Ömer Hayyam kimdir, hayatı ve eserleri hakkında bilgi verir misiniz?

Ömer Hayyam kimdir, hayatı ve eserleri hakkında bilgi verir misiniz?

Ömer Hayyam, asıl adı GİYASEDDİN EBUL- FETH BİN İBRAHİM EL-HAYYAM

(d. 18 Mayis 1048, Nişabur - ö. 4 Aralık 1122, Nişabur, İran)
İranlı şair, matematikçi ve astronom.

Yaşadığı dönemde ve ülkesinde bilimsel çalışmalarıyla ün kazanmış, ama daha çok rubaileriyle tanınmıştır. Felsefe, tasavvuf, fıkıh, tarih ve tıp gibi konulardaki düzyazı yapıtlarının çoğu günümüze ulaşmamıştır. “Çadırcı” anlamına gelen Hayyam adını babasının mesleğinden aldığı sanılır. Nişabur ve Belh’te öğrenim gördükten sonra Semerkand’a gitti. Orada cebir üzerine yazdığı risaleyle büyük ün kazandı ve Büyük Selçuklu sultanı Melikşah tarafından takvim sistemini yeniden düzenlemek amacıyla gerekli gözlemleri yapmak üzere davet edildi. Zîc-i Melikşahi adlı zaçiyeyi hazırlayan bilginler grubuna başkanlık etti. Öteki bilginlerle birlikte İsfahan’da bir gözlemevi kurmakla görevlendirildi. Melikşah’ın ölmesinden (1092) sonra hacca gitti. Nişabur’a döndüğünde ders verdi, zaman zaman müneccimlik yaparak saraya hizmet etti.

11. yüzyıl sonları ile 12. yüzyıl başlarında İslam dünyasında matematiğin en büyük temsilcisi olan Hayyam özellikle sayılar kuramı ve cebir dallarında önemli yapıtlar verdi. Eukleides’in yapıtı üzerine yorumlarında, irrasyonel sayıların da tıpkı rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini kanıtlaması matematik tarihinde bir dönüm noktası oluşturdu. En önemli cebir yapıtı olan Risale fıl-Barahin alâ Mesailül-Cebr ve’l- Mukabele’de (1851) birden çok kök olabileceğini ilk kez açıkladı, iki köklü bazı denklemlere yer verdi ve denklemleri kök sayısına göre sınıflandırdı. Paralellik kuramına ilişkin buluşları da yüzyıllar sürecek bir etkide bulundu.

DEVAMI >>>> Ömer Hayyam