Isı maddeleri nasıl etkiler?

Isı maddeleri nası etkiliyor?

Bunu biliyor musunuz?
Isı maddeleri çeşitli şekilde etkiler. Isınan maddelerin hacmi büyür. Soğuyan maddelerin hacmi küçülür.
1. GENLEŞME
GENLEŞME NEDİR?
Bir maddenin boyutlarının sıcaklık ile artmasına denir.
2. BÜZÜLME
Büzülme Nedir?
Genleşen bir madde soğutulursa boyutlarında azalma olur. Bu olaya büzülme denir.

Genleşme ve Büzülme bizim için yararlı mı?

Maddelerin büzülmesinden ve genleşmesinden yaralanılarak pek çok alet yapılmıştır.
Bunlar ;
Termostat, termometre, fırın, buzdolabı, elektrikli soba, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi,

Genleşme ve büzülmenin olumsuz etkileri var mıdır?

Soğuk bardağa konan sıcak su bardağı çatlatır.
Elektrik tellerinin kışın büzülüp kopması
Aralık bırakılmadan yapılan demir raylarının eğrilmesi…

3. BUHARLAŞMA

Buharlaşma nedir?

Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline geçmesine buharlaşma denir.
Suyun buharlaşma her sıcaklıkta olur.
Sıvı bir madde buharlaşırken dışarıdan ısı alır.

4. YOĞUŞMA
Yoğuşma nedir?

Gaz halindeki bir maddenin ısı kaybederek sıvı haline geçmesine yoğuşma denir.

Peki başka neler biliyorsunuz?

Kışın pencerelerde oluşan buğunun nedeni soğuyan hava buharının sıvı hale gelerek cama yapışmasıdır.
Yağmur ve kar yağmadan önce bulutlardaki su buharı yoğuşarak etrafa ısı verir. Bu yüzden yağış olurken hava ılık olur.



5. KAYNAMA

Kaynama nedir?

Sıvı bir maddenin hızla buharlaşmasına Kaynama denir.

Neden hızlı buharlaşıyor biliyor musunuz?

Bir kaptaki suyu ısıtmaya başlarsak buharlaşması artar. Isıtmaya devam edersek buharlaşma hızı da artar. Bir süre sonra su yüzeyinde buhar kabarcıkları görülür.

Önemli not: Kaynama süresince sıvının sıcaklığı sabit kalır.

Suyun kaynama derecesi 100 santigrat derecedir.

6. ERİME
Erime nedir?

Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir.

Buzu bir süre sonra su haline geçmesi, dondurmanın akması, çikolatanın yumuşaması.

Erime bizim için ne kadar faydalıdır?

Cam, bakır, demir, alüminyum, plastik gibi maddeler eritilerek sıvı hale getirilir, kalıplara dökülerek şekil verilir.

7. DONMA

Donma nedir?
Sıvı bir maddenin ısı kaybederek katı hale geçmesine Donma denir.

Suyun buzlukta donması, kışın akarsu ve göllerin donması bu duruma bir örnektir.

ISI ALAN MADDELER ERİR, ISI VEREN MADDELER DONAR.





MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

Çevremizde pek çok madde vardır. Bunlar birbirine benzeyen ve benzemeyen özellikleri çoktur. Her maddenin kaynama, erime, donma sıcaklıkları ve yoğunlukları vardır ve sadece o maddeye aittir. Yani bir maddenin sadece kaynama sıcaklığına bakarak o maddenin ne olduğunu anlayabiliriz.
Peki şimdi bu sorumun cevabını bulabilecek misiniz?
100 santigrat derecede kaynar.
Bu madde nedir?

SU

Şimdi bu ayırt edici özellikleri sıralayalım:

1. KAYNAMA SICAKLIĞI

Sıvı maddelerin kaynama sıcaklıkları sabittir. Sıvı bir maddeyi ne kadar ısıtırsanız ısıtın belli bir sıcaklığın üstüne çıkmaz.
Örneğin: su 100 derecede kaynar. Buhar olur.
Eter 64 derecede kaynar.

2. ERİME VE DONMA SICAKLIĞI

Saf maddelerin erime ve donma sıcaklıkları sabittir. Saf maddeler erirken ve donarken sıcaklığı değişmez.
Su 0 derecede donar. Donmuş olan su 0 derecede erir.
Bütün maddeler 0 derecede mi donar veya erir?

Hayır,

Farklı sıvılar farklı sıcaklıklarda erir ve donar.

Örneğin; Etil alkol -115 derecede, Naftalin 79 derecede, demir 1532 dercede erir ve donar.
Bu maddelerin erime ve donma sıcaklıkları sabittir. Erime ve donma sıcaklıklarına bakarak bu maddeleri ayırt edebiliriz.

3. YOĞUNLUK

Yoğunluk nedir?

Bir maddenin belli bir hacminin kütlesine yoğunluk denir.

1 kg demir mi yoksa 1 kg pamuk mu daha ağır?

Cevap: İkisi de aynıdır. Ama yoğunlukları farklıdır. Birisi küçük bir yer kaplar birisi ise daha fazla yer kaplar. İşte bu durum yoğunluğu ifade eder.

Yoğunluk nasıl ölçülür.

Bir maddenin ağırlığını (gram) hacmine(kapladığı yer) bölersek o zaman yoğunluğunu buluruz.

Örneğin:
1 gram su 1 mililitredir.

1÷1= 1 g⁄mL

Böylece suyun yoğunluğunu bulmuş olduk… 1 g⁄mL

Alkolün yoğunluğu; 0,78 g⁄mL, tahtanın yoğunluğu 0,60 g⁄mL,
Demirin yoğunluğu 7,8 g⁄mL, altının yoğunluğu 19,30 g⁄mL

Biliyor musunuz?

Yoğunluğu suyun yoğunluğundan küçük olan maddeler bu yüzden su yüzerler.