Arama

Barajların yapılış nedenleri nedir?

En İyi Cevap Var Güncelleme: 7 Mart 2016 Gösterim: 36.312 Cevap: 8
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
20 Ekim 2010       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
barajların yapılış nedenleri ve neden sular altında kalıyor lütfen acele
EN İYİ CEVABI kelly kelly verdi
Barajların Yapılış Amaçları
• Enerji üretmek,
Sponsorlu Bağlantılar
• İçme ve sulama suyu sağlamak,
• Taşkınları önlemek,
• Balıkçılık
Kısacası bu ama uzun istersen AndThe_BlackSky yazmış.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
26 Aralık 2010       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
barajların yapılıj amacı nedir
Sponsorlu Bağlantılar
AndThe_BlackSky - avatarı
AndThe_BlackSky
Ziyaretçi
26 Aralık 2010       Mesaj #3
AndThe_BlackSky - avatarı
Ziyaretçi

Barajlar Neden Yapılır - Barajlar Hangi Amaçla Kullanılır

Baraj, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması amacıyla inşaa edilen su yapılarıdır. Günümüzün modern barajları stratejik öneme sahiplerdir.

•Enerji üretiminde gelişmekte olan ülkelerde büyük pay sahibidirler.
•Ülkenin tarımsal hayatı için büyük önem taşırlar.
•Taşkın önleme amacıyla inşaa edildiklerinden, yıkılmaları halinde büyük alanlarda su baskınları yaşanmaktadır.
Bir ülkenin enerji üretiminin en doğal ve en ucuz yoludur. Hidroelektrik enerji üreten barajlar, diğer enerji üretim türlerine göre daha çevrecidirler. Yalnız son zamanlarda büyük barajların inşaaları durdurulmuştur. Alansal olarak çok büyük barajlar, bulunduğu bölgenin iklimini değiştirmekte ve ekolojik dengeyi değiştirmektedirler.


Özellikle bol yağış alan yerlerde taşkın önleme amacıyla bağlamalar, barajlar ve göletler inşaa edilmektedir.


Tarımsal arazilerin sulanması için büyük önem taşırlar. Barajlardan arazilere açılan kanallarla su taşınır


Barajlarda elektrik üretimi

Akarsulardan akan suyun elektrik üretimi için biriktirilmesi, yaklaşık 100 yıldır uygulanan bir yöntem. Barajların da dahil olduğu elektrik üretim sistemine hidroelektrik santral diyoruz. Çoğu hidroelektrik santral, dört ana bölümden oluşur. Baraj-türbin-jeneratör-enerji iletim hattı. Baraj sayesinde akarsuyun su düzeyi yükseltilir, çok miktarda suyun biriktiği geniş bir baraj gölü yaratılır. Barajın göl tarafına bakan duvarının alt kısımlarında, suyun diğer tarafa geçmesini sağlayan, isteğe göre açılıp kapanabilen kapaklar vardır. Kapaklar açıldığında, su aşağı doğru eğimli olan yoldan hızla akmaya başlar ve yolunun üzerindeki türbinin pervanelerine çarparak dönmelerini sağlar. Bir türbin 172 ton ağırlığında olabilir ve dakikada 90 tam devir yapabilir. Su türbinler, yapı olarak yel değirmenlerine benzer. Tek farkları,dönmeyi sağlayan enerji kaynağının rüzgar değil, su olmasıdır. Bu türbin, hareket eden suyun kinetik enerjisini mekanik enerjiye çevirir. Türbin şaft denen bir çubukla jeneratöre, yani elektriği üreten motora bağlıdır. Türbinin hareketiyle jeneratörün içindeki bir dizi elektromıknatıs dönmeye başlar. Bu büyük elektromıknatıslar bir bakır tel bobininin iç kısmında yer alır. Jeneratördeki mıknatıslarla bobinin arasında oluşan manyetik alan, bir elektrik akımı üretir. Böylece türbinden gelen mekanik enerji elektrik enerjisine dönüşür. Burada oluşan akımda transformatörle yüksek voltajlı akım haline dönüştürülür. Daha sonra da enerji nakil hatlarıyla evlere ve işyerlerine iletilir. Baraj gölünden alınarak türbini döndüren suysa boru hatlarıyla dışarı taşınır ve tekrar akarsuya karışır.

Barajlar Ve Önemi

Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik ve teknik koşullara bağlı olarak sorunlarından birisi de elektrik enerjisinin miktarıdır. Kömür, linyit, odun, petrol, doğal gaz ve su enerjisi gibi enerji kaynaklarının önemi elbette ki tartışılamaz ama su kaynaklarından enerji yönünden faydalanma hususunun ayrı bir özelliği vardır. Çünkü ülkemizin sahip olduğu en ucuz enerji kaynağı olan su onu kullanmadığımız her saniye boşa akıp gidiyor.
Türkiye’nin elektrik enerjisini şu anda %60‘ı doğalgaz kaynaklarınca üretiliyor.HES potansiyeline bakacak olursak; yeterli doneye sahip olmadığımız 1930’lu yıllarda HES potansiyelimiz 10 milyon KW/saat olarak ölçülmüştür.1970 ten bu yana ise HES potansiyelimiz 450 milyar KW/saat’e ulaşmıştır. Bu değer teknolojik olarak 250 milyar KW/saat’e kadar düşüyor.Yani ekonomik olarak Türkiye’nin HES potansiyeli toplam 155 milyar KW/saattir. Ancak bu değerin sadece %30-35’ ini üretebilme imkanına sahip gibi görünsek de HES’lerimizin inşaat yerinden dolayı seviyeleri düşük olduğundan ülkemiz sahip olduğu HES potansiyelin %20-25’ni üretebiliyor.İşte bu nedenlerden dolayı hidroelektrik santraller geliştirilmeli ve sayıları mümkün olduğunca çoğaltılmalı ülkemize ve bölgelerimize uygun baraj tipleri araştırılarak kurduğumuz Hidroelektrik Santrallerin maksimum verimle çalışması sağlanmalıdır.
İnsanoğlunun yaşamında vazgeçemediği dört unsur vardır. Su, hava, güneş ve toprak. Bu unsurlardan suyun, gezegenimizin dörtte üçünü meydana getirdiğini düşünürsek su kaynaklarının yaşamımızdaki önemi daha iyi anlaşılabilir.
Su kaynakları ile su ihtiyaçları birçok şekilde yapılabilir. Su teminin su ihtiyaçlarının, istenilen yönde, istenilen kalitede ve istenilen miktarda karşılanması gerekir. Bu dört baz üzerinde yapılacak çalışmalarda yetersizliklerle karşılaşabilir. Mesela su yetersiz olur veya zaman içindeki dağılımı ihtiyacı istenilen zamanda karşılayamaz.
Suyu doğrudan doğruya akarsudan alan bir şehrin içme suyu, sulama, hidroelektrik veya başka bir maksat için yapılan tesisleri debinin azalması durumunda devreden çıkabilir. Yaz aylarında kuruyan bir akarsu daha sonraki aylarda daha şiddetli yağmur ve kar yağışı ile çevreye zarar verebilir. Bütün bu amaçlar için baraj hazneleri yapılır.
Bir Barajı Oluşturan Unsurlar:
Gövde: Suyu arkasında toplayan irtifa sağlayan elemandır.
Dolusavak: Membadan gelen fazla suyu mansaba aktaran kısımdır. Dolusavaklar gövdenin üzerinde veya ayrı olabilir.
Su Alma Tesisleri: Suyun amacına uygun olarak kullanılabilmesi için baraj gölünden su alınmasında kullanılır.
Diğer Unsurlar: Dipsavaklar ,balık geçitleri, akarsu üzerinde navigasyon için yapılan havuzlardır
Bir baraj yapımı için çalışmalar çeşitli safhalardan meydana gelir. Önce istikşaf çalışmaları yapılır. Bu çalışmalarda bölgenin su ihtiyacı belirlenir. Burada göz önünde bulundurması gerekli olan husus hangi alternatifin daha ekonomik olduğudur. Bu çalışmaların aşamasında sıra, baraj yerinin tespitine gelinmiştir. Baraj yerinin seçiminde bazı hususlar dikkate alınması gereklidir. Bölgenin topoğrafyası, zeminin ve göl sahasının jeolojisi, istimlak bedeli, ekonomik olması bakımından bölgede inşaat malzemesinin mevcudiyeti, biriktirilecek suyun kalitesi, dolusavak yerleştirme durumu, yol durumu, gibi faktörler değerlendirilerek ekonomik mukayese ile baraj yerinde karar verilmelidir.

Son düzenleyen Safi; 5 Şubat 2016 01:31
kelly kelly - avatarı
kelly kelly
Ziyaretçi
26 Aralık 2010       Mesaj #4
kelly kelly - avatarı
Ziyaretçi
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Barajların Yapılış Amaçları
• Enerji üretmek,
• İçme ve sulama suyu sağlamak,
• Taşkınları önlemek,
• Balıkçılık
Kısacası bu ama uzun istersen AndThe_BlackSky yazmış.
Son düzenleyen Safi; 5 Şubat 2016 01:30
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
28 Şubat 2011       Mesaj #5
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
barajlardan elektrik enejisi üretim dışında başka hangi amaçlarla faydalanılıyorr?
_Yağmur_ - avatarı
_Yağmur_
VIP VIP Üye
28 Şubat 2011       Mesaj #6
_Yağmur_ - avatarı
VIP VIP Üye
Alıntı
Misafir adlı kullanıcıdan alıntı

barajlardan elektrik enejisi üretim dışında başka hangi amaçlarla faydalanılıyorr?

Alıntı
AndThe_BlackSky adlı kullanıcıdan alıntı


Barajlar Neden Yapılır - Barajlar Hangi Amaçla Kullanılır

Baraj, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması amacıyla inşaa edilen su yapılarıdır. Günümüzün modern barajları stratejik öneme sahiplerdir.

•Enerji üretiminde gelişmekte olan ülkelerde büyük pay sahibidirler.
•Ülkenin tarımsal hayatı için büyük önem taşırlar.
•Taşkın önleme amacıyla inşaa edildiklerinden, yıkılmaları halinde büyük alanlarda su baskınları yaşanmaktadır.
Bir ülkenin enerji üretiminin en doğal ve en ucuz yoludur. Hidroelektrik enerji üreten barajlar, diğer enerji üretim türlerine göre daha çevrecidirler. Yalnız son zamanlarda büyük barajların inşaaları durdurulmuştur. Alansal olarak çok büyük barajlar, bulunduğu bölgenin iklimini değiştirmekte ve ekolojik dengeyi değiştirmektedirler.


Özellikle bol yağış alan yerlerde taşkın önleme amacıyla bağlamalar, barajlar ve göletler inşaa edilmektedir.


Tarımsal arazilerin sulanması için büyük önem taşırlar. Barajlardan arazilere açılan kanallarla su taşınır


Barajlarda elektrik üretimi

Akarsulardan akan suyun elektrik üretimi için biriktirilmesi, yaklaşık 100 yıldır uygulanan bir yöntem. Barajların da dahil olduğu elektrik üretim sistemine hidroelektrik santral diyoruz. Çoğu hidroelektrik santral, dört ana bölümden oluşur. Baraj-türbin-jeneratör-enerji iletim hattı. Baraj sayesinde akarsuyun su düzeyi yükseltilir, çok miktarda suyun biriktiği geniş bir baraj gölü yaratılır. Barajın göl tarafına bakan duvarının alt kısımlarında, suyun diğer tarafa geçmesini sağlayan, isteğe göre açılıp kapanabilen kapaklar vardır. Kapaklar açıldığında, su aşağı doğru eğimli olan yoldan hızla akmaya başlar ve yolunun üzerindeki türbinin pervanelerine çarparak dönmelerini sağlar. Bir türbin 172 ton ağırlığında olabilir ve dakikada 90 tam devir yapabilir. Su türbinler, yapı olarak yel değirmenlerine benzer. Tek farkları,dönmeyi sağlayan enerji kaynağının rüzgar değil, su olmasıdır. Bu türbin, hareket eden suyun kinetik enerjisini mekanik enerjiye çevirir. Türbin şaft denen bir çubukla jeneratöre, yani elektriği üreten motora bağlıdır. Türbinin hareketiyle jeneratörün içindeki bir dizi elektromıknatıs dönmeye başlar. Bu büyük elektromıknatıslar bir bakır tel bobininin iç kısmında yer alır. Jeneratördeki mıknatıslarla bobinin arasında oluşan manyetik alan, bir elektrik akımı üretir. Böylece türbinden gelen mekanik enerji elektrik enerjisine dönüşür. Burada oluşan akımda transformatörle yüksek voltajlı akım haline dönüştürülür. Daha sonra da enerji nakil hatlarıyla evlere ve işyerlerine iletilir. Baraj gölünden alınarak türbini döndüren suysa boru hatlarıyla dışarı taşınır ve tekrar akarsuya karışır.

Barajlar Ve Önemi

Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik ve teknik koşullara bağlı olarak sorunlarından birisi de elektrik enerjisinin miktarıdır. Kömür, linyit, odun, petrol, doğal gaz ve su enerjisi gibi enerji kaynaklarının önemi elbette ki tartışılamaz ama su kaynaklarından enerji yönünden faydalanma hususunun ayrı bir özelliği vardır. Çünkü ülkemizin sahip olduğu en ucuz enerji kaynağı olan su onu kullanmadığımız her saniye boşa akıp gidiyor.
Türkiye’nin elektrik enerjisini şu anda %60‘ı doğalgaz kaynaklarınca üretiliyor.HES potansiyeline bakacak olursak; yeterli doneye sahip olmadığımız 1930’lu yıllarda HES potansiyelimiz 10 milyon KW/saat olarak ölçülmüştür.1970 ten bu yana ise HES potansiyelimiz 450 milyar KW/saat’e ulaşmıştır. Bu değer teknolojik olarak 250 milyar KW/saat’e kadar düşüyor.Yani ekonomik olarak Türkiye’nin HES potansiyeli toplam 155 milyar KW/saattir. Ancak bu değerin sadece %30-35’ ini üretebilme imkanına sahip gibi görünsek de HES’lerimizin inşaat yerinden dolayı seviyeleri düşük olduğundan ülkemiz sahip olduğu HES potansiyelin %20-25’ni üretebiliyor.İşte bu nedenlerden dolayı hidroelektrik santraller geliştirilmeli ve sayıları mümkün olduğunca çoğaltılmalı ülkemize ve bölgelerimize uygun baraj tipleri araştırılarak kurduğumuz Hidroelektrik Santrallerin maksimum verimle çalışması sağlanmalıdır.
İnsanoğlunun yaşamında vazgeçemediği dört unsur vardır. Su, hava, güneş ve toprak. Bu unsurlardan suyun, gezegenimizin dörtte üçünü meydana getirdiğini düşünürsek su kaynaklarının yaşamımızdaki önemi daha iyi anlaşılabilir.
Su kaynakları ile su ihtiyaçları birçok şekilde yapılabilir. Su teminin su ihtiyaçlarının, istenilen yönde, istenilen kalitede ve istenilen miktarda karşılanması gerekir. Bu dört baz üzerinde yapılacak çalışmalarda yetersizliklerle karşılaşabilir. Mesela su yetersiz olur veya zaman içindeki dağılımı ihtiyacı istenilen zamanda karşılayamaz.
Suyu doğrudan doğruya akarsudan alan bir şehrin içme suyu, sulama, hidroelektrik veya başka bir maksat için yapılan tesisleri debinin azalması durumunda devreden çıkabilir. Yaz aylarında kuruyan bir akarsu daha sonraki aylarda daha şiddetli yağmur ve kar yağışı ile çevreye zarar verebilir. Bütün bu amaçlar için baraj hazneleri yapılır.
Bir Barajı Oluşturan Unsurlar:
Gövde: Suyu arkasında toplayan irtifa sağlayan elemandır.
Dolusavak: Membadan gelen fazla suyu mansaba aktaran kısımdır. Dolusavaklar gövdenin üzerinde veya ayrı olabilir.
Su Alma Tesisleri: Suyun amacına uygun olarak kullanılabilmesi için baraj gölünden su alınmasında kullanılır.
Diğer Unsurlar: Dipsavaklar ,balık geçitleri, akarsu üzerinde navigasyon için yapılan havuzlardır
Bir baraj yapımı için çalışmalar çeşitli safhalardan meydana gelir. Önce istikşaf çalışmaları yapılır. Bu çalışmalarda bölgenin su ihtiyacı belirlenir. Burada göz önünde bulundurması gerekli olan husus hangi alternatifin daha ekonomik olduğudur. Bu çalışmaların aşamasında sıra, baraj yerinin tespitine gelinmiştir. Baraj yerinin seçiminde bazı hususlar dikkate alınması gereklidir. Bölgenin topoğrafyası, zeminin ve göl sahasının jeolojisi, istimlak bedeli, ekonomik olması bakımından bölgede inşaat malzemesinin mevcudiyeti, biriktirilecek suyun kalitesi, dolusavak yerleştirme durumu, yol durumu, gibi faktörler değerlendirilerek ekonomik mukayese ile baraj yerinde karar verilmelidir.

İnceleyiniz.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
23 Aralık 2012       Mesaj #7
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Barajların Yapılış Amaçları
• Enerji üretmek,
• İçme ve sulama suyu sağlamak,
• Taşkınları önlemek,
• Balıkçılık
Kısacası bu ama uzun istersen AndThe_BlackSky yazmış.


Kaynak: Barajların yapılış nedenleri nedir?
HayaLPeresT - avatarı
HayaLPeresT
VIP VIP Üye
24 Aralık 2012       Mesaj #8
HayaLPeresT - avatarı
VIP VIP Üye
Barajlar ve Özellikleri,Barajların Önemi,Barajlarların faydaları

Barajlar ve Önemi

Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik ve teknik koşullara bağlı olarak sorunlarından birisi de elektrik enerjisinin miktarıdır.
Kömür linyit odun petrol doğal gaz ve su enerjisi gibi enerji kaynaklarının önemi elbette ki tartışılamaz ama su kaynaklarından enerji yönünden faydalanma hususunun ayrı bir özelliği vardır. Çünkü ülkemizin sahip olduğu en ucuz enerji kaynağı olan su onu kullanmadığımız her saniye boşa akıp gidiyor.

Türkiye’nin elektrik enerjisini şu anda %60‘ı doğalgaz kaynaklarınca üretiliyor.HES potansiyeline bakacak olursak; yeterli doneye sahip olmadığımız 1930’lu yıllarda HES
potansiyelimiz 10 milyon KW/saat olarak ölçülmüştür.1970 ten bu yana ise HES potansiyelimiz 450 milyar KW/saat’e ulaşmıştır. Bu değer teknolojik olarak 250 milyar KW/saat’e kadar düşüyor.Yani ekonomik olarak Türkiye’nin HES potansiyeli toplam 155 milyar KW/saattir.
Ancak bu değerin sadece %30-35’ ini üretebilme imkanına sahip gibi görünsek de HES’lerimizin inşaat yerinden dolayı seviyeleri düşük olduğundan ülkemiz sahip olduğu HES potansiyelin %20-25’ni üretebiliyor.İşte bu nedenlerden dolayı hidroelektrik santraller geliştirilmeli ve sayıları mümkün olduğunca çoğaltılmalı ülkemize ve bölgelerimize uygun baraj tipleri araştırılarak kurduğumuz Hidroelektrik Santrallerin maksimum verimle çalışması sağlanmalıdır.
İnsanoğlunun yaşamında vazgeçemediği dört unsur vardır. Su hava güneş ve toprak. Bu unsurlardan suyun gezegenimizin dörtte üçünü meydana getirdiğini düşünürsek su kaynaklarının yaşamımızdaki önemi daha iyi anlaşılabilir.

Su kaynakları ile su ihtiyaçları birçok şekilde yapılabilir. Su teminin su ihtiyaçlarının istenilen yönde istenilen kalitede ve istenilen miktarda karşılanması gerekir. Bu dört baz üzerinde yapılacak çalışmalarda yetersizliklerle karşılaşabilir. Mesela su yetersiz olur veya zaman içindeki dağılımı ihtiyacı istenilen zamanda karşılayamaz.
Suyu doğrudan doğruya akarsudan alan bir şehrin içme suyu sulama hidroelektrik veya başka bir maksat için yapılan tesisleri debinin azalması durumunda devreden çıkabilir. Yaz aylarında kuruyan bir akarsu daha sonraki aylarda daha şiddetli yağmur ve kar yağışı ile çevreye zarar verebilir. Bütün bu amaçlar için baraj hazneleri yapılır.

Bir Barajı Oluşturan Unsurlar:
Gövde: Suyu arkasında toplayan irtifa sağlayan elemandır.
Dolusavak: Membadan gelen fazla suyu mansaba aktaran kısımdır. Dolusavaklar gövdenin üzerinde veya ayrı olabilir.
Su Alma Tesisleri: Suyun amacına uygun olarak kullanılabilmesi için baraj gölünden su alınmasında kullanılır.
Diğer Unsurlar: Dipsavaklar balık geçitleri akarsu üzerinde navigasyon için yapılan havuzlardır
Bir baraj yapımı için çalışmalar çeşitli safhalardan meydana gelir. Önce istikşaf çalışmaları yapılır. Bu çalışmalarda bölgenin su ihtiyacı belirlenir. Burada göz önünde bulundurması gerekli olan husus hangi alternatifin daha ekonomik olduğudur. Bu çalışmaların aşamasında sıra baraj yerinin tespitine gelinmiştir. Baraj yerinin seçiminde bazı hususlar dikkate alınması gereklidir. Bölgenin topoğrafyası zeminin ve göl sahasının jeolojisi istimlak bedeli ekonomik olması bakımından bölgede inşaat malzemesinin mevcudiyeti biriktirilecek suyun kalitesi dolusavak yerleştirme durumu yol durumu gibi faktörler değerlendirilerek ekonomik mukayese ile baraj yerinde karar verilmelidir.

1 . BARAJ YERİNİN SEÇİMİ

TOPOĞRAFYA :
Baraj yeri seçimi harita üzerinde vadinin daralaştığı yerlerin tespiti ve bu yerlerin arazide darlaşarak görülmesiyle başlar. Arazi için en uygun yerler arkalarında büyük kapasiteli hazneleri teşkilinde imkan verecek darboğazlardır. Bunun yanında dolusavak maliyeti de önemlidir. Çünkü dolusavak maliyeti baraj maliyetine yakın hatta daha fazla tutabilir.Bu iki unsur karşılaştırılarak baraj yeri tespit edilmelidir. Dolusavak tip ve yeri ile baraj yer ve tipi doğrudan doğruya ilgilidir. Dolusavak için müsait yerin bulunması baraj yeri seçimine tesir eder.
Barajın aktif depolama kapasitesi buharlaşma kayıplarına bağlı olarak değişir. Göl alanı ne kadar geniş olursa buharlaşma miktarı o kadar fazla olur. Bu bakımdan tabanı düz derin vadiler daha uygundur.

İSTİMLAK VE ALTYAPI:
Su altında kalan meskenlerin ve arazilerin istimlak bedelleri ve sanayi tesislerinin yol demiryolu köprü yüksek gerilim hatları telekominikasyon hatları gibi altyapı tesislerin su altında kalması halinde bunların başka yerlere taşınması önemli masraflara yol açarlar. Baraj yeri seçilirken maliyet hesaplarında bütün masrafların dikkate alınması gerekir.

JEOLOJİK YAPI :
Baraj ve hazne yerinin jeolojik yapısı emniyete ve fonksiyona tesir eden en önemli faktörlerdir. Zemin üzerindeki ağır yapıyı taşıyacak sağlamlıkta ve az geçirimli olması gereklidir. Çünkü zeminlerin temel maliyetleri geçirimli zeminlerin sızma problemleri baraj maliyetini çok arttırabilir. Karstik arazilerde yapılan pek çok baraj su tutmamış ve geçirimsizliği zemini için aşırı yatırım gerektirdiğinde iş görmez hale gelmiştir.

MALZEME OCAKLARININ UZAKLIĞI:
Mevcut yollardan faydalanılarak taşınacak olsa bile malzeme nakliye masrafları baraj maliyetini çok arttırabilir. Yer seçiminde istenilen özelliklere sahip yeterli miktarlarda malzemenin yakın çevrelerde bulunmasına dikkat edilir.

ULAŞIM VE PERSONEL İMKANI:
Baraj yerinin mevcut yolların yakınında bulunması yeni yol yapımı için gerekli masrafların minimum olmasını sağlar. Mevcut yollardan ekonomik şekilde yararlanmak mümkün değilse yeni yol yapımı için yapılacak masraflar minimum olmalıdır. Baraj şantiyeside çalışacak personelin iskanı ve ihtiyaçlarının kolay giderilmesi de yer seçimine tesir eden bir faktördür.

KATI MADDE DEBİSİ:
Akarsular aynı zamanda akan sedimentler olduğuna göre depolama inşaatı katı madde debisinin göz önüne alınması gerekir. Katı madde birikiminin baraj kapasitesinin azaltacağı açıktır. Katı madde birikimi için teksip edilen ölü hacim büyüklüğü baraj ömrüne ve maliyetine tesir eden bir faktördür. Ölü hacim dışında çökelen katı madde ise barajın faydalı kapasitesini azaltır. Bu sebeple akarsu taşıdığı katı madde miktarı baraj yeri seçiminde dikkate alınması gerekir.

DERİVASYON KOLAYLIĞI:
Akarsuyun inşaat sırasında uzaklaştırılmasına derivasyon denir. Derivasyon bir tünel veya kanalla sağlanır. Suyun derivasyon kanal veya tüneline inşaat sahasına hiç su akmamasının sağlanması için batardo denilen alçak barajlar da gerekir. Baraj yerinin ucuz derivasyona olanak vermesi de istenir.


2. BARAJLARIN YAPI TÜRLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI

AĞIRLIK BARAJLAR:
Kütle beton veya kagir olarak inşa edilen maruz kaldıkları kuvvetlere kendi ağırlığı ile dayanabilen barajlara ağırlık barajlar denilebilir. Dik üçgen şeklindedir. Setin tavanı devrilme kayma ve zemin çökmelerine meydan vermeyecek denge şartlarına sağlayacak şekildedir. Planları genelde doğrusal bazen de kavisli olarak teşkil edilir.
Baraj tabanından sızan suların kaldırma etkisini azaltmak maksadıyla boşluklu bir şekilde inşa edilmiş ağırlık barajlarına boşluklu ağırlık barajları denir.

PAYANDALI BARAJLAR:
Geçirimsiz bir memba yüzü döşemesiyle bunu taşıyan bir dizi payendadan meydana gelen barajlara payandalı barajlar denir.
Payandalı Barajların Üstünlükleri :
Eğik memba yüzü üzerindeki suyun üzerindeki suyun ağırlığı stabiliteye önemli katkıda bulunabilir.
Ayaklar arasındaki tabii zeminden taban suyu kolayca sızabileceği için payandaların maruz kaldığı taban su basıncı ağırlık barajların maruz kaldığı taban su basıncına nazaran az olur.
Baraj yükseklik ve tipine bağlı olarak alternatif bir ağırlık barajı için gerekli malzemenin % 30- %70’i yeterlidir.
Payandalı Barajların Sakıncaları:
Nispeten esnektirler ve temelde meydana gelecek cüz’i farklı oturmalara uyabilirler. Fakat farklı kısımlarda büyük oturma farkları olduğu taktirde yıkılma tehlikesi var.
Malzeme tasarrufu her zaman payandalı barajların daha ucuz olacağı anl----- gelmez.çünkü yüksek dozlu beton çok fazla kalıp ve işçilik gerektirirler.ayrıca payandalı barajların bütün elemanları betonarme yapılır.
Büyük gözeneklere nüfuz eden suyun donup çözülmesi betonun çözülmesine neden olur.
Elemanları narin olan payandalı barajlarda üstten su aşması halinde meydana gelecek titreşimler tehlikeli olabilir.

PAYANDALI BARAJ TİPLERİ:

TABLİYELİ : Suyu tutan baraj elemanı aşağı doğru çoklaşan beton ar bir tabliyedir.

BAŞLIKLI – PAYANDALI: Tabliyeli tipte çekme gerilmelerinin meydana gelişi ve bol teçhizat kullanma zarureti önemli bir mahsurdur.
ÇOK KEMERLİ : Bu tip barajlar birçok tonoz ile dayandığı payandalardan oluşur. Tonoz kesiti daire bileşik eğri parabol veya elips yayları olabilir.

KEMER BARAJLAR: Kemer barajlar maruz kaldıkları yükün büyük kısmını yatay istikamette vadi yamaçlarına ileten eğri planlı yapılardır.İnşa edildikleri vadide yamaçların barajların kemer gibi çalışmasından doğan normal gerilmelere dayanacak sağlamlıkta olmalıdır. İdeal olarak bir kemer barajın bütün su yükünü basınç halinde yamaçlara iletmesi ve betonu her noktada emniyet gerilmesinde çalışması hedef alınır. Fakat mevki şartları ve inşaat güçlüklerinin doğurduğu kısıtlamalar bu hedeflerin tam gerçekleştirilmesinin imkansızlaştırmaktadır. Dolayısıyla projeci bu ideale mümkün olduğu kadar yaklaştırmaktadır.
Kemer tesiri hesaba katılarak projelendirilmesi eğri planlı ağırlık barajlarda vardır. Böyle barajlara kemer ağırlık barajlar denir. KARAKAYA BARAJI bu şekilde yapılmış bir barajdır. Kemer barajlar ağırlık ve payandalı barajlara göre sadece daha ekonomik olmayıp aynı zamanda daha da emniyetlidir.




KEMER BARAJ TİPLERİ:
SABİT MERKEZLİ KEMER BARAJLAR:En basit kemer baraj tipidir.memba yüzü düşey silindirikmansab yüzeyi konik bir biçime sahiptir.

SABİT MERKEZ AÇILI KEMER BARAJLAR: Sabit merkezli kemer barajlarda merkez açıları tepeden tabana doğru küçülür.Sabit merkez açılı kemer barajlarda kaburgaların merkez açıları sabittir.böylelikle en az beton ile inşa edilebilirler.

DEĞİŞKEN AÇI VE DEĞİŞKEN YARIÇAPLI KEMER BARAJLAR:Hem merkezleri hem de merkez açıları değişken olan kemer barajlarıdır.

DOLGU BARAJLAR
MEMBA YÜZÜ BETON KAPLAMALI KAYA DOLGU BARAJLAR.
Kaya dolgu barajlar yapımlarının pratik olması ekonomik olması her türlü arazi koşullarına uyum sağlaması güvenilir olmaları yönünden tercih edilmektedir.Deneyimler ve tecrübeler göstermiştir ki bugüne kadar hiçbir kaya dolgu baraj yıkılmamıştır.
Kaya dolgu barajları üç grupta inceleyebiliriz.
1. Merkez kil çekirdekli kaya dolgu barajlar
2. Eğimli kil çekirdekli kaya dolgu barajlar
3. Memba yüzü beton veya asfalt kaplı kaya dolgu barajlar
Önyüzü beton kaplı kaya dolgu barajlar 1970 yılından sonra çok popüler olup bütün dünyada uygulanmaktadır.Bu tip barajların yaygın kullanılmasının pek çok nedeni vardır bunlardan bazıları şöyledir; sıkıştırılmış kaya dolgu inşası ve derz detayları ile yığma kaya dolgu barajlarda gözlenen aşırı oturmaların ve su kaçağı gibi problemlerin olmaması maliyetlerinin daha uygun olmasıdır.
Bugün böyle inşa edilen 40 adet baraj vardır.Bunlardan biride 200 m yüksekliğindedir. Bu barajlar ABD Venezuella Tayland Avustralya Kolombiya Hindistan ve Brezilya’dadır.
Hangi şartlarda uygulanabilir;
Memba yüzü beton kaplamalı kaya dolgu barajlar dar vadiler için çok uygun ve ekonomiktir.
Mükemmel statik stabilitesinin yanında sismik yüklemelere karşıda özellikle yüksek rezistans gösterir.Bu sebeple deprem bölgeleri için ideal bir baraj tipidir.
Her türlü iklim ve yükseklikte uygulanabilir.
Oturmalar göz önüne alındığında sağlam temel koşullarına ihtiyaç vardır.
Geçirimsiz malzemenin yetersiz ve uzak olduğu baraj yerlerinde en ekonomik çözümü getirir.
Beton kaplamada kullanılan çelik donatının miktarı kaya dolgusunun çeşidine bağlı olarak her iki yönde %0.3 ile %0.5 arasında değişir.
Yatay derzlere izin verilmez..
Düşey derzlerin arasına bir kat yerine iki kat bakır veya plastik su tutucu konarak su kaçaklarına karşı emniyet faktörü artırılabilir.


Kaynak: Barajlar ve Önemi, barajların yapılış amaçları nelerdir
Son düzenleyen Safi; 5 Şubat 2016 01:33
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
7 Mart 2016       Mesaj #9
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Baraj, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması amacıyla inşaa edilen su yapılarıdır. Günümüzün modern barajları stratejik öneme sahiplerdir. Çünkü;


Atatürk Barajı
Enerji üretiminde gelişmekte olan ülkelerde büyük pay sahibidirler.
Ülkenin tarımsal hayatı için büyük önem taşırlar.
Taşkın önleme amacıyla inşaa edildiklerinden, yıkılmaları halinde büyük alanlarda su baskınları yaşanmaktadır.
Bir ülkenin enerji üretiminin en doğal ve en ucuz yoludur. Hidroelektrik enerji üreten barajlar, diğer enerji üretim türlerine göre daha çevrecidirler. Yalnız son zamanlarda büyük barajların inşaaları durdurulmuştur. Alansal olarak çok büyük barajlar, bulunduğu bölgenin iklimini değiştirmekte ve ekolojik dengeyi değiştirmektedirler.

Özellikle bol yağış alan yerlerde taşkın önleme amacıyla bağlamalar, barajlar ve göletler inşaa edilmektedir.

Tarımsal arazilerin sulanması için büyük önem taşırlar. Barajlardan arazilere açılan kanallarla su taşınır.

Barajlarda elektrik üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Hidroelektrik santraller
Akarsulardan akan suyun elektrik üretimi için biriktirilmesi, yaklaşık 100 yıldır uygulanan bir yöntem. Barajların da dahil olduğu elektrik üretim sistemine hidroelektrik santral diyoruz. Çoğu hidroelektrik santral, dört ana bölümden oluşur. Baraj-türbin-jeneratör-enerji iletim hattı. Baraj sayesinde akarsuyun su düzeyi yükseltilir, çok miktarda suyun biriktiği geniş bir baraj gölü yaratılır. Barajın göl tarafına bakan duvarının alt kısımlarında, suyun diğer tarafa geçmesini sağlayan, isteğe göre açılıp kapanabilen kapaklar vardır. Kapaklar açıldığında, su aşağı doğru eğimli olan yoldan hızla akmaya başlar ve yolunun üzerindeki türbinin pervanelerine çarparak dönmelerini sağlar. Bir türbin 172 ton ağırlığında olabilir ve dakikada 90 tam devir yapabilir. Su türbinler, yapı olarak yel değirmenlerine benzer. Tek farkları,dönmeyi sağlayan enerji kaynağının rüzgar değil, su olmasıdır. Bu türbin, hareket eden suyun kinetik enerjisini mekanik enerjiye çevirir. Türbin şaft denen bir çubukla jeneratöre, yani elektriği üreten motora bağlıdır. Türbinin hareketiyle jeneratörün içindeki bir dizi elektromıknatıs dönmeye başlar. Bu büyük elektromıknatıslar bir bakır tel bobininin iç kısmında yer alır. Jeneratördeki mıknatıslarla bobinin arasında oluşan manyetik alan, bir elektrik akımı üretir. Böylece türbinden gelen mekanik enerji elektrik enerjisine dönüşür. Burada oluşan akımda transformatörle yüksek voltajlı akım haline dönüştürülür. Daha sonra da enerji nakil hatlarıyla evlere ve işyerlerine iletilir. Baraj gölünden alınarak türbini döndüren suysa boru hatlarıyla dışarı taşınır ve tekrar akarsuya karışır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Benzer Konular

12 Nisan 2014 / ziyaretçi Soru-Cevap
18 Aralık 2011 / Ziyaretçi Cevaplanmış
28 Aralık 2011 / Misafir-yorumcu Soru-Cevap
23 Şubat 2012 / Misafir Soru-Cevap
9 Aralık 2015 / Misafir Cevaplanmış