etmenli laksatifler : Bu tarz ilaçlar hızlı bir şekilde suyu emerek etki gösterir. Kabızlığa etkisi çok çabuk olur. Sorbitol, lakloz, mannitol magnezyum, ve sodyum içeren ilaçlar bu gruptandır.
• Stimulan laksatifler: Bu gibi ilaç bağırsakta ritimli kasılmalara neden olur. Başka bir etkisi de bağırsak içerisinde tahriş edici etkisi vardır. Bu tür ilaçları uzun bir zaman kullanılmasının bağırsak sinirlerinde yıpranma meydana gelir. Bisakodil, laktuloz benzer ilaç grubuna dahildir.
• Yumuşatıcı laksatifler: Hastanın kalın bağırsaktaki dışkıyı ve bağırsak yüzeyini gevşeterek ve yüzeyde oluşan gerilimi azaltarak kabızlığı önler. Sıvı vazelin, sıvı yağlar, gliserin bu gruptan oluşur.

Uzun süre kabızlık şikayeti olan kişiler ilk olarak bir doktora başvurmalı onların önerileri doğrultusunda ilaç ve tedavilere başlamalı, ona göre yiyecek ve içecek tüketmelidir.