Arama

Irmaklar neden taşar?

En İyi Cevap Var Güncelleme: 9 Ocak 2014 Gösterim: 15.163 Cevap: 10
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
27 Aralık 2010       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
yaa arkadaslar ben şunu soruyom cevap veren olursa sagolsun soru: ırmaklar neden taşar
EN İYİ CEVABI Mira verdi
Akarsu Taşkınlarını Oluşturan Sebepler
  • Yağmur
  • Kar erimesi
  • Buz yığılması
  • Buz kırılması
  • Toprak kayması
  • Baraj yıkılması

Sponsorlu Bağlantılar
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
28 Aralık 2010       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
dere yatakları ıslah edilmediği için taşmaktadır
Sponsorlu Bağlantılar
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
11 Ocak 2011       Mesaj #3
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
ırmaklar yer altındaki suların kaynamasıyla oluşur.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
16 Ocak 2011       Mesaj #4
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Irmaklar suyun kaynamasıyla oluşur.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
23 Aralık 2011       Mesaj #5
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Eski halkların çoğunun tarihinde, sel ya da su baskını olarak da bilinen taşkınların yol açtığı büyük yıkımlar görülmüştür. Bu konuda anlatılan öyküler genellikle birbirine benzer. Taşkın suları insanlarısürükleyip götürür ve öyküyü aktaracak olan birkaç kişi dışında herkes boğulur. Bu tür eski taşkın öykülerine Çin'de, Hindistan'da ve Mısır'da çok rastlanır; ama en çok bilinen taşkın öyküsü Nuh Tufanı'dır. Kutsal Kitap'ın Eski Ahit bölümünde olduğu gibi Kuran'da da anlatılan bu öyküde, büyük bir taşkın sonucu tüm yeryüzünü suların kapladığı, Nuh'un yaptığı gemiye binenler dışında bütün canlılarınöldüğü ve Tufan'dan sonra hayatın yeniden, Nuh'un gemisine binmiş olan canlılardan türediği anlatılır (bak. Nuh Peygamber). Eskiçağlarda insanlar toprağın kolay işlendiği verimli ırmak vadilerinde yerleşirlerdi. Ama, ırmak taştığı zaman da evlerini, ürünlerini, hayvanlarını ve çoğu zaman da yaşamlarını yitirirlerdi. Vadilerde yaşayan ve taşkınların nedenleriyle ilgili hiçbir bilgisi olmayan bu eski insanların, ırmak tanrılarının gazabını kendilerinden uzak tutmak için kurbanlar kesmelerinin nedenlerini anlamak zor değildir. Bugün taşkınların nedenleri ve etkileriyle ilgili yeterli bilgimiz vardır ve taşkınların zararlı etkilerinin yanı sıra, yararlı etkileri de olabileceğini biliyoruz. Sık sık yol açtıkları taşkınlarla bilinen üç ırmak, Nil ve Mississippi ırmakları ile San Ir-mak'tır (Huang He). Mısır'daki Nil Irmağı, Assuan Barajı yapılmadan önce her yıl taşardı ve taşkın sularının getirdiği verimli çamur (alüvyon) ırmağın iki yanında uzanan toprakları kaplayarak, çölün ortasında, ırmak boyunca uzanan verimli bir toprak şeridi oluştururdu. Nil'in taşmasınırı başlıca nedeni, bu ırmağın iki büyük kolunun doğduğu Etiyopya dağlarındaki şiddetli yaz yağmurlarıdır. ABD'deki Mississippi Irmağı ve Çin'deki San Irmak çok fazla çamur taşıyan akarsular-dır ve uzun yıllar taşıyıp getirdikleri çamurla-nn birikmesiyle bu ırmaklann yataklan yükselmiş, içinden aktıkları araziden daha yüksek bir duruma gelmiştir. Taşkın zamam, ırmağın taşan suları içinde taşıdığı çamuru ırmağın kenarlarına bırakır. Zamanla biriken bu tortular (mil) ırmağın kenarlarını yükselterek birer set oluşturur. Çevresindeki topraklardan daha yüksek bir yatakta akan ırmağın sularınm çevredeki alçak topraklara yayılmasını önleyen işte bu setlerdir. Irmağın su düzeyi çok yükselirse, bu doğal setleri aşan sular çevreye yayılır ve geniş topraklar taşkın suları altında kalır. Bu nedenle ırmağın taşkına yatkın bölümlerindeki setler yapay olarak yükseltilir. Ama bu durumda da, ırmağın taşıdığı ve taşkın sırasında çevreye yayılacak olan çamur ırmak yatağında birikir ve ırmak yatağım daha da yükseltir. Mississippi Irmağı'nın bazı bölümlerinde, ırmak kenanndaki setler 1882'den beri 6 metre yükseltilmiştir. Gene de ırmağın suları yükseldiği zaman sular bu insan yapısı setleri aşar ve bazen de bu setleri yıkar. 1936 ve 1937'de Mississippi Irmağı'nın ve onun bir kolu olan Ohio Irmağı'nın tasmasıyla yüz milyonlarca dolarlık zarar meydana gelmiştir. Çinliler'in San Irmak için "Çin'in derdi" demeleri de nedensiz değildir. 1887'de San Irmak'ın yol açtığı taşkınlar 900 bin kişinin ölümüne neden olmuş, 1935'teki taşkmlar da 4 milyon kişiyi evsiz bırakmıştır. Zaman zaman yatağını tümüyle değiştiren bu ırmak günümüzde, 100 yıl önce denize döküldüğü yerin 300 km uzağında denize dökülmektedir. Taşkın Nedenleri Bir ırmağın yatağına taşıyabileceğinden fazla su gelirse taşkın olur. Irmak yatağının herhangi bir nedenle tıkanması da taşkına neden olabilir; ama genellikle taşkınların nedeni ırmak yatağına çok fazla su gelmesidir. Soğuk bölgelerdeki ırmaklar kışın sık sık donar. Bazen bu ırmakların yukarı bölümlerindeki buzlar ırmağın ağzındakilerden daha önce çözülür. Bu durumda ırmağın buzlarla tıkalı olan aşağı bölümü ırmağın denize dökülmesini engeller. Kuzey Kanada'daki ve SSCB'nin kuzeyindeki ırmaklar her yıl bu nedenle taşar. Ren ve Tuna ırmaklarında da bazen bu nedenle taşkınlar meydana gelir. 1824'te Neva Irmağı'nın gene bu nedenle taşması sonucu Petrograd'da (bugün Leningrad) 10 bin kişi boğulmuştur. Bir ırmağın ağzı, ırmağın taşıyıp getirdiği çamurların yığılmasıyla da tıkanabilir ve eğer bu durumda Taraklanarak çamurlar temizlenmezse ırmak taşabilir (bak. Taraklama). Irmak yatağına çok fazla su gelmeisine ya şiddetli yağmurlar ya karların erimesi ya da her ikisi birden neden olabilir. Alpler ve Himalayalar gibi yüksek dağlarda kışın çok fazla kar birikir. Yüksek dağlardaki bu karların baharda erimesiyle bütün akarsuların suyu artar; bunların beslediği büyük ırmakların su düzeyi de yükselir. Eğer havaların birden ısınmasıyla karlar kısa sürede erirse ve özellikle erimenin hemen ardından şiddetli bir yağmur yağarsa ırmak suları bir taşkına yol açacak kadar yükselebilir. Genel olarak kar yağışı çok olmayan İngiltere'de bile, Mart 1947'de olduğu gibi, kar erimesinden kaynaklarıan büyük taşkınlar görülebilir. Dünyanın bazı bölgelerinde yıl, yağışlı mevsim ve kurak mevsim olarak ikiye aynlır. Böyle yerlerde yağışlı mevsimde ırmaklar daha çok suyla dolar ve taşabilir. Gene de, zamanı ve miktan düzenli olduğu sürece yağışlar zarardan çok yarar getirir. Çiftçiler evlerini taşkın sularının ulaşabileceği yerlerin dışında yaparlar; ekim zamanını ve ekin türlerini taşkına göre planlarlar; taşkın olması beklenen zamanda bundan zarar görmeyecek pirinç gibi ekinler ekerler. Nil, İndus ve Ganj bu tür ırmaklara örnektir. Daha ılıman iklimlerde bile bazı toprakların kışın taşkın suları altında bırakılması geleneği vardır. Bu taşkın suları tarlalann üzerine, toprağı besleyen verimli bir çamur tabakası bırakır. Deniz düzeyinin özellikle kuvvetli rüzgârlarla daha da yükseldiği bahar gelgitleri sırasında deniz suları da taşkınlara neden olabilir (bak. Gelgit). Bu tür bir gelgit dalga sınırı 1099'da İngiltere ve Hollanda kıyılarında yol açtığı taşkın 100 bin kişinin ölümüne neden olmuştur. Depremlerin denizlerde oluşturduğu, tsunami adı verilen dev dalgalar da kıyılarda taşkınlara neden olabilir. Portekiz'in Lizbon kentinde 1755'te böyle bir taşkın olmuştur. Taşkınların Denetlenmesi Kuzey Amerika'daki Büyük Göller'den kaynaklarıan St. Lawrence Irmağı gibi ırmaklar çok ender olarak yataklanndan taşar. Eriyen karlar ve yağmur Büyük Göller'e çok fazla su getirir; ama bu göllerin alam çok geniş olduğu için su düzeyi çok fazla yükselmez. Görüldüğü gibi taşkınlarla mücadele etmenin bir yolu, ırmak boyunca fazla suların depolanabileceği yapay göller yapmaktır. Irmağın suları kabarınca buralara alınan sular daha sonra denetimli olarak ırmak yatağına bırakılır. Bu amaçla vadilere barajlar yapılabilir. Barajın gövdesindeki savak kapakları açılıp kapanarak ırmak yatağına verilen su denetlenebilir (bak. Baraj). Fırat Irmağı'nm Irak'taki bölümü, Tennessee Irmağı ve Nil Irmağı gibi akarsular üzerinde taşkın denetleme barajları yapılmıştır; ama bu tür barajlar enerji elde etmek ve sulama amacıyla da kullanılmadığı durumlarda, yalnızca taşkın denetimi için yapılamayacak kadar pahalıdır (bak. Su ENERJİSİ; Sulama). Çok kıvrımlı bir yatakta akan ırmaklarda taşkını önlemek için bazen ırmağa daha düz bir yatak açılır. Yeni yatak düz olduğu için eğimi daha fazladır ve su bu yatakta daha hızlı akar. Suyun hızlı akması sonucu ırmak yatağında daha az çamur birikir. Ayrıca hızlı akan suyun aşındırma etkisi ırmak yatağının temizlenmesi sonucunu da doğurur. Deniz sularının yol açtığı taşkınları önlemek için de alçak kıyılara setler yapılır.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
23 Aralık 2011       Mesaj #6
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
IRMAKLAR NEDEN TAŞAR?

Dere yatakları islah edildigi için taşar ve Irmaklar suyun kaynamasıyla oluşur.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
1 Ocak 2012       Mesaj #7
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
ırmaklar karların erimesiyle taşar
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
16 Ocak 2012       Mesaj #8
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
arkadaşlar ırmaklar yerin altındaki suyun kaynamasıyla taşar
Mira - avatarı
Mira
VIP VIP Üye
16 Ocak 2012       Mesaj #9
Mira - avatarı
VIP VIP Üye
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Akarsu Taşkınlarını Oluşturan Sebepler
  • Yağmur
  • Kar erimesi
  • Buz yığılması
  • Buz kırılması
  • Toprak kayması
  • Baraj yıkılması
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
theMira
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
23 Şubat 2012       Mesaj #10
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
ırmaklar bahar da kabarır ve taşar bunun sebebi ırmağın altındaki toprak yeterince erimiş olur toprak da cokunce bir anda dalga olur ve ırmağın taşmasına sebep olur bu boyle gide gide bütün bahar boyunca belkide yazın başlangıcına kadar gidebilir (bu bilgi bağımsız lavobatuarlardan onaylanmıştır)

Benzer Konular

1 Mayıs 2011 / Ziyaretçi Cevaplanmış
2 Ağustos 2011 / murat6507 Soru-Cevap
4 Temmuz 2012 / Misafir Soru-Cevap
7 Şubat 2007 / Misafir Siyaset tr