Sosyal bilimleri oluşturan bilim dalları nelerdir?

Sosyal bilimler başlığı altında genellikle aşağıda listelenen bilim dalları incelenir. Bununla birlikte bu dalların bir kısmı diğer akademik disiplin gruplarının da altında yer alabilir.

Antropoloji

(Latince: anthrop- "insan, adam" ve logia "bilim"; anthropologia, tarih: 1593[1]), insanın ve insanlığın incelenmesini konu alan bilim dalıdır.
İki anlamda holistiktir: tüm zamanlarda yaşamış olan veya yaşayan tüm insanlara ilişkindir ve insanlığın tüm boyutlarını kapsar. Prensipte, tüm toplulukların tüm kurumlarıyla ilgilenir. Antropoloji özellikle kültürel görecelilik, bağlamın derinlemesine incelenmesi ve kültürler-arası karşılaştırmalara verdiği önem ile diğer sosyal disiplinlerden ayrılır.
Antropoloji metodolojik açıdan çok zengindir ve hem nitel metotları hem de nicel metotları kullanır. Antropoloji disiplinin tarihinde etnografiler önemli bir yer tutmuş ve bir anlamda odağı oluşturmuştur. Bununla birlikte özellikle 20. yüzyılda etnografik çalışmaların ve etnografik ilgi odaklarının farklı antropoloji alt-dallarında farklı eğilimler gösterdiği görülebilir. Örneğin tıbbî antropoloji’de 20. yüzyılın ortalarında çalışma odaklarında küçük topluluklardan, modern Batı toplumlarına doğru bir kayış olmuştur.

İktisat veya ekonomi,

üretim, dağıtım, tüketim, ticaret, değişim ve bölüşüm ile ilintili etkinliklerin bütünü ile, bu etkinlikleri inceleyen bir bilim dalıdır.Bir etkinlikler bütünü olarak iktisat ya da ekonominin yapısı, uygarlık tarihi ve toplumsal yapılanmalar ile yakından ilişkilidir.Daha genel olarak iktisat toplumların nasıl zenginleşeceği ve refah seviyelerinin artacağı sorusuna cevap arar. Bu süreçte izlenecek politikalar , işsizlik , enflasyon , üretim düzeyi gibi kavramlar iktisatın inceleme alanına girer.

Coğrafya,

İnsanlar ve yer (mekân) ile bunlar arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimdir. Yer ve insanlar arasındaki ilişkiler coğrafyanın konusunu oluşturur. Coğrafya sözcüğü Yunanca gaia (yeryüzü) ve gráphein (yazmak,tasvir etmek) sözcüklerinden türemiştir.
Gregg ve Leinhardt (1994), coğrafyayı 4 özellikle karakterize edilen bir disiplin olarak tanımlamaktadırlar.

Tarih,

Toplumları, milletleri, kuruluşları etkileyen hareketlerden doğan, olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki ilişkileri, daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri, her milletin kurduğu medeniyetleri, kendi iç sorunlarını inceleyen bilim.Tarih tekrarlanamadığı için deney ve gözlem yöntemi kullanılamaz.
Araştırma alanı olarak, tarih insan kayıtlarına, yazılı ya da sözlü kaynaklara dayanır. Tarihi bilgi, geçmişteki olaylara ilişkin bilinenlerin, tarihe ilişkin güncel düşünce çerçevesiyle yorumlanmasıyla oluşur.

Tarih kelimesinin Batı dillerindeki tüm karşılıkları Grekçe istoria, istorien sözcüğünden gelmektedir. (Latince: historia, İtalyanca: storia, Fransızca: historie, İngilizce: history, Almanca: Histo-rie). İyonya lehçesinde bildirme, haber alma yoluyla bilgi edinme anlamlarında kullanılan kelime, Attika lehçesinde görerek, tanık olarak bilme anlamlarının yanı sıra çok daha geniş bir anlam içeriğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve hatta giderek doğa bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır.

Dilbilim,

Dilleri inceleyen bilim dalıdır. Bu incelemeyle ilgilenen kişiye dilbilimci denir. Dilbilim, teorik de uygulamalı da olabilir.
Genel (veya kuramsal) dilbilim dillerin yapılarını (dil bilgisi), ve anlamlarını (anlambilim) inceler. Dil bilgisinin incelenmesi, biçimbilim (sözcüklerin oluşumu ve değişimi) ve söz dizimini (sözcüklerin ifade veya cümle oluşturmak için bir araya getirilmesi ile ilgili kurallar) kapsar. Dili sesler aracılığıyla ifade etmek için kullanılan sistem olan ses bilimi de bu alanın bir parçasıdır.
Siyaset bilimi, politika bilimi yada politoloji, siyasal teorileri ve siyasal teorilerin pratiklerini inceleyen, siyasal sistemlerin ve siyasal davranışlar alanıyla ilgilenen bir sosyal bilim alanıdır. Siyaset bilimi; devletin ve siyasal sürecin olan ve olması gereken bakımından incelenmesiyle meşguldür.

Psikoloji

(Yunanca ψυχολογία, psihologia: Ruh bilimi), insan davranışlarını ve zihinsel süreçleri inceleyen bilim dalıdır. Ruhbilim Yunanca ruh anlamına gelen psykhe deyimiyle bilgi anlamına gelen logos deyiminden yapılmıştır. Antikçağ Yunanca'sında psukhê deyimi duysal ruh anlamına geliyordu. Dilimizdeki ruhbilim deyimi de bu anlama uygundur ve özellikle ruh'la tin deyimleri arasındaki anlam ayrılığını göz önünde tutmuştur. Bu anlamda ruhbilim deyimi, canlı örgenliğin bedensel yanını inceleyen bilimi dilegetiren fizyoloji deyimine karşı olarak canlı örgenliğin ruhsal yanını inceleyen bilimi dile getirir.
İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim. Bir grubu, bir bireyi belirleyen hareket etme, düşünme, duygulanma biçimlerinin bütünü. Davranışsal. düşünüş, davranış biçimi. Psikolojinin tanımı,gözlenebilen,ölçülebilen insan ve hayvan davranışlarıdır. Psyche + Logos kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. Psyche ruh anlamına gelir, logos da bilim/bilgi demektir. Psychelogos yani Psikoloji kelime anlamıyla "ruhbilim"dir.

Toplum bilimi, sosyoloji:

(İngilizce sociology, sosyoloji) toplum ve insanın karşılıklı etkileşimi üzerinde çalışan bir bilimdir. Toplumsal (sosyolojik) araştırmalar sokakta karşılaşan farklı bireyler arasındaki temaslardan küresel sosyal işleyişlere kadar geniş bir alana yayılmıştır. Bu disiplin insanların neden ve nasıl bir toplum içinde düzenli yaşadıkları kadar bireylerin veya birlik, grup ya da kurum üyelerinin nasıl yaşadığına da odaklanmıştır.
Toplum bilimi alanında çalışan bir kişiye de toplum bilimci (sosyolog) denir. Bir akademik disiplin olarak toplum bilimi bir sosyal bilim olarak kabul edilmektedir ve 19. Yüzyıl’ın ilk çeyreğinde gelişmiş diğer bilim dalları ile karşılaştırıldığında görece olarak gençtir. Bir çok sosyolog bir veya daha fazla uzmanlık alanında veya altdallarında çalışmaktadır.

Müzikoloji

Müzik bilimidir. En geniş anlamıyla müzikle ilgili her türlü bilgi alanını araştıran bir bilim dalıdır. Bazılarına göre müzikte "icra ve bestecilik dışındaki tüm dalları kapsar" yaklaşımı eksiktir. Çünkü müzikoloji "icra ve besteciliği" de kapsayan bir bilim alanıdır. Tarih bilimleri, Felsefe bilimleri gibi çoğul kullanım olamayacağı gibi "müzik bilimleri" gibi bir kullanım da doğru değildir.
Günümüzde, özellikle Kuzey Amerika'da anlam değişikliğine uğramış ve müzik tarihinin incelenmesi olarak algılayanlar olmuştur. Bununla birlikte genellikle, müzikoloji yani müzik bilimi, bilimler sınıflandırmasında bağimsız bir bilim alanının adı olarak kabul edilmektedir. Müzikolojinin alt dalları olan "müzik teorisi", "müzik tarihi" ve "etnomüzikoloji"nin 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bağımsızlıklarını ilan etme çabaları olmuşsa da, bugün bu üç dal hala müzikolojinin alt başlıkları olarak değerlendirilmektedir. Hatta etnomüzikolojiyi müzik tarihinin içinde görüp ayrı bir araştırma alanı olarak kabul etmeyenler de vardır.

Arkeoloji;

Yunanca arkheos (eski) ve logos (bilim) kelimelerinin birleştirilmesiyle türetilmiş bir kelimedir ve "eskinin bilimi" anlamını taşır.Sıkça yapılan yanlışla "kazıbilim" demek değildir.Kazı arkeolojinin en önemli bilgi toplama yöntemlerinden biridir ancak başlı başına bir bilim kesinlikle değildir.Arkeolojiyi tanımlarken öncelikle bu ayrımı iyi yapmak gerekir.

Filoloji

Eski Yunanca'da philos (sevgi) ve logos (bilgi) sözcüklerinin birleşmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. "Bilgi sevgisi" anlamındadır. Ancak sözcük, bir dilin ya da dillerin arasındaki ilişkileri, o dillerin tarihsel gelişimlerini ve yapısını inceleyen bir bilgi dalının adı olarak kullanılmıştır. "Betikbilim" olarak da adlandırılmaktadır.
Filoloji; yazılı belgelerin geçerliğini, gerçek olup olmadıklarını araştıran tarihsel bir bilimdir. Filoloji çalışmalarında, üretildikleri dönemlere ait eski metinleri yeniden oluşturmaya çalışılır. Üretildikleri dönemlerin etkileri, kaynakları araştırlıır, özgün metinler çözülmeye ve yeniden oluşturulmaya, bu arada taklitlerini saptanmaya ve değerleri ölçülmeye çalışlır. TDK güncel sözlüğünde karşılığı Dil Bilim olarak verilmiştir. Tarihte ki anıtlarda, alfabelerde kullanılan dilleri çözümlemede de kullanılır

Hukuk,

Toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini sağlamak maksadıyla konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların bütünüdür. Daha yaygın bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş toplumsal yaşama düzenidir.
Hukuk kelimesi Arapça "hak" kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda "hak" kelimesinin çoğulu "ah'kak"tır. Türk Dil Kurumu'na göre hukuk kelimesi, "Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür". Bunun dışında hukukun "haklar" anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk anlamında da kullanılır.

İletişim Bilimi:

İletişim 19.yüzyılda olduğu gibi 20.yüzyıla da damgasını vurdu. 21.yüzyıla da vuracak gibi görünmektedir. Kuşkusuz ki, büsbütün karmaşık bir hal alan sosyo-kültürel, siyasi ekonomik çevresini kavramak amacıyla medyayı kullanan 19.yy.'ın yurrtaşbireyinin ya da 21.yy.'da kişisel bilgisayarından evrene 'acilleti'ler gönderen kişinin yaşamındaki iletişimin önemi, avını alt eden ilkel insanın çığlıklarının yaşamsal öneminden daha az değildir. Dolayısıyla iletişimin yaşamsal anlamı, zaman ve mekana göre değişmemiştir. Ancak görünen o ki, 'ne menem bir şey' olduğu, her geçen gün daha fazla merak edilmekte, daha fazla ilgi konusu olmaktadır.

Eğitim bilim(ler)i,

Toplumsal evreni oluşturan çeşitli eğitimsel dünyalara (kurumsal, bireysel, topluluğa ilişkin) ait yapıları derinlemesine incelemeyi; aynı zamanda, bunların değişimini ve/veya yeniden üretimini sağlama eğilimini gösteren mekanizmaları ortaya çıkarmayı ve açıklamayı amaçlayan bir disiplindir (bilim dalıdır). Eğitim bilimleri alt disiplinleri şunlardr:
Eğitim programları ve öğretim

• Eğitim psikolojisi
• Eğitim hukuku
• Eğitim yönetimi
• Eğitimde ölçme ve değerlendirme
• Eğitim ekonomisi ve planlaması
• Eğitim ekonomi politiği
• Halk eğitimi (yetişkin eğitimi)
• Özel eğitim

Siyaset bilimi,

politika bilimi yada politoloji, siyasal teorileri ve siyasal teorilerin pratiklerini inceleyen, siyasal sistemlerin ve siyasal davranışlar alanıyla ilgilenen bir sosyal bilim alanıdır.Siyaset bilimi; devletin ve siyasal sürecin olan ve olması gereken bakımından incelenmesiyle meşguldür.

Uluslararası ilişkiler

Uluslararası ilişkiler siyaset biliminin bir dalıdır ve "uluslararası sistem" içindeki aktörlerin, özellikle de uluslararası ilişkilerin temel aktörü olarak kabul edilen devletlerin, diğer devletlerle, uluslararası/bölgesel/hükümetlerarası örgütler, çok uluslu şirketler, uluslararası normlar ve uluslararası toplumla olan ilişkilerini inceleyen disiplinlerarası bir disiplindir.

Disiplinlerarası bir disiplin olması sebebiyle siyaset bilimi, iktisat(uluslararası iktisat, uluslararası politik ekonomi), tarih (siyasi tarih), hukuk (anayasa hukuku, yönetim hukuku ve özellikle uluslararası hukuk), felsefe (siyaset felsefesi ve etik), sosyoloji, psikoloji, coğrafya, antropoloji gibi pek çok farklı disiplinden faydalanır.

Uluslararası İlişkilerin çalışma alanı oldukça geniştir. Küreselleşme ve bu olgunun uluslararası topluma ve devlet egemenliğine etkisi, sürdürülebilir kalkınma, nükleer yayılma, terörizm, organize suç, milliyetçilik, insan hakları, çevre sorunları, güvenlik ve insan kaçakçılığına kadar pek çok konuyu uluslararası düzeyde inceler.

COĞRAFYA

Coğrafya, insanın içinde yaşadığı doğal çevrenin özelliklerini, insan-doğal çevre etkileşimini ve bu etkileşim sonucu insanın ortaya koyduğu beşeri ve ekonomik etkinlikleri kendi prensipleri çerçevesinde inceleyerek sonuçlarını açıklayan bilimdir.
10. sınıflarda okutulan coğrafya dersi ile amacımız öğrencilerimize, doğal çevrelerinden küresel ölçeğe doğru coğrafi bilinç kazandırmaktır. Coğrafi olayların yeryüzünde dağılışlarını, sebep-sonuç ilişkilerini ve bunların insan yaşamı üzerindeki etkilerini kavratmaktır. Fiziki ve beşeri çevre arasında ilişki kurabilen, gelişmiş çevre bilincine sahip, gelecekteki yaşantılarında etkin bir şekilde kullanabilecekleri coğrafi donanımda bireyler olmalarını sağlamak, içinde bulundukları doğal ve sosyal çevreye karşı sorumluluk ve duyarlılık oluşturmaktır. Türkiye’nin dünya üzerindeki yerini ve önemini ,jeostratejik durumunu kavratarak ülkemizin kalkınmasında sorumluluk alma duygusunu geliştirmektir.
Bu amaca ulaşmak yönünde; Evren, Dünya’nın hareketleri, coğrafi konum, harita bilgisi, iklim bilgisi, Dünya’nın iç ve dış yapısının oluşum özellikleri, Türkiye ile ilişkilendirilerek verilir. Türkiye'nin coğrafi bölgelerinin yeryüzü şekilleri, iklimi, hidrografyası, toprak özelliği, doğal bitki örtüsü ile bunların sonucunda oluşan ekonomik,sosyal, kültürel yapısı kavratılır.

TARİH

11. sınıflarda okutulan Tarih dersinin müfredatı “Tarih nedir?” ünitesinden başlayarak 18. yüzyıldaki gelişmelere kadar olan süreci içermektedir. Bu kapsamda Tarih biliminin özellikleri, İlkçağa yön veren önemli uygarlıklar (Mezopotamya, Mısır, Anadolu, Çin, Hint) ile Orta Asya Türk uygarlığının temel dinamikleri (özellikle göçebe kültürün özellikleri) Türklerin İslam kültür ortamına girmesi ile yaşanan değişimler ve Anadolu’ya aktarılan sosyo-kültürel dinamikler, Anadolu’nun içinde bulunduğu ortam verilmekte, bu konu kapsamında İslam tarihine ve uygarlığına da değinilmektedir. Eskiçağ Avrupa tarihinden Ortaçağ Avrupasına geçişte belirleyici olan etkenler, yaşanan değişimler ile bu değişimlerin Yeniçağ Avrupasına ortam hazırlayan dönüşümleri üzerinde durulmaktadır. Bu konu kapsamında Osmanlı tarihi de senkronize bir biçimde ele alınmaktadır. 16. yüzyıldan itibaren somut bir biçimde gözlemlenen Avrupa’daki Aydınlanma çağı’nı hazırlayan etmenlerle Osmanlı Duraklaması’na neden olan etmenler üzerinde durulduktan sonra 18. yüzyılı hazırlayan atmosfer verilerek müfredat sonlandırılır.

TC. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

12. sınıflarda okutulmakta olan TC. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde 18. yy sonlarında Avrupa’da Fransız ihtilalini hazırlayan etmenler, Restorasyon çağı ve bu gelişmelerin Osmanlı siyaset ve diplomasisine olan etkileri verilmekte, 19. yy’da “Denge politikası” ve “Şark sorunu”nun Osmanlı üzerindeki etkileri, dağılmaya ortam hazırlayan diğer etmenler ve bu arada yaşanan anayasal gelişmeler bunun bir parçası olarak işlenmektedir. 20 yy’da dünya siyasetindeki değişimler ve Osmanlı ülkesinde yaşanan iç gelişmeler, I. Dünya savaşına ortam hazırlayan etmenler ve kavramlar üzerinde durulmaktadır. Sonrasında imparatorluğun çöküşü, Anadolu ihtilalini hazırlayan etkenler verilerek Atatürk önderliğinde gerçekleştirilen milli mücadelenin hazırlık, eylem ve devrim süreci işlenerek, Kemalist devrimin Türk toplumunda yarattığı değişim vurgulanarak müfredat tamamlanır. Bu süreçte belgesel ve görsel malzemeden de yararlanılır.

FELSEFE

Lise 12. sınıfta okunan bir yıllık bir derstir. Bilinçli okuma, sorgulama, eleştirme ve bütünleştirme zihinsel davranışları, evrensel değerler ve düşünce sistemleri, filozofların kitaplarından seçilen metinler üzerinde okuma ve tartışmalar yapılarak öğretilir. Felsefe öncesi düşüncelerden başlanarak İlkçağ, Antik Yunan, Roma, Ortaçağ İslam ve Batı Felsefesi, Yeniçağ, Aydınlanma ve Modern dönemde felsefi düşüncenin gelişimi anlatılır. Geçmişle ilgili ve güncel problemlere, tarihi perspektif ve problematik açıdan bakabilme yolları kavratılmaya çalışılır. Bir konu ya da okunmuş bir yazıyı yorumlama ile ilgili felsefî yazılar yazma denemeleri yapılır. Felsefenin alanlarına ilişkin kavram belirlemeleri ve problem saptayıp sorgulama, güdümlü tartışmalarla gerçekleştirilir.

KAVRAM BİLGİSİ (Sosyal Bilimlere Giriş)

9. sınıfta Ortak Genel Kültür dersleri kapsamında haftada bir saatlik derstir. Bu program, öğrencilerin okuma, dinleme, soru sorma, yorumlama ve anlatma gibi etkinliklerde bulunarak düşünme, anlama, dili kullanma becerilerini geliştirmeyi dolayısıyla çağdaş dünyanın özgür ve yaratıcı bireylerini yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu tür bir çalışma, eleştirel açılımları olan öykülerden, anektodlardan, örnek olaylardan, mektuplardan, makalelerden, mitlerden vb hareketle başlar. Öğrencilerin kendi deneyimleri/değişik derslerde öğrendikleri bilgiler ile okunan öyküler/ yazınsal metinler arasında ilişkiler kurmalarının sağlanması; özgün ve eleştirel bir bakış açısıyla dünyayı sorgulayabilmeleri; düşünce , dil ve dünya arasındaki ilişkileri keşfederek sözlü ve yazılı ifade güçlerini arttırmaları ile amaca ulaşılır.

MİLLİ GÜVENLİK BİLGİSİ

Lise 11. sınıfta okunması zorunlu derstir. Dersin amacı Türk gençliğinin Atatürk’ün görüşleri ve ilkeleri doğrultusunda yetişmesini sağlamak, ulusal güvenlik bilincini yerleştirmek ve ülkenin bütününe yayılmış bir savunmaya uygun şekilde güçlendirmek, Türk Silahlı Kuvvetlerini ve ülkenin bütünlüğü için yaptıklarını tanıtmak, yakın geçmişte dünyadaki gelişmeler içinde Türkiye’nin yeri hakkında bilgilendirmektir.

DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ

Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinin amaçları, İnsanlık tarihi boyunca birey ve toplum üzerinde etkili olan dinin, doğru anlaşılmasına ve yorumlanmasına katkıda bulunulması, öğrencilerin İslâm’ın iman, ibadet ve ahlâk esaslarını tanımalarını, dinin, Allah-insan ilişkilerini düzenleyen bir olgu olduğu benimsemelerini, İnançlarını akılla bütünleştirmelerini, kendi dinini, örf ve âdetlerini olduğu kadar diğer insanların dinlerini, örf ve âdetlerini de saygı ve hoşgörü çerçevesinde değerlendirmelerini, inanç-ibadet ilişkisinin farkında olmalarını, laikliğin din ve vicdan özgürlüğünün garantisi olması gerektiğini benimsemelerini sağlamaktır.Ayrıca öğrenciler diğer dinleri temel özellikleriyle tanır.İslâm’ın medenî ve evrensel değerlerle örtüştüğünü fark eder. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi yedi öğrenim alanı çerçevesinde yapılandırılmıştır.
1. İnanç
2. İbadet
3. Hz. Muhammed
4. Vahiy ve Akıl
5. Ahlâk ve Değerler
6. Din ve Laiklik
7. Din, Kültür ve Medeniyet

SEÇMELİ DERSLER

GENEL COĞRAFYA

ÖSS sınavına T.M.-F.M.-S.B. ve Dil alanlarından girecek öğrencilere tavsiye edilen bu dersin amacı; Genel Coğrafya konularını hatırlatmak, pekiştirmek, sınava yönelik öz ve kalıcı bilgi vermektir. Ayrıca öğrencilerin, Türkiye Ekonomik Coğrafya’sı içinde yer alan Tarım, Hayvancılık, Madencilik, Endüstri, Ulaşım, Ticaret, Turizm konularının temel ekonomik özelliklerini ve bunları etkileyen doğal olayları kavramalarını amaçlar. Bu konuların Türkiye ve Dünya ekonomisindeki yeri ve önemi incelenir.

DÜNYA EKONOMİK COĞRAFYASI

İki kanaat dönemi boyunca okutulan bu ders coğrafyayı dünya ülkeleri açısından inceler. Öğrenciler Türkiye’nin komşuları ile olan ilişkilerini, diğer ülkeler ve dünya ekonomisi arasındaki bağları oluşturan tarım ve endüstri alanlarındaki gelişmeleri inceler. AET, OPEC ve OECD ülkelerinin ekonomileri incelenir. OPEC ve IMF gibi kuruluşların çalışma prensipleri öğretilir. Dünya ekonomisinde etkili olan ve dünya ekonomisini yönlendiren ülkeler tanıtılır. Ekonomi ile ilgili genel tanımlara yer verilir.

PSİKOLOJİYE GİRİŞ

Bu ders, öğrencileri psikolojinin çeşitli araştırma alanlarıyla tanıştırmaya yönelik bir giriş dersidir. İncelenecek alanlar arasında gelişim psikolojisi, öğrenme, bellek, motivasyon, kişilik kuramları, klinik psikoloji ve sosyal psikoloji yer almaktadır. Öğrencilerin psikoloji disiplininin kavram ve metodlarını tanımaları; kendilerinin ve başkalarının davranışlarını daha iyi anlamaları; psikolojik olguların günlük hayatın çeşitli yönleriyle ilişkilerini farketmeleri ve psikoloji ile ilgili malumatı eleştirel bir şekilde değerlendirme becerileri kazanmaları dersin başlıca hedefleri arasındadır.

ÇOCUK PSİKOLOJİSİ

Çocuk gelişimi ve ana babalık görevleriyle ilgili temel kavramları ve araştırma metodlarını öğretmek için planlanmıştır. Dersin amacı öğrencilerin kendi kişiliklerini tanımalarını sağlamak ve kendi kişilik kapasitelerini geliştirmelerine imkân vermektir. Derste psikolojideki güncel yaklaşımlar yoğun olarak incelenir ve pratikte uygulanan ana baba modelleri gösterilir. Bütün konular farklı psikolojik yaklaşımların bakış açılarıyla incelenir. İşlenen konular: çocuğun çevreyle olan ilişkisi, hayatlarının değişik evrelerinde karşılaştıkları problemler ve bunları çözüm yöntemleri, hayatlarının değişik evrelerindeki ana baba tutumları, çocukların fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal becerileri ve sosyal durumlar çocuğun davranışlarını nasıl etkiler, çeşitli çocuk yetiştirme yöntemleridir.

SOSYOLOJİ

Sosyal alanlara ilgi duyan öğrencilere tavsiye edilen tek dönemlik bir derstir. Öğrencilerin yaşadıkları toplumun sosyal yapısını, ilişkilerini, kurumlarını tanımaları ve sosyal değişimleri bilimsel olarak açıklamaları sağlanır. Aile, ekonomi, din, ahlak, siyaset kurumları ve bu kurumlardaki sosyal değişimler açıklanır. Bir sosyolojik araştırmanın determinizmini kavratacak yöntem ve teknik kullanımı gerektiren uygulamalar yapılır. Konular bağlamında Türk toplum yapısı tarihsel ve güncel örnekler üzerinden sergilenmeye çalışılır. Türk toplumunun, dünya toplumları içindeki yerini ve durumunu saptamaya olanak tanıyacak örneklemeli-karşılaştırmalı toplum analizleri gerçekleştirilir. Sosyal bilimler alanının terminolojisi ve entellüktüel birikimi kullanılarak, günümüz ulusal ve uluslararası sorunlar üzerinde tartışmalar ve bu bağlamda sosyolojik makaleler yazımı yönlendirmeleri yapılır.

MANTIK

Sosyal alanlara ilgi duyan öğrencilere tavsiye edilen tek dönemlik bir derstir. Bu dersin amacı, klasik ve sembolik mantık metodlarını kullanarak öğrencilere doğru düşünme ve akıl yürütmeyi öğretmektir. Bu amaçla akıl yürütme temele alınarak kavram ve terimler, önermeler, tümevarım, tümdengelim ve analoji, örnekli uygulamalarla klasik ve sembolik mantık çerçevesinde verilir; yaşanmış olay ve olguları ifade eden yazılı ifadelerdeki yerlerine işaret edilir. Bu uygulamalarla öğrencilerin tanımlama, sınıflama, karşılaştırma, soyutlama, betimleme, akıl yürütme vb gibi her türlü zihinsel işlemin ürünlerini kontrol etme alışkanlığı kazanmaları amaçlanır.

EKONOMİ

Sosyal alanlara ilgi duyan öğrencilere tavsiye edilen tek dönemlik bir derstir. Bu ders, konunun terminolojisini ve temel konularını öğretmeyi amaçlar. Öğrenciler iktisat politikalarının hedeflerini, verimli üretimin gereksinimlerini, milli gelir, para, banka, borsa, dış ticaret gibi konuları işler. Türkiye ekonomisindeki olay ve gelişmeleri öğrenilen bilgiler çerçevesinde takip eder ve incelerler. İşleyişler, örnek olay ve sorunlar üzerinden yola çıkılarak kavram ve bilgilere ulaşmayı hedefleyen bir yönelimle gerçekleştirilir. Paylaşım ve güdümlü tartışma ile konular zenginleştirilir. İstatistikler incelenerek Türkiye ve Dünya toplumlarının ekonomik durumları ortaya konmaya çalışılır. Ekonomik sistemler ve değişik ekonomi politikaları, tarihsel bir perspektife dayalı olarak tanıtılır ve eleştirilir.

Sosyal Bilimler, insanın, çeşitli etkileşimlerle oluşturduğu toplumsal ve doğal olmak üzere iki çevresi vardır. Bu sebeple temelde bilimi iki ana başlık altında toplamak mümkündür: İnsanın, doğa ve fizikîdünya ile olan ilişkisini inceleyen doğa bilimleri ile diğer insan ve insan grupları ile olan ilişkilerini inceleyen Sosyal Bilimler. Bu temel bilimlerin kendi içerisinde farklı ama az çok ilişkili alanları bulunmaktadır.

Sosyal Bilimler, insan tarafından üretilen gerçekle kanıtlamaya dayalı bağ kurma süreci ve bu sürecin sonunda elde edilen dirik bilgiler olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi Sosyal Bilimler, insan tarafından oluşturulan gerçekle uğraşmaktadır. İnsan tarafından oluşturulan gerçek, toplumsal olgular kişinin diğer kişi ve kurumlarla etkileşimi sonucu oluşanlar olarak ele alınabilir.

Sosyal Bilimler, çok geniş anlamda insanlar arası ilişkileri inceler ve genel olarak insan davranışlarıyla ilgilenen disiplinleri içerir. Sosyal Bilimlerin konusu, gruplar içinde oluşan insan etkinliği, amacı ise; beşeri anlayışın gelişmesidir.

Sosyal Bilimlerin temel amacı birbirine bağımlı, global bir dünyada, kültürel farklılıkları olan demokratik bir toplumun vatandaşları olarak, kamu yararına bilgiye dayalı, mantıklı kararlar verebilme yeteneği geliştirmek için genç insanlara yardımcı olmaktır. Sosyal Bilimlerin değişimi ve sürekliliği inceliyor olması, bireyi toplumsallaştırma amacı güden eğitimde, Sosyal Bilimlerin etkin bir yer kazanmasına yol açmış ve eğitimin, hem bir sosyal bilim dalı hem de Sosyal Bilimlerin uygulama alanı durumuna gelmesi "Sosyal Bilgiler" kavramını m eydana getirmiştir.

Sosyal bilimler dünyanın ve yaşamın insanî ve toplumsal yönlerini inceleyen bir akademik disiplinler grubuna verilen addır. Türkiye'de zaman zaman sözel bilimlersanat ve beşeri bilimlerden insanlığı incelerken, nitel ve nicel metotlar dahil olmak üzere daha ziyade bilimsel metotların kullanımını içermesidir. Disiplinlerarası dalların çoğalmasıyla ve sosyal bilimler dışındaki bilimler arasındaki sınırlar büyük oranda muğlaklaşmıştır; nöropsikoloji dalı buna örnek teşkil edebilir.

Sosyal bilim dalları
Sosyal bilimler başlığı altında genellikle aşağıda listelenen bilim dalları incelenir. Bununla birlikte bu dalların bir kısmı diğer akademik disiplin gruplarının da altında yer alabilir.

• Antropoloji
• İletişim bilimleri
• Ekonomi
• Eğitim bilimleri
• Coğrafya
• Tarih
• Uluslararası ilişkiler
• Dil bilimi
• Siyaset bilimi
• Psikoloji
• Toplum bilimi
• Müzikoloji
• Arkeoloji
• Filoloji
• Hukuk
• İşletme
• Suç bilimi
• Felsefe
• Sosyoloji
• Nümismatik

Nümizmatik => Eski madeni paraları, sikke ve madalyaları inceleyen özellikle Tarih bilimine yardımcı bir alt bilim dalı!