Arama

Siklon nedir?

En İyi Cevap Var Güncelleme: 1 Kasım 2015 Gösterim: 11.536 Cevap: 2
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
5 Ocak 2010       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Siklon nedir?
EN İYİ CEVABI Safi verdi
SİKLON a. (ing. cyclone; yun. kykloma, çember, çembersel hareket’ten kyklos).
1. Meteorol. Kuvvetli rüzgârlar, barometre düşüşü ve yağışlarla birlikte görülen ve Kuzey yarıküre’de saat ibresine ters yönde (Güney yarıküre'de saat ibresi yönünde) bir dönme hareketi yapan atmosfer kütlesi. (Daha dar anlamıyla “siklon" terimi tropikal kuşağın alçak basınçları ve bunlara eşlik eden şiddetli hava olayları [tropikal siklonlar] için de kullanılır.) [Eşanl. alçak BASINÇ ALANI ] (Bk. ansikl. böl.)
Sponsorlu Bağlantılar
2. Burgaçlı, şiddetli rüzgâr.

—Isıbil. Siklon ocağı, silindir ya da kesik koni biçiminde bir hazneden oluşan ocak; bu hazne içindeki yakıt tanecikleri yanma havasıyla çok hızlı bir dönme hareketi yaparak sürüklenir ve ocak çeperini kaplayan erime halindeki cüruf tetmanının üzerinde yanar. (Cüruflar sıvı halde boşaltılır; sıcak gazlar çok yüksek sıcaklıkta ocağın ikincil yanma odasına geçer ve yanma burada tamamlanır. Silindir biçimindeki çeper kazan suyuyla dışarıdan soğutulur ve ısıtma yüzeyinin çok etkin bir bölümünü oluşturur.)

—Kim. müh. Bir akışkan içinde sürüklenen bir ürünün parçacıklarını geri kazanmaya ya da sınıflandırmaya yarayan ve hareketli herhangi bir parçası olmayan silindirsi konik aygıt. (Bk. ansikl. böl.) || Siklonla ayırma, siklonla yıkama ya da durultma işlemi.

—ANSİKL. Kim. müh. Siklon, çok yüksek hız kazandırılmış arılaştırılacak bir akışkanı teğetsel olarak alan düşey eksenli bir silindirden oluşur. Akışkanda bulunan çeşitli maddeler, merkezkaç kuvvetin etkisi altında yoğunluklarına göre ayrılır. Arıtılmış akışkan, üstteki eksenel delikten boşaltılırken, ayrılması istenen ürünler, aygıtın alt kesimini oluşturan kesik koni biçimindeki bölümde toplanır. Bu ürünlerin alttan çekilmesi, sürekli çalışan bir supap ya da düzenli aralıklarla uygulanan bir boşaltma işlemiyle sağlanır. Hacmi son derece küçük olan siklon, çok yüksek bir debiye ulaşır.
Bir ya da pek çok siklon gruplarından oluşan siklon bataryaları, kent çöplerinin yakıldığı orta büyüklükteki fabrikaların baca gazlarının arıtılmasında büyük ölçüde kullanılır; ancak dumanların sıcaklığını önceden yaklaşık 350°C’a düşürmek gerekir. Elektrikli süzgeçlerden daha az etkili olmalarına karşın siklonların hem maliyet fiyatları daha düşük, hem de bakımları daha kolaydır.

—Meteorol. Siklon tropikal ve orta enlemlerde rastlanan büyük bir burgaç oluşturur Bu enlemlerin birinden öbürüne olay yapı ve davranış değiştirir.

Ilıman kuşak siklonları. Siklonların burgaç hareketleri önceden var olan bir cephenin (kutup cephesi, arktik cephe, Akdeniz cephesi) dalgalanmasıyla başlar. Bu dalgalanma çekim etkisiyle, özellikle de kutupsal hava kütlelerinin itmesiyle gelişebilir. Karşıt sıcak hava itmeleri de, önceki nedenlerle birlikte, rüzgârların alçak basınçtaki dönme hareketlerine yol açar. Bu hava kütlelerinin (kutupsal, değişmiş kutupsal, tropikal) etkisiyle ilksel cephe üzerinde biri sıcak (önde), öbürü soğuk (arkada) iki cephe oluşur; bu cephelerin her biri bir kesime bağlıdır (merkezde sıcak, arkada soğuk).
Hava akımları, hava kütleleri, cepheler ve basınç koşullarının ortak etkisi bir siklonun doğuşuna yol açar. Böylece, sıcak ve soğuk cepheler arasındaki sıcak havanın yükselmesiyle yukarı doğru bir burgaç hareketi gerçekleşir. Bu şekilde ortaya çıkan basınç yapısı genellikle doğuya doğru yer değiştirmekle birlikte, bu hareket sıcak havaya oranla soğuk havanın farklı hızlardaki hareketini engellemez. Bunun sonucunda, soğuk cephe sıcak cepheyi yakalar. Bu durum sıcak havanın yüksekte yer aldığı oklüzyonun başlangıcıdır. Siklonun bir dağla karşılaşması oklüzyonu kolaylaştırabilir. Kutupsal cephenin siklonları ilk 24 saatten sonra 2 ile 6-7 günlük bir süre boyunca devam eder; bundan sonra oklüzyon süreci başlar.
Ilıman kuşak siklonunun önünde bulunan bir gözlemci önce batıdan yüksek bulutların (cirruslar) geldiğini görür. Bu bulutlar yükseklerden sıcak cephenin geçtiğini gösterir. Daha sonra daha alçak bulutlar (cirrostratuslar ve altostratuslar) gelir. Ardından da gökyüzü tümüyle kapanır (nimbostratuslar) ve sürekli yağışlar başlar. Sıcak cephenin zemine en yakın kesiminde durum böyledir (yani bulut sisteminin son kesiminin geçişi sırasında). Daha sonra, sıcak merkezi kesim ile soğuk arka kesim ve bunları ayıran soğuk cepheden oluşan siklonun arka kesimi gelir. Göreceli ya da tümüyle durgun olan sıcak kesimden sonra soğuk cephe yeniden bozuk hava koşullarına yol açar (cumulonimbus). Bunun sonucunda siklonun ardındaki soğuk kesimde cumuluslar görülür. Barometre basıncı bu süreçlere uygun olarak değişir (öndeki soğuk kesimde göreceli olarak yüksektir, siklonun sıcak kesiminin ortasına yaklaşıldığı ölçüde alçalır ve soğuk cephenin geçişinin ardından yükselir).
Ilıman kuşak siklonları, dört ya da beş siklondan oluş'an siklon aileleri halinde görülür ve temelde kutupsal cepheye ve buna bağlı olan jet rüzgârlarına bağlıdır. (JETSTREAM.) İzledikleri yol yazın kışa göre kutuplara daha yakındır. En genç siklonlar en batıda olanlardır (Atlas okyanusu’nun batısı ve doğusu arasında). Olgun siklonlar soğuk hava akımlarıyla yeniden canlanabilir.

Tropikal kuşak siklonları. Bunlar deniz üzerinde, takımadalar arasında ve kıyı bölgelerinde doğar ve gelişirler Bu tüı siklonlar, rüzgârları, yağışları ve okyanusta yol açtıkları olaylar ile aşırı şiddette atmosfer olaylarıdır. Bunlara hurricane (Güney ve Kuzeydoğu Büyük okyanus, Kuzey Atlas okyanusu, Antiller denizi ve Meksika körfezi), tayfun (Batı Büyük okyanus ve Çin denizi), siklon (Bengal körfezi, Umman denizi ve Hint okyanusu), willy-willies (Avustralya) ve baguio (Filipinler) gibi çeşitli adlar verilir.
Tropikal siklonun oluşması atmosferin kararsız olmasına, sıcak (en az 26 °C) bir okyanus yüzeyine ve burgaç hareketinin başlayabileceği bir enleme (5° K. ve G. enlemleri arasında siklon oluşamaz) bağlıdır Yazın tropikal denizler üzerinde daima var olan bu üç etkene, siklon oluşumunda belirleyici rol oynayan bir dördüncüsünü de eklemek gerekir. Bu etken burgaç hareketini başlatan bir tetik etkisi yapar. Tropikal siklonların oluşumlarına ilişkin varsayımlarda bu etken göz önüne alınır (konveksiyonal, cephesel ve kinematik varsayımlar). Bunlardan ilki (ısılkonveksiyon nedeniyle siklonun başlaması) terk edilebilir. Buna karşılık, her ne kadar ara durumlar olası olmakla birlikte (tropiklerdışı bir atmosfer sürecinin tropiklerarası bir sürece dönüşmesi), mevsimlere ve göz önüne alınan yerlere göre ikinci varsayım (kutupsal havanın alçak enlemlere sarkması ve çok sıcak ve çok kararsız havayla karşılaşması) ile özellikle üçüncü varsayımı (bu varsayıma göre siklon önceden var olan tropikal bir alçak basıncın derinleşmesinin sonucu sayılır) dikkate almak gerekir.
Bütün varsayımlarda tropikal siklonlar başlangıç, olgunluk ve “yok olma” aşamalarıyla ayırt edilir iyi geliştiği zaman siklonun merkezinde basınç birden ve büyük ölçüde düşer. Aynı şekilde basınç yükselişi de çok hızlıdır. Basınç alçalması, 50 ile 100 km çapında çembersel bir alanı etkiler ve burgaç çeviren rüzgârların hızı saatte 300 km’ye çıkabilir. Olgun
bir siklonda siklonun gözü (durgun alan) 40 km'lik bir çapa erişebilir. Siklon saatte 8-10 ile 18 deniz mili hızla hareket eder; izlediği yol basittir, genelde doğudan batıya ilerler ve sonra orta enlemlere doğru bazen kanca biçiminde bir dönüş yapar. Ayrıntıda ise tropikal siklonlar son derece çeşitli yollar izler Ilıman ve tropikal kuşak siklonları normal olarak farklı nitelikte atmosfer bozukluklarıdır. Ilıman kuşak siklonları baroklin yapılara, tropikal kuşak siklonlarıysa barotrop yapılara bağlıdır. Ancak, tropikler- arasında, tropiklerdışı kökenli atmosfer olaylarının geliştiği de görülmüştür. Bunun tersi doğrudur. Normal olarak orta enlemlere doğru ilerlerken dolan tropikal siklonlar burada kutupsal hava kütlelerinin adveksiyonu sonucunda ılıman kuşak siklonlarına dönüşerek yeniden canlanabilirler.

Kaynak: Büyük Larousse

Son düzenleyen Hera; 1 Kasım 2015 22:06
_KleopatrA_ - avatarı
_KleopatrA_
Ziyaretçi
5 Ocak 2010       Mesaj #2
_KleopatrA_ - avatarı
Ziyaretçi
Alıntı
Misafir adlı kullanıcıdan alıntı

siklon ne demek arkadaşlar?

Siklon basınçları eşit olan noktalar üzerinde, havanın geniş bir dönme hareketine bağlı olarak teşekkül eden, genellikle dâirevî veya oval şekilli alçak basınç alanı. Meteorolojide siklon terimi, umûmiyetle 80-1600 km çaplı alçak basınç alanları için kullanılır. Ancak halk küçük çaplı, fakat sert hava hareketlerine de siklon adı vermektedir. Meteorologlar; tropikal siklonlar, ekstratropikal siklonlar olmak üzere siklonları iki ayrı grupta mütâlaa ederler.

Sponsorlu Bağlantılar
Tropikal siklonlar dönme hızları çok fazla, yarıçapları ise çok küçük olan anaforlardır. Tropikal siklon türlerinden olan tifon Uzakdoğu’da, hurrikanlar ise dünyânın her yerinde görülür. İkinci tip olan ekstratropikal siklonlar orta ve yüksek paralellerde meydana gelen yağmur veya kar menşeli siklonlardır. İki siklon tipi arasındaki en belirgin fark, tropikal siklonların sıcaklık yapısının homojen oluşudur.

Her iki tür siklonun hareketleri, Kuzey Yarım Küresinde saat yönünün aksinde, Güney Yarım Küresinde ise saat yönündedir. Siklonlar yüksek basınç alanlarında antisiklon olarak cereyan eder.

Ekstratropikal siklonlar genellikle büyük hava hareketleri meydana getirerek, batıdan doğuya doğru hareket ederler. Ekstratropikal bir siklonun teşekkül edişinin en iyi habercisi, güneybatıdan esmekte olan siklon öncesi rüzgârın yönünü kuzeydoğuya çevirmesi, bulutlanmanın artması ve basınçta hissedilir bir düşüş olmasıdır. Siklon teşekkül ederken, sıcak hava yükselerek yerini soğuk havaya bırakır. Çok küçük çaplı olan tropikal siklonların teşekkülünü çıplak gözle tespit etmek imkânsız olduğundan bu hususta peyk, uçak veya meteorolojik balonlardan faydalanılır.

Dünyânın en büyük siklonik merkezleri Kuzey Atlantik, Kuzey Pasifik, İzlanda ve Aleut Adaları üzerlerindeki alçak basınç alanlarıdır. Yaz geldiği zaman alçak basınç alanlarının karalar üzerine kayması ile, siklonlar da yer değiştirir. Yazın en mühim siklonik alan, Büyük Sahra, Kızıldeniz, Anadolu, Kuzey Hindistan ve Burma ile basra Körfezini içine alan geniş bir bölgedir. Ekvator üzerinde ise dâimâ mevcut olan ve Kuzey-Güney Yarımkürelerine âit okyanuslarda, antisiklonları birbirinden ayıran bir kuşak vardır.

Sanâyideyse akışkanları temizlemek için, akışkan siklonlu bir kaptan geçirilir. Bu sırada sıvının içinde bulunan maddeler yoğunluk farklılığı yüzünden sıvıdan ayrıldıklarından istenilen temizlik temin edilmiş olur. (Bkz. Merkez ve Merkezkaç Kuvveti)


Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
1 Kasım 2015       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
SİKLON a. (ing. cyclone; yun. kykloma, çember, çembersel hareket’ten kyklos).
1. Meteorol. Kuvvetli rüzgârlar, barometre düşüşü ve yağışlarla birlikte görülen ve Kuzey yarıküre’de saat ibresine ters yönde (Güney yarıküre'de saat ibresi yönünde) bir dönme hareketi yapan atmosfer kütlesi. (Daha dar anlamıyla “siklon" terimi tropikal kuşağın alçak basınçları ve bunlara eşlik eden şiddetli hava olayları [tropikal siklonlar] için de kullanılır.) [Eşanl. alçak BASINÇ ALANI ] (Bk. ansikl. böl.)
2. Burgaçlı, şiddetli rüzgâr.

—Isıbil. Siklon ocağı, silindir ya da kesik koni biçiminde bir hazneden oluşan ocak; bu hazne içindeki yakıt tanecikleri yanma havasıyla çok hızlı bir dönme hareketi yaparak sürüklenir ve ocak çeperini kaplayan erime halindeki cüruf tetmanının üzerinde yanar. (Cüruflar sıvı halde boşaltılır; sıcak gazlar çok yüksek sıcaklıkta ocağın ikincil yanma odasına geçer ve yanma burada tamamlanır. Silindir biçimindeki çeper kazan suyuyla dışarıdan soğutulur ve ısıtma yüzeyinin çok etkin bir bölümünü oluşturur.)

—Kim. müh. Bir akışkan içinde sürüklenen bir ürünün parçacıklarını geri kazanmaya ya da sınıflandırmaya yarayan ve hareketli herhangi bir parçası olmayan silindirsi konik aygıt. (Bk. ansikl. böl.) || Siklonla ayırma, siklonla yıkama ya da durultma işlemi.

—ANSİKL. Kim. müh. Siklon, çok yüksek hız kazandırılmış arılaştırılacak bir akışkanı teğetsel olarak alan düşey eksenli bir silindirden oluşur. Akışkanda bulunan çeşitli maddeler, merkezkaç kuvvetin etkisi altında yoğunluklarına göre ayrılır. Arıtılmış akışkan, üstteki eksenel delikten boşaltılırken, ayrılması istenen ürünler, aygıtın alt kesimini oluşturan kesik koni biçimindeki bölümde toplanır. Bu ürünlerin alttan çekilmesi, sürekli çalışan bir supap ya da düzenli aralıklarla uygulanan bir boşaltma işlemiyle sağlanır. Hacmi son derece küçük olan siklon, çok yüksek bir debiye ulaşır.
Bir ya da pek çok siklon gruplarından oluşan siklon bataryaları, kent çöplerinin yakıldığı orta büyüklükteki fabrikaların baca gazlarının arıtılmasında büyük ölçüde kullanılır; ancak dumanların sıcaklığını önceden yaklaşık 350°C’a düşürmek gerekir. Elektrikli süzgeçlerden daha az etkili olmalarına karşın siklonların hem maliyet fiyatları daha düşük, hem de bakımları daha kolaydır.

—Meteorol. Siklon tropikal ve orta enlemlerde rastlanan büyük bir burgaç oluşturur Bu enlemlerin birinden öbürüne olay yapı ve davranış değiştirir.

Ilıman kuşak siklonları. Siklonların burgaç hareketleri önceden var olan bir cephenin (kutup cephesi, arktik cephe, Akdeniz cephesi) dalgalanmasıyla başlar. Bu dalgalanma çekim etkisiyle, özellikle de kutupsal hava kütlelerinin itmesiyle gelişebilir. Karşıt sıcak hava itmeleri de, önceki nedenlerle birlikte, rüzgârların alçak basınçtaki dönme hareketlerine yol açar. Bu hava kütlelerinin (kutupsal, değişmiş kutupsal, tropikal) etkisiyle ilksel cephe üzerinde biri sıcak (önde), öbürü soğuk (arkada) iki cephe oluşur; bu cephelerin her biri bir kesime bağlıdır (merkezde sıcak, arkada soğuk).
Hava akımları, hava kütleleri, cepheler ve basınç koşullarının ortak etkisi bir siklonun doğuşuna yol açar. Böylece, sıcak ve soğuk cepheler arasındaki sıcak havanın yükselmesiyle yukarı doğru bir burgaç hareketi gerçekleşir. Bu şekilde ortaya çıkan basınç yapısı genellikle doğuya doğru yer değiştirmekle birlikte, bu hareket sıcak havaya oranla soğuk havanın farklı hızlardaki hareketini engellemez. Bunun sonucunda, soğuk cephe sıcak cepheyi yakalar. Bu durum sıcak havanın yüksekte yer aldığı oklüzyonun başlangıcıdır. Siklonun bir dağla karşılaşması oklüzyonu kolaylaştırabilir. Kutupsal cephenin siklonları ilk 24 saatten sonra 2 ile 6-7 günlük bir süre boyunca devam eder; bundan sonra oklüzyon süreci başlar.
Ilıman kuşak siklonunun önünde bulunan bir gözlemci önce batıdan yüksek bulutların (cirruslar) geldiğini görür. Bu bulutlar yükseklerden sıcak cephenin geçtiğini gösterir. Daha sonra daha alçak bulutlar (cirrostratuslar ve altostratuslar) gelir. Ardından da gökyüzü tümüyle kapanır (nimbostratuslar) ve sürekli yağışlar başlar. Sıcak cephenin zemine en yakın kesiminde durum böyledir (yani bulut sisteminin son kesiminin geçişi sırasında). Daha sonra, sıcak merkezi kesim ile soğuk arka kesim ve bunları ayıran soğuk cepheden oluşan siklonun arka kesimi gelir. Göreceli ya da tümüyle durgun olan sıcak kesimden sonra soğuk cephe yeniden bozuk hava koşullarına yol açar (cumulonimbus). Bunun sonucunda siklonun ardındaki soğuk kesimde cumuluslar görülür. Barometre basıncı bu süreçlere uygun olarak değişir (öndeki soğuk kesimde göreceli olarak yüksektir, siklonun sıcak kesiminin ortasına yaklaşıldığı ölçüde alçalır ve soğuk cephenin geçişinin ardından yükselir).
Ilıman kuşak siklonları, dört ya da beş siklondan oluş'an siklon aileleri halinde görülür ve temelde kutupsal cepheye ve buna bağlı olan jet rüzgârlarına bağlıdır. (JETSTREAM.) İzledikleri yol yazın kışa göre kutuplara daha yakındır. En genç siklonlar en batıda olanlardır (Atlas okyanusu’nun batısı ve doğusu arasında). Olgun siklonlar soğuk hava akımlarıyla yeniden canlanabilir.

Tropikal kuşak siklonları. Bunlar deniz üzerinde, takımadalar arasında ve kıyı bölgelerinde doğar ve gelişirler Bu tüı siklonlar, rüzgârları, yağışları ve okyanusta yol açtıkları olaylar ile aşırı şiddette atmosfer olaylarıdır. Bunlara hurricane (Güney ve Kuzeydoğu Büyük okyanus, Kuzey Atlas okyanusu, Antiller denizi ve Meksika körfezi), tayfun (Batı Büyük okyanus ve Çin denizi), siklon (Bengal körfezi, Umman denizi ve Hint okyanusu), willy-willies (Avustralya) ve baguio (Filipinler) gibi çeşitli adlar verilir.
Tropikal siklonun oluşması atmosferin kararsız olmasına, sıcak (en az 26 °C) bir okyanus yüzeyine ve burgaç hareketinin başlayabileceği bir enleme (5° K. ve G. enlemleri arasında siklon oluşamaz) bağlıdır Yazın tropikal denizler üzerinde daima var olan bu üç etkene, siklon oluşumunda belirleyici rol oynayan bir dördüncüsünü de eklemek gerekir. Bu etken burgaç hareketini başlatan bir tetik etkisi yapar. Tropikal siklonların oluşumlarına ilişkin varsayımlarda bu etken göz önüne alınır (konveksiyonal, cephesel ve kinematik varsayımlar). Bunlardan ilki (ısılkonveksiyon nedeniyle siklonun başlaması) terk edilebilir. Buna karşılık, her ne kadar ara durumlar olası olmakla birlikte (tropiklerdışı bir atmosfer sürecinin tropiklerarası bir sürece dönüşmesi), mevsimlere ve göz önüne alınan yerlere göre ikinci varsayım (kutupsal havanın alçak enlemlere sarkması ve çok sıcak ve çok kararsız havayla karşılaşması) ile özellikle üçüncü varsayımı (bu varsayıma göre siklon önceden var olan tropikal bir alçak basıncın derinleşmesinin sonucu sayılır) dikkate almak gerekir.
Bütün varsayımlarda tropikal siklonlar başlangıç, olgunluk ve “yok olma” aşamalarıyla ayırt edilir iyi geliştiği zaman siklonun merkezinde basınç birden ve büyük ölçüde düşer. Aynı şekilde basınç yükselişi de çok hızlıdır. Basınç alçalması, 50 ile 100 km çapında çembersel bir alanı etkiler ve burgaç çeviren rüzgârların hızı saatte 300 km’ye çıkabilir. Olgun
bir siklonda siklonun gözü (durgun alan) 40 km'lik bir çapa erişebilir. Siklon saatte 8-10 ile 18 deniz mili hızla hareket eder; izlediği yol basittir, genelde doğudan batıya ilerler ve sonra orta enlemlere doğru bazen kanca biçiminde bir dönüş yapar. Ayrıntıda ise tropikal siklonlar son derece çeşitli yollar izler Ilıman ve tropikal kuşak siklonları normal olarak farklı nitelikte atmosfer bozukluklarıdır. Ilıman kuşak siklonları baroklin yapılara, tropikal kuşak siklonlarıysa barotrop yapılara bağlıdır. Ancak, tropikler- arasında, tropiklerdışı kökenli atmosfer olaylarının geliştiği de görülmüştür. Bunun tersi doğrudur. Normal olarak orta enlemlere doğru ilerlerken dolan tropikal siklonlar burada kutupsal hava kütlelerinin adveksiyonu sonucunda ılıman kuşak siklonlarına dönüşerek yeniden canlanabilirler.

Kaynak: Büyük Larousse

Benzer Konular

1 Kasım 2015 / Safi X-Sözlük