Gaz Yakıtlar.
Başlıcaları havagazıdır. Bir kısmı da maden ocaklarından, petrol kuyularından, yerin yarıklarından çıkarılır. Bazen bunlardan doğrudan doğruya faydalanmak mümkün olur, bazan da arıtıldıktan sonra kullanılır.Isınmak için kullandığımız, iş yapmakta faydalandığımız yakıtların en önemlileri şuhlardır:
Maden kömürünün birçok türleri vardır. En çok yakılmak için kullanılan maden kömürünün ortalama %80’i karbon, gerisi oksijen, hidrojen, azot ve kükürt elemanları, yandığı zaman kül halinde kalan madensel maddelerdir. Başlıca dört cinsi vardır:
- Antrasit: Maden kömürlerinin karbonca en zenginidir, bileşiminde %95 kadar karbon bulunur. Antrasit sert, madensel parıltılıdır, elle dokunulunca yağlımsı bir iz bırakır. Güçlükle yanar. Ancak iyi çeken ocaklarda, demir endüstrisinde yüksek fırınlarda yakılır. Çok ısı verir.
- Linyit: İçinde bitki izi görünen taş kömürüdür. Az serttir, antrasitten daha kolaylıkla kırılır daha islice bir alevle yanar, az ısı verir.
- Kok: Dumanı, kokusu giderilmiş taş kömürdür. Evlerde sobalarımızda çok kullanırız. Öteki taşkömürlerden daha az duman çıkarır, daha çok alev verir. Isısı da çoktur.
- Briket: Taşkömür tozlarıyla^ linyit kurutulup basınç altında genellikle yumurta biçimi parçalar halinde topaklar yapılır. Briket ham linyitten daha çok sıcaklık verir.
Odun:
Maden kömürlerinden faydalanılmadan önce en çok kullanılan yakacak odundu. Bugün de birçok yerlerde bu önemini kaybetmiş değildir. Kuru ağaçların kesimiyle elde edilen odunlar çok defa doğrudan doğruya yakıt olarak kullanılır.
Odun çeşitli taşkömürlerden daha az ısı verir.Odunların hepsi aynı kolaylıkla yanmaz. En iyi yanan odunlar meşe, çam, kavak, gürgen ağaçlarından elde edilir. Alevli, dumanlı yanan odunlar, kuru olursa daha iyi tutuşur, daha çok ısı verirler.
Odun Kömürü
«Mangal kömürü» de denir. Odundan elde edilir. Meşe odunundan yapılan mangal kömürü daha çok dayanır. Çamdan, gürgenden yapılan kömür sık sık kararır.
Mangal kömürü ilk yanarken mavi bir alev verir. Bu alevde öldürücü karbon gazı vardır. Onun için, iyice yanıp kıpkırmızı olmamış kömür ateşini kapalı yerlere almamalı, hele yatak odalarında hiç bulundurma- malıdır. Odun kömürü, taşkömürlerinden daha çok ısı verirse de dayanıksızdır, sobalarda yakılamaz. Daha çok ısınmak için mangalda, pişirmek için mutfak ocaklarında, maltızlarda yakılır.
Havagazı
Taşkömürden çıkarılır. Bizde evleri ısıtmadan çok, mutfakta, şofbende kullanılan havagazı Batı ülkelerinde, ısınmak için ocaklarda, sobalarda da yakılır. Isı bakımından linyit kömürü ile eşitse de onun kadar ekonomik değildir.
Petrolden elde edilen bütan gazı da ocaklarda, sobalarda yakıt olarak kullanılır.
Akaryakıtlar
Sıvı halinde bulunan bu yakıtların en önemlileri mazot, gazyağı, benzindir.
- Gazyağı: Çok kullanılan önemli bir yakıttır. Eskiden daha çok aydınlatmada kullanılan gazyağı, son yıllarda ısıtmada da önemli bir yer almıştır. Gazyağı, gaz sobalarında yakılır, sarımsı mavimtırak bir alev verir. Borusuz gaz sobalarında iyi yanmaz; hem is, hem de koku yapar, baş ağrısı verir.
- Mazot.Koyu sıvı bir yakıttır. Daha çok kalorifer ocaklarında yakılır. Taşkömürden daha az duman, karbongazı çıkarır. Mazot, çeşitli motorları çalıştıran önemli bir enerji yakıtıdır.
- Benzin: Isıtma değeri petrole eşitse de patlayıcıdır. Isıtma işinde kulanılmaz. En çok otomobillerle uçaklarda kullanılır.
Bütan Gazi:
Havagazının dışında kalan gaz hafindeki yakıtların başlıcasıdır. Petrolden elde edilir, renksiz, kokusuz bir yakıttır. Mutfak yakıtı olarak faydalanılan bu gaz, özel sobalarda ısıtma yakıtı olarak da kullanılabilir. Özel tesisler yapılan yerlerde bütan gazı ile bir mahallenin ısıtılması mümkündür. Yurdumuzda bu tür gazlardan henüz ısıtma alanında faydalanılmamaktadır.