Alfa Centauri Uzaklık
4,34 ± 0,03
Iy (1,33 ± 0,01
pc)
Kütle
1.100/0.907
[5] (
M)
Yarıçap
1.227/0.865
[5] (
R)
Isı
5,790/5,260
[5] K Alfa Centauri,
Güneş'e en yakın
yıldız sistemi.
Rigel Kent de denir.
Güneşten ortalama uzaklığı 4.395
ışık yılı olan Alfa Centauri
yıldız sistemi, birbirinin çevresinde dönen iki
Güneş benzeri yıldız ve büyük olasılıkla onlardan çok daha uzakta yer alan bir
kırmızı cüce yıldızdan oluşur. Çıplak gözle
büyüklüğü -0,1 olan tek bir yıldız olarak görülür.
Aralarındaki uzaklık yaklaşık 25
astronomik birim (3,75 milyar km.) olan
Alfa Centauri A ve
Alfa Centauri B adındaki iki parlak yıldız birbirinin çevresindeki dolanımı 80 yılda tamamlar. (Bir
astronomik birim Güneş'in merkeziyle Dünya'nın merkezi arasındaki uzaklık olan 149,6 milyon km.'dir.)
Alfa Centauri A,
spektrum türü G olan, Güneş benzeri sarı renkte bir yıldızdır; ancak, Güneş'ten biraz daha büyük ve 1,5 kat daha parlaktır.
Alfa Centauri B ise, Güneş'ten biraz daha küçük,
spektrum türü K olan, turuncu renkte bir yıldızdır ve Güneş'in yaklaşık yarısı parlaklıktadır. Sistemin olası üçüncü yıldızı olan
Alfa Centauri C 'ye
Proxima Centauri de denir, çünkü 4,22 ışık yılı uzaklığıyla
Güneş Sistemi'ne en yakın yıldızdır.
Proxima Centauri bir
kırmızı cücedir ve Güneş'ten 7.000 kat daha sönük bir yıldızdır. Ana sistemin çevresinde,
Alfa Centauri yıldız sisteminde yer alan üç yıldızın özellikleri:
Yıldızın adı
:
Alfa Centauri A
Görünür büyüklüğü
:
-0.01
Mutlak büyüklüğü
:
4.34
Spektrum türü
:
G2V
Uzaklığı
:
4,4 ışık yılı
Yıldızın adı
:
Alfa Centauri B
Görünür büyüklüğü
:
1.35
Mutlak büyüklüğü
:
5.70
Spektrum türü
:
K1V
Uzaklığı
:
4,4 ışık yılı
Yıldızın adı
:
Alfa Centauri C (
Proxima Centauri)
Görünür büyüklüğü
:
11.01
Mutlak büyüklüğü
:
15.45
Spektrum türü
:
M5Ve
Uzaklığı
:
4,22 ışık yılı
Alfa Centauri yıldız sisteminde yer alan üç yıldızın büyüklüklerinin Güneş'le karşılaştırması
Iota Orionis Kütle
15 (
M)
Isı
31,500
K Dönme hızı
130
Iota Orionis (ι Ori / ι Orionis)
Avcı takımyıldızı'nın Kılıcını oluşturan çift yıldızdır. Geleneksel adı
Hatsya, (bazı kaynaklarda yazım hatalarından dolayı
Hatysa olarak da geçer) veya
Arapça,
Na’ir al Saifdir. Yıldız bazen "Kılıcın en parlak yıldızı." olarak da tanımlanır.
Acrux Uzaklık
325
Iy Kütle
1.4 (
M)
Yarıçap
? (
R)
Aydınlatma gücü
25,000 (
L)
Isı
28,000
K Acrux (α Cru / α Crucis /
Alfa Crucis/ HD 108248)
Güneyhaçı(Crux)
takımyıldızındaki en parlak ve gece gökyüzündeki en parlak
onikinci yıldız. Acrux yaklaşık 0.77
[3] kadir olan görünür parlaklığıyla
Alfa Centauri'den daha güneydeki en parlak yıldızdır.
Fiziksel özelikler
Acrux
güneş sistemimize 325
ışıkyılı uzaklıkta bulunan bir
çoklu yıldız sistemidir.
Ayrıklığı sadece 4
yay-dakikası olan iki bileşen görsel olarak ayırdedilebilir. Acrux A (α1), 1.40 ve Acrux B (α2) ise 2.09 kadir parlaklığındadır ve herikisi de
yüzey sıcaklıkları yaklaşık 28,000 ve 26,000
kelvin olan sıcak B sınıfı yıldızlardır.
Aydınlatma güçleriGüneş'in 25,000 ve 16,000
[3] katıdır. Bileşenler arasındaki minimum ayrıklıkları 430
Astronomi birimiyleperiyodu en az 1,500 yıl belki daha da fazladır.
α1, bileşenlerinin Güneş'ten 14 ve 10 kez büyük olduğu düşünülen ve yaklaşık 1 astronomi birimi ayrıklığındaki
yörüngelerinde sadece 76 günde dolanan
tayfsal çift yıldızdır. α1'in parlak bileşeninin birgün
süpernova olarak patlaması öngörülmektedir. α1'in sönük bileşeni ise ağır bir
beyaz cüce olarak hayatta kalabilir.
Regulus (yıldız) Uzaklık
77.5
Iy Kütle
3.5/0.8/0.2 (
M)
Yarıçap
3.15−4.15/0.5/? (
R)
Isı
10,300−15,400/?
K Regulus (α Leo / α Leonis /
Alfa Leonis)
Aslan takımyıldızı'nın en parlak, gece vakti gökyüzünün
en parlak yıldızlarından biridir ve
Dünya'dan yaklaşık olarak 77.5
ışık yılı uzaklıktadır. Regulus, dört yıldızdan oluşan bir çoklu yıldız sisteminin
çift yıldızıdır. Regulus, henüz tam gözlenemeyen mavi beyaz Ana-Sıra bir yıldız ve onun eşinden oluşur ama muhtemelen bir
beyaz cücedir. Daha uzakta belirlenen ve daha sönük olan Ana-Sıra yıldızın diğer parçaları Regulus B ve Regulus C dir.
Rigel (yıldız) Uzaklık
1000
Iy Kütle
17 (
M)
Yarıçap
62
[3] (
R)
Isı
11,000
K Rigel (β Ori / β Orionis / Beta Orionis)
Orion'daki bir
yıldız. Büyük Avci dikdörtgeni'nin alt sağ köşesindeki parlak mavi-beyaz görünümlü Rigel
(Ricel, Arapça, ayak), Avcı'nın dizini oluşturur ve yaklaşık 1000
ışık yılı uzaklıktadır. Işıması çok güçlüdür. Rigel, her saniye
Güneş'ten 50.000 kat daha fazla ışınım yapmaktadır. Anlaşılacağı gibi, Rigel çok sıcak ve genç bir yıldızdır: Dış tabakalarında sıcaklık Güneş'in yaklaşık üç katı, yani 15000
K olup yayınladığı ışık mavi renk ağırlıklıdır.
Antares Uzaklık
604
Iy Kütle
15.5 (
M)
Yarıçap
700 (
R)
Isı
3,500
K Antares,
Akrep Takımyıldızı'nda yer alan
çift yıldız.
Dünya'dan 604
ışık yılı uzakta olduğu gözününe alındığında, son derece parlak bir yıldız olduğu da kolayca anlaşılır. Gerçekten de Antares,
Güneş'ten 10.000 kat daha parlaktır. Ancak Antares soğuk bir yıldızdır. Yaydığı ışığın büyük kısmı
kızılötesi olan Antares'in yüzey sıcaklığı yaklaşık 3.600
Kelvin derecedir. Yaydığı bu gözle görülemeyen kızılötesi ışınım da hesaba katıldığında, Antares'in Güneş'ten yaklaşık 60.000 kat daha parlak olduğu, yani 60.000 kat daha fazla ışıdığı söylenebilir.
Düşük sıcaklığı ve yüksek parlaklığı, Antares'in bir
dev yıldız olduğunu göstermektedir. Antares'in parlaklığı ve sıcaklığı gözönüne alınarak, çapının yaklaşık 3
astronomik birim (AU) olduğu hesaplanmıştır. (Bir astronomik birim Güneş'in merkeziyle Dünya'nın merkezi arasındaki uzaklık olan 149,6 milyon km.'dir.)
Öte yandan Antares o kadar büyüktür ki, yıldızın yuvarlağı (diski),
gökbilimciler tarafından kolayca görülebilmiş ve çapı 3.8 astronomik birim olarak ölçülmüştür. Bu değer ise,
Jüpiter'in yörünge çapının yaklaşık dörtte üçüdür; bir başka deyişle, Antares güneşin yerine konulacak olursa, yıldızın yuvarlağının kenarı Dünya'yı da içine almak üzere, Jüpiter'in yörünge çapının yaklaşık 3/4'üne kadar gelir.
Antares'in parlakılığı ve sıcaklığı, çapının yaklaşık 3 astronomik birim olduğunu göstermekle birlikte, yuvarlağının görünen çapının 3.9 astronomik birim olması, yıldızın bizden uzaklığı, sıcaklığı ve kütle yitirdiği yüzeyin kesin yerinin belirlenememesinden ötürüdür. Çünkü Antares, bir gaz bulutuyla örtülüdür ve kızgın rüzgarlarla (bkz.
güneş rüzgarı) yavaş yavaş buharlaşarak, olağanüstü bir parlaklıkla ışımaktadır.
Eta Carinae Uzaklık
8000
Iy Kütle
100–150
[2] (
M)
Yarıçap
80–180 (
R)
Isı
36–40,000
K Eta Carinae (η Carinae veya η Car) son derece parlak bir güney yarım küre
üstündevi - yıldızıdır. Kütlesinin 100 ile 150
güneş kütlesi yakınlarından olduğuna inanılmaktadır. Dolayısı ile aydınlatma gücü
Güneş'in 4 milyon katıdır. Günümüzde göreceli ayrıntı ile incelenebilen en büyük yıldızdır.
Eta Carinae, 165 milyon yıl önce gizemli bir şekilde gecenin en parlak 2. yıldızı haline geldi ve bu yaklaşık 20 yıl sürdü. Etrafındaki Homunculus Bulutsusu'nun bu patlama sırasında oluştuğu düşünülmektedir. Bulutsunun merkezinde Eta Carinae'den yansıyan mor renkli ışık görülebilmektedir. Eta Carinae halen beklenmedik patlamalar geçirmekte olup, büyük kütlesi ve değişkenliği onu önümüzdeki birkaç milyon yıl içerisinde patlayabilecek görkemli bir üstnova adayı haline getirmektedir.
HD 41004 HD 41004 Ressam takımyıldızında yaklaşık olarak 139
ışık yılı uzaklıkta bulunan
yıldız sistemi.
Uzaklık
138.6
Iy (42.5
pc)
HD 41004 A,
tayf türü K1V ve
görünen parlaklığı 8.65 olan
turuncu cüce yıldız.
HD 41004 A sistemi
Yoldaş
(yıldız yörüngesindeki)
Kütle
Yarı büyük eksen
(AU)
Yörünge süresi
(gün)
Dış merkezlik
b
>2.56 MJ
1.70
963
0.74
HD 41004 B Uzaklık
140.35
Iy (43.03
pc)
HD 41004 B,
tayf türü M2V ve görünen parlaklığı 12.33 olan bir
kırmızı cüce yıldız.
Kütle
{{{Kütle}}}
MJ HD 41004 Bb bilinen
Güneş dışı gezegenlerden yıldızına çok yakın bir
kahverengi cüce (a=0.0177 AU).
Kaynakça - Zucker, S.; Mazeh, T.; Santos, N. C.; Udry, S.; Mayor, M. (2004). "Multi-order TODCOR: Application to observations taken with the CORALIE echelle spectrograph. II. A planet in the system HD 41004". A&A 426: 695–698. http://adsabs.harvard.edu/abs/2004A&A...426..695Z.
- Santos, N. C.; Mayor, M.; Naef, D.; Pepe, F.; Queloz, D.; Udry, S.; Burnet, M.; Clausen, J. V.; Helt, B. E.; Olsen, E. H.; Pritchard, J. D. (2002). "The CORALIE survey for southern extra-solar planets. IX. A 1.3-day period brown dwarf disguised as a planet". A&A 392: 215–229. doi:10.1051/0004-6361:20020876. http://adsabs.harvard.edu/abs/2002A&A...392..215S.
· Mira Ceti Uzaklık
418.2
Iy Kütle
1.18
[4] (
M)
Yarıçap
332–402
[5] (
R)
Isı
2918–3192
[5] K Mira Ceti, Balina
takımyıldızında bulunan "Mira" olarak adlandırılan değiken yıldız sınıfına ismini veren,
Dünya'ya 418.2 ışık yılı uzaklıkta bulunan yıldızdır.
Sirius 8,6
ışık yılı Fiziksel özellikler
Güneş kütlesi
Sirius-A: 2.02 / Sirius-B: 0.978
Sirius-A: 1.711 / Sirius-B: 0.0084 ± 3%
Yüzey kütleçekimi (log g)
Sirius-A: ? - 4.33/ Sirius-B: ? - 8.57
Sirius-A: 9,940 / Sirius-B: 25,200 K
Sirius birbirlerinden 20
astronomik birim uzaklığında (yaklaşık
Güneş ile
Uranus arasındaki uzaklıkta), birbirleri çevresinde tam olarak 49yılda dönen iki beyaz yıldızdan oluşan bir çift yıldızdır.
Sirius-A
Sirius-A ile
Güneş’in boyutlarının karşılaştırması
Sirius
çift yıldız Sistemi’nde iki yıldızdan büyük olanı Sirius-A’dır. Sirius,
Güneş'ten 23 kat daha parlak beyaz bir yıldızdır.
Tayf türü A olan beyaz yıldızlar, evrendeki yıldızların yaklaşık %1'ini oluştururlar. Sirius,
Dünya'ya en yakın yıldızlardan biridir ve yakınlık bakımından 7. sırada yer alır. Kimi kaynaklar
Alfa Centauri yıldız sisteminde yer alan üç yıldızı tek bir yıldız saydıklarından, Sirius'un Dünya'ya 5. en yakın
yıldız olduğunu yazarlar.
Sirius-A
Güneş’imizin 2.02 misli bir
kütleye sahiptir.
[56] Astronomik “girişim aracı” (interferometer) ile yapılan ölçümlere göre bu yıldızın
açısal çapının 5.936±0.016 olduğu tahmin edilmektedir. Her şey göz önünde tutulursa öngörülen rotasyon
hızı 16 km/saniyeden aşağı olup,
ekseni etrafındaki bu dönme hızı dairesel biçiminde
ekvatora doğru bir yassılaşmaya yol açacak kadar büyük bir hız değildir. Oysa ona eş boyutta olmakla birlikte, saniyede 274 km. gibi büyük bir hızla kendi etrafında dönen
Vega yıldızı
ekvatoru kısmında tümsek şeklinde bir şişme gösterir.
[57] Sirius-B
Sirius-B Dünyamız’dan biraz daha küçük olmasına karşılık yaklaşık 400.000 kez daha ağırdır.
Keşfedilen ilk
beyaz cücedir. Kütlesi Güneş’imizinkine hemen hemen eş olan Sirius-B, bilinen beyaz cüceler içinde kütlesi en büyük olanlardan biridir. Kütlesi 0.5-06
güneş kütlesi olan sıradan bir beyaz cüceye oranla iki kat büyük bir kütleye sahiptir. Küçük olmasına karşın çok ağırdır, bir santimetreküp maddesi 33
ton gelir. Yeryüzünde bu kadar ağır bir element yoktur. Sirius-B’nin oluştuğu madde ya da elementin ağırlığı, yeryüzündeki en ağır element olan
osmiyum’un 1.500.000 katıdır. Fakat bu büyük kütle,
Dünyagezegeninin hacmine eş bir
hacimde, deyim yerindeyse, “sıkışıp kalmış”tır. Yüzey
ısısı 25.200
Kelvin’dir. Fakat artık
enerji üreten iç kaynaklarının olmamasından dolayı gitgide soğuklaşmaktadır. Bir beyaz cüce, evrim sürecinde, ancak, bir
anakol yıldızı oluştan çıktıktan sonra ve
kızıl dev aşamasını tamamladıktan sonra oluşur. Bu olayı Sirius-B, yaklaşık 120 milyon yıl önce, yani şimdiki yaşının yarısı yaşındayken geçirdi. Sirius- B bu olayı geçirmeden önce, henüz bir anakol yıldızı olduğu sıralarda,
kütlesi 5
güneş kütlesi [58] olan B tipi (tahminen B4-5 tipi)
[59] [60] bir yıldızdı. Sirius-B
kızıl dev aşamasını geçirdiği sıralarda yoldaşı Sirius-A’nın
metalliğini zenginleştirebilmiştir.
Kaynaklar [
değiştir]
- İngilizce Vikipedi'deki 18 Mart 2008 tarihli Sirius maddesi
UV Ceti Kütle
0.10 / 0.10 (
M)
Yarıçap
0.14 / 0.14 (
R)
Isı
2,670
K Luyten 726-8,
Yer'in en yakın komşularından biri olan,
çift yıldız dizgesidir (sistem). Bileşenlerinden biri, iyi tanınan
UV Ceti (Luyten 726-8 B)
parıltılı yıldızdır.
Her ne kadar UV Ceti keşfedilen ilk parıltılı yıldız olmasa da, türünden kusursuz örneklerindendir. Öyle ki, sıkça parıltılı yıldızlardan "UV Ceti değişkenleri" diye söz edilir.