Ziyaretçi
Arama
Irmaklar hakkında genel bilgi verebilir misiniz?
Güncelleme: 4 Temmuz 2012 Gösterim: 4.989 Cevap: 3
Ziyaretçi
27 Ekim 2009
Mesaj #1
Ziyaretçi
27 Ekim 2009
Mesaj #2
Ziyaretçi
Irmak = Nehir > Coğrafi terimdir.
Sponsorlu Bağlantılar
Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir.Bazı durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.
Nehir, su döngüsünün önemli bir öğesidir. Nehirlerdeki suyun temel kaynağı yağışlardır. Yağmur ya da kar yağışı ile yer yüzüne inen su yüzey akıntıları, yeraltı suları biçiminde nehirleri beslerken buzullar gibi doğal kaynakların erimesiyle oluşan suları da bu kaynaklara ekleyebiliriz. Nehirlerin doğduğu yere kaynak, denize döküldüğü yere ağız denir. Büyük ırmaklara katılan görece küçük ırmaklar genellikle kol diye adlandırılır.
Bir çay ile nehir arasındaki fark açık ve net olarak tanımlanamamıştır. Çay dereden büyük ama ırmaktan küçük akarsu olarak tanımlansa da bu büyüklük kavramı görecelik göstermektedir. Bazen bu ayrım akarsunun üzerinde yapılan aktivitilere (taşımacılık, suyun ekonomik değeri, çevresel faktörler) göre belirlenebilir.
Nehirlerdeki sukayıpları nehir yatağından veya derindeki akiferden meydana gelen su sısıntıları ve kısmen de buharlaşma neticesinde olur. Nehirlerdeki toplam su miktarı dünyadaki toplam su miktarının sadece küçük bir parçasını oluşturmaktadır;
Uydudan Amazon Nehri'nin görünümü
Nehirler, kaynaklarından başlamak üzere yer çekiminin etkisiyle yokuş aşağı yönde akarak bu akışlarını bir deniz ya da göle ulaşıncaya kadar sürdürürler. Ancak kurak alanlarda nehirlerin sularının tamamını buharlaşma yoluyla kaybettiği durumlarda mevcuttur.Bazı durumlarda ise bir nehrin belli yerde yer altına girerek bazı kayaç türlerinin içinden yer altı suyu oluşturacak biçimde yoluna devam ettiği de olmaktadır. Yine bazı nehirler insan eliyle yaratılmış edüstriyel bölgelerde aşırı yoğun olarak kullanılmakta ve bu da nehrin sularının doğal akıntısına devam edemeden tükenmesine neden olabilmektedir. Dünya üzerimndeki suyun %97'si okyanuslarda bulunurken içilebilir su miktarının üçte biri ise kara buzullarında bulunmaktadır, ve geri kalanının nerdeyse tamamı yer altı kaynaklarındadır. Göller içilebilir suyun sadece %0,5'lik bir kısmı içerirken nehir kanallarında bulunan suyun oranı ise bunun yarısı olan %0,025'tir ve bu da dünyadaki toplam su reservinin dört binde birine denk gelmektedir.
Topoğrafyası:
Bir nehrin suları genellikle yatak dediğimiz doğal bir kanal içinde akar. Bazı byük nehirler, özellikle ovalar gibi düz alanlarda akarken belli dönemlerde ya da sürekli olarak nehrin her iki kıyısından taşacak biçimde sel benzeri biçimde de akarlar. Nehrin başladığı yani kaynağının olduğu kısım yukarı nehir olarak adlandırılırken nehrin akış yönü doğrultusu ise aşağı nehir olarak adlandırılır.
Kaynak: Vikipedi
Ziyaretçi
13 Aralık 2009
Mesaj #3
Ziyaretçi
4 Temmuz 2012
Mesaj #4
Ziyaretçi
Irmaklar
Özellikle genişliği ve taşıdığı su niceliği bakımından su, dere, çay gibi akarsuların en büyüğü. Çoğu zaman bir deniz ya da göle dökülür. Kimi kurak iklimli bölgelerde ise denize ulaşamadan, buharlaşma nedeniyle yok olur. Irmaklar çeşitli kolların birleşmesinden oluşurlar. Bir ırmak ve kollarının yayıldığı alana "akarsu havzası" ya da "akarsu teknesi" denir. İki akarsuyun havzaları dağların doruklarından geçen bir çizgiyle birbirinden ayrılır. Buna "su bölümü çizgisi" denir. En yüksek dereden ana ırmağa değin, bir akarsuyun tüm kollarıyla birlikte oluşturduğu ağa "akarsu ağı", kaynaktan ağza değin içinde aktığı, ağza doğru eğimli, dar ve çok uzun oluk biçimli yola "akarsu ağı" denir. Bir ırmağın derinliği ve eğimi, ulaşıma elverişliliğini ve elektrik enerjisi elde etme potansiyelini belirleyen unsurlardır. Derin ve geniş ırmaklar kuşkusuz ulaşıma daha elverişlidir. Bununla birlikte, eğer böyle bir ırmağın eğimi fazla ise ya da sık sık çağlayanlarla kesiliyorsa ulaşım için uygun olduğu söylenemez. Öte yandan böyle ırmaklar da elektrik enerjisi üretimine elverişlidir. Bir ırmağın niteliğini belirleyen diğer önemli özellikleri, debisi (belirli bir noktadan bir saniyede geçen su miktarı) ve rejimidir (akarsuyun taşıdığı su miktarında mevsimlere bağlı olarak meydana gelen değişiklikler). Soğuk bölgelerdeki ırmaklar kışın buz tutar, baharda ve yazın ise suları fazlalaşır. Ilıman iklim kuşağındaki ırmakların rejimleri çok çeşitlidir. Kimileri bütün yıl düzenli biçimde akar, kimilerinin suları mevsimlere bağlı olarak alçalıp yükselir. Tropikal bölgedeki ırmaklar genellikle bol sulu olmakla birlikte yaz yağışları yüzünden büyük taşkınlara yol açabilirler. Irmaklar, taşıdıkları sularla geçtikleri yerlerde aşındırma etkisi yaparak yeryüzünün şekillenmesinde de rol oynarlar. Bu, ırmağın (ya da akarsuyun) yukarı çığırında aşındırma, orta ve aşağı çığırında ise biriktirme biçiminde olur. Böylece ırmakların göl ya da denize döküldüğü yerde "delta" oluşur. Bununla birlikte, akıntının fazla olduğu kimi denizlerde, ırmağın getirdiği birikintiler temizlenir. Irmak ağzı içeriye doğru huni biçiminde oyularak "haliç" meydana gelir. Bütün bu özellikler insanların ırmaklardan faydalanma derecesini ve biçimini belirler. Irmaklar, ulaşım, sulama ve elektrik enerjisi üretimi gibi hizmetleri dışında, içlerinde barındırdıkları canlılar, özellikle balıklarla insanlar için aynı zamanda besin kaynağıdırlar. Eskiden ırmak balıkçılığı çok daha yaygındı. Günümüzde ise kent ve sanayi artıklarının sularını kirletmesi nedeniyle birçoğunda balık ve diğer canlılar hemen hemen kalmamış gibidir.
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Özellikle genişliği ve taşıdığı su niceliği bakımından su, dere, çay gibi akarsuların en büyüğü. Çoğu zaman bir deniz ya da göle dökülür. Kimi kurak iklimli bölgelerde ise denize ulaşamadan, buharlaşma nedeniyle yok olur. Irmaklar çeşitli kolların birleşmesinden oluşurlar. Bir ırmak ve kollarının yayıldığı alana "akarsu havzası" ya da "akarsu teknesi" denir. İki akarsuyun havzaları dağların doruklarından geçen bir çizgiyle birbirinden ayrılır. Buna "su bölümü çizgisi" denir. En yüksek dereden ana ırmağa değin, bir akarsuyun tüm kollarıyla birlikte oluşturduğu ağa "akarsu ağı", kaynaktan ağza değin içinde aktığı, ağza doğru eğimli, dar ve çok uzun oluk biçimli yola "akarsu ağı" denir. Bir ırmağın derinliği ve eğimi, ulaşıma elverişliliğini ve elektrik enerjisi elde etme potansiyelini belirleyen unsurlardır. Derin ve geniş ırmaklar kuşkusuz ulaşıma daha elverişlidir. Bununla birlikte, eğer böyle bir ırmağın eğimi fazla ise ya da sık sık çağlayanlarla kesiliyorsa ulaşım için uygun olduğu söylenemez. Öte yandan böyle ırmaklar da elektrik enerjisi üretimine elverişlidir. Bir ırmağın niteliğini belirleyen diğer önemli özellikleri, debisi (belirli bir noktadan bir saniyede geçen su miktarı) ve rejimidir (akarsuyun taşıdığı su miktarında mevsimlere bağlı olarak meydana gelen değişiklikler). Soğuk bölgelerdeki ırmaklar kışın buz tutar, baharda ve yazın ise suları fazlalaşır. Ilıman iklim kuşağındaki ırmakların rejimleri çok çeşitlidir. Kimileri bütün yıl düzenli biçimde akar, kimilerinin suları mevsimlere bağlı olarak alçalıp yükselir. Tropikal bölgedeki ırmaklar genellikle bol sulu olmakla birlikte yaz yağışları yüzünden büyük taşkınlara yol açabilirler. Irmaklar, taşıdıkları sularla geçtikleri yerlerde aşındırma etkisi yaparak yeryüzünün şekillenmesinde de rol oynarlar. Bu, ırmağın (ya da akarsuyun) yukarı çığırında aşındırma, orta ve aşağı çığırında ise biriktirme biçiminde olur. Böylece ırmakların göl ya da denize döküldüğü yerde "delta" oluşur. Bununla birlikte, akıntının fazla olduğu kimi denizlerde, ırmağın getirdiği birikintiler temizlenir. Irmak ağzı içeriye doğru huni biçiminde oyularak "haliç" meydana gelir. Bütün bu özellikler insanların ırmaklardan faydalanma derecesini ve biçimini belirler. Irmaklar, ulaşım, sulama ve elektrik enerjisi üretimi gibi hizmetleri dışında, içlerinde barındırdıkları canlılar, özellikle balıklarla insanlar için aynı zamanda besin kaynağıdırlar. Eskiden ırmak balıkçılığı çok daha yaygındı. Günümüzde ise kent ve sanayi artıklarının sularını kirletmesi nedeniyle birçoğunda balık ve diğer canlılar hemen hemen kalmamış gibidir.
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Benzer Konular
| 12 Ocak 2011 / Ziyaretçib..se Cevaplanmış |
| 12 Haziran 2016 / ZİYARETÇİ Cevaplanmış |
| 5 Mayıs 2011 / refboy Soru-Cevap |
| 19 Nisan 2011 / TurqisH s0LdieR Soru-Cevap |
| Kapat Saat: 12:04 Hoş Geldiniz Ziyaretçi
Benzer Konular
Son MesajlarYenile Yükleniyor... |
Sayfa 0.054 saniyede 9 sorgu ile oluşturuldu