3. Selim ve 2. Mahmut dönemlerinde olan yenilikler hakkında bilgi verir misiniz?

III. Selim Devri Islahatları (1789-1807)

Açık düşünceli ileri görüşlü ve yenilik taraftarı bir insan olan III.Selim yapılan savaşlarda yeniçerilerin yetersizliğini anlamıştır.
a-III.Selim yaptığı bütün ıslahatlara Nizam-ı Cedit (Yeni düzen) denir. Nizam-ı Cedit aynı zamanda kurulan ocağında adıdır.
b-Bu ocağın masraflarını karşılamak üzere İrad-ı Cedit adında bir hazine kuruldu.
c-Ocağın eğitimi için Fransa’dan subaylar getirildi. Selimiye kışlası kuruldu.
d-Dış siyasete önem verildi. Sürekli büyükelçilikler açıldı.
e-Yabancı dil öğrenimine ve kültür hareketlerine önem verildi.
üIslahatları bazı çevrelerce iyi karşılanmayan III.Selim, Kabakçı Mustafa İsyanı sonunda tahttan indirildi. (1807) IV. Mustafa padişah oldu.

II.Mahmut Devri Islahatları

Alemdar Mustafa Paşa, Anadolu ve Rumeli’de devlet aleyhine güç ve saygınlık kazanan Ayanları İstanbul’a çağırarak 1808’te Senedi İttifak sözleşmesini imzalamıştır. Bu senet uygulanamamıştır.
Asker alanda Nizam-ı Cedit yerine Sekban-ı Cedit ordusunu kurdu.
II.Mahmut Eşkinci Ocağını kurdu. Yine yeniçeriler isyan edince halkın ve ulema sınıfının da desteğiyle yayınlanan bir hattı hümayunla tüm ülkede Yeniçeri Ocağını kaldırdı (1826).

Dönemin ıslahatları:
1-Asakir-i Mansure-i Muhammediye adında yeni bir ordu kurdu.
2-Sadece Deniz Mühendishanesi mezunlarının kaptan olması kararlaştırıldı.
3-Divan örgütü kaldırılarak bakanlıklar kuruldu.
4-Müsadere sistemi kaldırıldı.
5-Posta ve karantina örgütü kuruldu.
6-Askeri amaçlı ilk nüfus sayımı yapıldı.
7-Memurlar için kıyafet zorunluluğu getirildi.
8-Padişah portreleri devlet dairelerine asılmaya başlandı.
9-Medreselerin yanında çağdaş eğitim veren okullar açıldı. İlköğretim zorunlu oldu. Rüştüye (ortaokul) gibi orta dereceli okullar açıldı.
10-Memur yetiştirmek amacıyla Mekteb-i Maarif-i Adliye, Harp okulu, Tıp okulu gibi okullar açıldı.
11-1821’de Tercüme odası adı ile ilk yabancı dil okulu açıldı.
12-Eğitim amacıyla Avrupa’ya ilk kez öğrenci gönderildi.
13-İlk resmi gazete Takvim-i Vakayi çıkarıldı.
14-Çuha fabrikası kurulmaya çalışıldı.
15-II.Mahmut ülkeyi tanımak amacıyla yurt gezisine çıkan ilk padişahtır.

BAKINIZ
Osmanlı Padişahları - Sultan İkinci Mahmud
Osmanlı Padişahları - Sultan Üçüncü Selim

II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI (1808-1839)
A-)ALENDAR MUSTAFA PAŞA OLAYI(1808)
II.Mahmut kendine Alendar Mustafa Paşa’yı sadrazam seçti.Alendar yönetime egemen oldu ve şu işleri yaptı:
1-)Nizam-ı Cedid taraflarını işbaşına getirerek yenilik hareketlarini başlattı.
2-)III.Selimin ölümünde etkili olan kişileri cezalandırdı.
3-)İstanbul’da asayişi sağladı.
4-)Alendar ,Niazam-ı Cedid yerine Sekban-ı Cedid adında bir ocak kurdu.
5-)Ulufe alımı ve satımı yasaklandı.
6-)Ayanlar(Valiler) ile Sened-i İttifak yaptı.

SENED-İ İTTİFAK:
XIX.yy’ın başında Anadolu ve Rumeli’de ayanlar türemişti(derebeylik).Alendar,sarsılan düzeni yeniden kurmak amacı ile bütün ayanları İstanbul’da topladı.Yapılan görüşmeler sonunda hükümet ile ayanlar arsında Sened-i İttifak imzalandı(1808).Buna göre;
1-)Devlet ayanların varlığını kabul etti.
2-)Ayanlar devlet otoritesini kabul edecek,verilen emirlere uyacaklardı.
3-)Ayanlar yapılan ıslahatlara bağlı kalacaklardı
4-)Ayanlar kendi bölgelerindeki halka adaletli davranacaklardı
5-)İstanbul’da isyan çıkarsa İstanbul’a gelip isyanı bastıracaklardı.

ÖNEMİ:
1-)Bu belge Osmanlı’nın ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf duruma geldiğini gösterir.
2-)Osmanlı tarihinde padişahın yetkileri ilk defa sınırlandırılmıştır.(Padişah kendi otoritesi dışında bir güç olarak ayanları kabul etmiştir.)

NOT:
1-)Bu yönü ile İngilizler’in 1215’deki Magna Carta’ya benzemektedir.Ancak Magna Carta krala zorla imzalatılmasına karşın ittifakta böyle bir zorlama yoktur,padişahın iradesiyle imzalanmıştır.
2-)Yeniçerilerin isyan etmesi üzerine II. Mahmut Sekban-ı Cedidi kaldırdı,isyan sona erdi.

B-)YÖNETİM ALANINDAKİ YENİLİKLER
II. Mahmut Osmanlı buyruğunda olan herkese tam bir din ve vicdan özgürlüğü vermiştir.Bunu şu sözleri ile belirtmiştir:”Tekbandan(halk),müslümanları camide,hristiyanları kilisede,Musevileri havrada görmek isterim.”
Şu yenilikleri yapmıştır:
1-)Divan teşkilat kaldırıldı,nazırlık(bakanlık) kuruldu.
2-)Tımar sistemi kaldırıldı,devlet memurları maaşa bağlandı.
3-)Müsadere üsulu kaldırıldı.(Devletin ölen şahısların malına el koymasıdır.)
4-)Devlet memuru yetiştirmek için (mekteb-i maarif) eğitim okulları açıldı.
5-)İlk defa genel anlamda nüfus sayımı yapıldı.Sayım askeri amaçlı olduğu için sadece erkekler sayıldı.
6-)Askeri işleri düzenlemek amacı ile askeri şura oluşturuldu.
7-)Pasta teşkilatı kuruldu.
8)Polis teşkilatının temelleri atıldı.
9-)Reyaül-ü Kütlap kaldırıldı.Dış işleri nezareti kuruldu.
10-)İlk kez karantina teşkilatı kuruldu.
11-)Dar-üş Şura’yı Bab-ı Ali kuruldu.(Devlet memurlarının terfi ve yargı işleridir)

NOT:
Bu mahkeme bugünkü danıştayın ilk örgütlenmesidir.
12-)İlk yönetim değiştirildi.(Merkezi otoriteyi sağlamak için iller merkeze bağlandı)

C-)KÜLTÜREL ALANDAKİ YENİLİKLER
1-)Medreselerin yanı sıra pek çok Avrupa tarzı okul açıldı.
NOT:
Böylece eğitim alanında ikilik ortaya çıktı.Kültür çatışmaları oluştu.
2-)İlk öğretim mecbur hale getirildi.
3-)Avrupa’yı yakından tanımak amacı ile ilk defa Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
4-)Avrupa tarzında müzik serbest bırakıldı.
5-)Takvim-i Vakayı adında ilk gazete çıkarıldı.
6-)Kılık kıyafette ilk değişikliğe gidildi.II.Mahmut devlet dairelerine resmini astırdı.
7-)Yurt dışına çıkışta pasaport uygulaması başlatıldı.
8)Enderun kaldırıldı,yerine devlet memurları yetiştirilen okullar kuruldu.
D-)ASKERİ ALANDAKİ GELİŞMELER
1-)Sekban-ı Cedid ocağı kuruldu.
2-)1825’te Eşkinci ocağı kuruldu.(Yeniçeri ocağına bağlı olarak)
3-)Yeniçeri ocağı kaldırıldı.(Vaka-i Hayriye.1826)

SONUÇLARI:
a-)Islahat süreci hızlandı.
b-)Padişahlar yeniden yönetime egemen oldu.
c-)Yeniçeri ocağının yerine Asakiri Mansure-i Muhammediye adı verilen Avrupa tarzında yeni bir ordu kuruldu.

EKONOMİK ALANDAKİ YENİLİKLER:
1-)Yerli malların kullanılmasına teşvik edildi.
2-)Osmanlı tüccarlarının Avrupa mallarıyla rekabet edebilmesini sağlamak amacı ile gümrük kolaylıkları getirildi.
3-)1838’te İngiltere Baha Limanı antlaşması ile çok geniş yetkiler kazandı.
NOT:
a-)II. Mahmut’un yapmış olduğu yenilikler Atatürk’ün yapmış olduğu yenilikler arasında büyük benzerlik vardır.
b-)Çeşitli baskılardan dolayı başarılı olunamamıştır.