Yan anlam için örnekler verir misiniz? - Sayfa 2

insan veya hayvanlara ait biçimsel özelliklerin benzetme yoluyla cansız varlıklara verilmesisle ortaya çıkan anlama yan anlam denir

UÇaqın kanadı hawada parçalanmış
yokuşun başına kadar koştuk Bunlar yan anlama öRnektir =D

YAN ANLAM

Temel anlamıyla bağlantılı olarak zamanla ortaya çıkan değişik anlamlara yan anlam denir. Sözcüğün Gerçek Anlamının dışında, ancak Gerçek Anlamıyla az çok yakınlık taşıyan yeni anlamlar kazanması yan anlamı oluşturur. Bir sözcüğün yan anlam kazanmasında genellikle yakıştırma ve benzerlik ilgisi etkili olmaktadır.

meselâ “göz” dendiğinde akla ilk gelen, kelimenin temel anlamı olan organ adıdır. Ama “iğnenin gözü”, “çantanın gözü”, masanın gözü” tamlamalarındaki anlamlar benzetme yoluyla kazandırılmış yeni anlamlardır. Bunlara da yan anlam denir.

meselâ, “düşmek” kelimesi “Meyveler tek tek yere düştü” cümlesinde temel anlamda; “Çocuğun pantolonu düşüyordu”, “Bu yılın ilk karı düştü” ve “Kavakların gölgesi yola düştü” cümlelerinde yan anlamdadır.

Beşiktaş sırtlarına ağaç dikiyorlar. (arka taraf)
Gülün tomurcukları sabahleyin patlamış.
Uçağın kanadı havada parçalanmış.
Başı kırık bir çiviyi sökmeye uğraşıyor.
Bu dalda başarılı olabileceğimi sanıyorum.
Köprünün ayağına bomba koymuşlar.
Şişeyi boğazına kadar doldurdu.
Kapının kolunu kırınca babamdan azar işittim.
Benim yetiştirdiğim öğrenciler daha başarılı.
Yokuşun başına kadar koştuk.

Somutlaşma ve soyutlaşma: Dilimizde kelimeler sadece bir anlamda kullanılamaz. Yani bir kelime birden fazla yerde ve çok farklı anlamlarda kullanılabilir. Onun için somutlaşma ve soyutlaşma, dilimizdeki kelimeler için her zaman mümkündür. somut anlamıyla “geçilen yer” demek olan “yol” kelimesi “yöntem, metot” anlamına gelerek soyutlaşmıştır.

Yakıştırmaca: Kendi adı olmayan ya da adı olduğu hâlde bilinmeyen varlıklar çeşitli özellikleri nedeniyle uygun olan kelimelerle adlandırılır. Buna yakıştırmaca denir. Uçağın kanadı, masanın gözü, ayakkabının burnu vb

yan anlam gerçek anlamın dışında kullanılan isim ve ya nesnedir
örnek göz diyince ilk olarak insan gözü gelir sonra yan anlam olarak da çekmece gözü gelir işte bu çekmece gözü yan anlam oluyor arkadaşlar bunu öğretmen bize anlatıyor bende siz ararsanız bize bir bilgi vermiş olayım dedim
busra-girl1@windowslive.com (çocuklar ekleyebilir)sınır=13 yaş ve altı

yha arkadaşlar biraz daha örnekler werirmisiniz.ve daha çoq açıklamalar...

Yan Anlam

Dildeki en küçük anlamlı birimler olan sözcüklerin, anlam yükünü, birbirleriyle olan bağlantılarının yanı sıra, cümle içindeki kullanımları da belirler.
Sözcükler temel anlamlarının yanı sıra, temel anlam­larıyla ilgili olan, temel anlamları dışında başka bir anlam kazanmışsa, buna yan anlam denir.
Temel anlamla yan anlam arasında mutlaka anlam­sal bir ilgi, yakınlık vardır. Bir başka söyleyişle: Yan anlamlar, temel anlamların varyasyonlarıdır.Dilin ilk dönemlerinde sözcükler, tek bir varlık ya da kavramı karşılarken, zaman içinde birden çok varlık ya da kavramı anlatır duruma gelmiştir. Sözcüğün işte bu, zaman içinde diğer varlık ve kavramları karşı­ladığı anlamlarına yan anlam denir.
ÖRNEKLER
"Kesmek" eyleminin temel anlamı "bıçak, makas gibi kesici araçlarla bir şeyi ikiye ayırmak"tır.
"Nişan töreninde kurdeleyi damadın amcası kesti." cümlesinde "kesmek" eylemi, temel anlamda kulla­nılmıştır.sözcüğü,
"Patates soyarken elini kesti" kesici bir araçla yaralanmak" anlamında, yan anlam olarak kullanılmıştır.
"Oyun kağıdını ortadan kesti." cümlesinde "kesmek" sözcüğü, "destenin üzerinden bir bölümü kaldırıp öte yana koymak" anlamında, yan anlam olarak kullanıl­mıştır.
"Zil çalınca, öğretmen dersi kesti." cümlesinde "kes­mek" sözcüğü, "son vermek" anlamında, yan anlam olarak kullanılmıştır.
"Konut fonu için, maaşından elli bin lira kesmişler." cümlesinde "kesmek" sözcüğü, "alıkoymak, verme­mek" anlamında yan anlam olarak kullanılmıştır.

yan anlama acil cümle olarak ve açıklamalı örnek

ÖRNEKLER
"Kesmek" eyleminin temel anlamı "bıçak, makas gibi kesici araçlarla bir şeyi ikiye ayırmak"tır.
"Nişan töreninde kurdeleyi damadın amcası kesti." cümlesinde "kesmek" eylemi, temel anlamda kulla­nılmıştır.sözcüğü,
"Patates soyarken elini kesti" kesici bir araçla yaralanmak" anlamında, yan anlam olarak kullanılmıştır.
"Oyun kağıdını ortadan kesti." cümlesinde "kesmek" sözcüğü, "destenin üzerinden bir bölümü kaldırıp öte yana koymak" anlamında, yan anlam olarak kullanıl­mıştır.
"Zil çalınca, öğretmen dersi kesti." cümlesinde "kes­mek" sözcüğü, "son vermek" anlamında, yan anlam olarak kullanılmıştır.
"Konut fonu için, maaşından elli bin lira kesmişler." cümlesinde "kesmek" sözcüğü, "alıkoymak, verme­mek" anlamında yan anlam olarak kullanılmıştır.