15. ve 16. yüzyıl kaşifleri hakkında bilgi verir misiniz? - Sayfa 6

kaşif keşif ne fark ediyo

Ferdinand Macellan kimdir?

Ferdinand Macellan 1480 - 1521 yılları arasında yaşamıştır Macellan Portekizli denizci gezgin ve kâşifdir. İspanya Krallığı'nın desteğiyle denize açıldı. Hikâyesi bu seyahate eşlik eden Antonio Pigafetta'nın anılarını yazması sayesinde günümüze ulaşmıştır.

Macellan son yolculuğunu tamamlayamadan Filipinler'deki Mactan Savaşı'nda öldürüldü. Ancak daha önce ziyaret ettiği Baharat Adaları'nın ötesine giderek tüm meridyenlerden geçen ilk insanlardan olmayı başardı. Büyük Okyanus'a seferi esnasında okyanusu çok sakin gördüğü için "pasifik" (sakin) ismini veren ayrıca Güney Amerika’da keşfettiği boğaza kendi ismi verilen Portekizli denizci Macellan Büyük Okyanus'u aşan bir araştırma gezisi yapmış ilk insandır.

Dünyayı dolaşmak üzere denize açılan 237 (diğer bir kaynağa göre 270) denizcinin sadece 18'i İspanya'ya dönerek seyahatini tamamlamayı başardı. Bu denizcilere Macellan'ın ölümünden sonra yönetimi devralan Juan Sebastián Elcano adlı İspanyol liderlik etmiştir.

Kristof Kolomb kimdir?

Kristof Kolomb 1451 - 20 Mayıs 1506 tarihleri arasında yaşamış Cenovalı denizci ve kaşiftir. 1492'de Atlantik Okyanusu'nu aşarak Kuzey Amerika'ya ulaşmıştır. İskandinav Vikinglerinin yüzlerce yıl önce Amerika'ya ulaşmış olduğu tarihsel belgelerle kanıtlanmış olmasına rağmen[kaynak belirtilmeli] Kristof Kolomb Amerika'nın kaşifi olarak değerlendirilir. Kolomb'un karşıya Atlantik Okyanusu'na seyahatleri Avrupalı'ların keşif eforları ve batı yarım kürede kolonileşme ile başlar. Tarih onun 1492'deki seferine büyük anlam yüklerken 1498'deki üçüncü seferine kadar gerçekten ana karaya ulaşamamıştır. Aynı şekilde Amerika'ya en erken varan Avrupalı kaşif de değildir. Çünkü 1492'den önce Avrupalı'ların Atlantik aşırı temaslarının belgeleri vardır. Buna rağmen gelişen ulus devletleri arasındaki ekonomik rekabet emperyalizmin gelişmesi Kolomb'un seyehatinin böyle kritik zaman gelmesi onu önemli kıldı. Gelişen devletler yeni ticaret yolları ve koloniler arıyorlardı. Bundan dolayı 1492'den önceki dönem Kolomb öncesi olarak bilinir. Bu yolculuğunu İspanyol bayrağı altında yapmıştır. Kristof Kolomb Amerika'yı keşfetmemiştir sadece buranın hint adaları olduğunu sanıp böyle bir kıtanın varlığını dünyaya duyurmuştur. Ancak keşfettiği yerin yeni bir kıta olduğunu anlayamadan ölmüştür.

Vasco da Gama kimdir?

Vasco da Gama 1469 - 24 Aralık 1524 tarihleri arasında Keşifler Çağı'nda yaşamış olan Avrupa'nın en başarılı kaşiflerinden olan Avrupa'dan çıkıp doğrudan Hindistan'a giden ilk kişi olarak bilinen Portekizli denizcidir.

Portekiz kralı I. Manuel'e bağlı olarak Doğu'nun hazinelerine ve hristiyanlar için kutsal olduğuna inandıkları Hindistan topraklarına ulaşmakla görevlendirilmiştir. 1487'de kendisinden önce Bartelemeu Dias'ın keşfettiği ve Afrika'yı dolanan Ümit Burnu'nu kadar uzanan deniz yolunu geliştirerek Denizci Henri'nin başlattığı Portekiz deniz keşiflerine bir yenisini eklemiştir.
Avrupalıların Hindistan'a deniz yoluyla ulaşabilmeleri Osmanlı Devleti'nin ve İran'nin ticari alandaki üstünlüklerine son vermiş deniz ticaretinde Avrupalıların üstünlüğü ele geçirmesini sağlamıştır.

Gittigi yerlerde müslüman gemilerine karşı özellikle hac'dan gelen zengin gemilere karsı korsanlık yapmış Calicut Mombasa ve Malindi gibi liman şehirlerinde yerel halkla şavasıp bu sehirleri topa tutmustur. 1998 yılında Hindistan hükümeti Gama'nın Hindistan'a ilk geldiği yer olan Calicut'ta özellikle ülkeye ve bölgeye turist çekmek amacıyla bu kutlamaları yapmak istiyor fakat başta Hindistan Komünist Partisi olmak üzere halk Vasko dö Gama'nın gelmesiyle köleleştirme ve emperyalist sömürü döneminin başladığını söyleyerek bu kutlamalara karşı ayaklanıyor ve gösteriler düzenliyorlar.

Bundan dolayıda 500. yıl kutlamaları Hindistan'da kutlanamıyor ve hükümet geri adım atmak durumunda kalıyor. Ancak tüm bunlara rağmen Vasco dö Gama Portekizlilerin milli kahramanı olduğu için Portekiz'deki kutlamalarda bir değişiklik yapılmıyor hatta bu kutlamalar daha da büyük bir şekilde Expo 98 kutlamları ile birleştiriliyor.


Bartelmi Diyaz kimdir?

Dias 1486'da Portekiz Kralı II. Joao'dan gizli tutulması gereken bir görev alır. Bu görev Afrika kıtasının en uç noktasına gitmek burayı dolaşmak ve eğer mümkünse Hindistan'a kadar giderek bu deniz yolunu keşfetmektir .

Kendisine bu görev için 3 gemi verildi.Filo Afrika kıyıları boyunca ilerleyerek daha önce portekizlilerin inmediği kadar güneye inerek bugünkü Namibya kıyılarına çıktı. Daha sonra Golfo de São Tomé 'yi (bugünkü Spencer Bai) geride bırakan Dias bugünkü Güneybatı Afrika'da Lüderitz Körfezi'nde karaya çıktı. Burada Padrão denilen Portekiz Krallığını simgeleyen ve burasının Portekiz'in egemenliğine geçtiğini vurgulayan kraliyet armalı ilk taştan direkleri dikti.Daha sonra şiddetli kuzey rüzgarına ve fırtınaya tutulan filo rotasını güneye kaydırmak zorunda kaldı.

Birkaç gün sonra hava sıcaklığı iyice düşünce rotasını tekrar kuzeye çeviren Dias burada üzerinde yaşam olan bir koya rastladı ve buraya Angra dos Vaqueiros adını verdi. Bugün burasının Afrika'nın güney kıyılarındaki Mosselbai olduğu tahmin ediliyor. Buradan rotasını doğuya cevirip Algoa Bai'ye girdi ki 12 Mart 1488 tarihinde buraya yakın Kap Padrone 'de bir armalı direk daha dikti. Mürettabattaki huzursuzluğun yavaş yavaş artması neticesinde isteği dışında doğuya yöneldi ve Groot Vis nehrinin ağzına ulaştı. Burada artık yönün kuzeye doğru döndüğü fark ediliyordu. Böylece Dias 70 yıldır aranan Afrika'yı dolaşarak Hindistan'a açılan yolu keşfettiğini fark etmiş oldu. Dias aslında Ümit Burnu'nu dolanmıştı. Ancak mürettabatında baş gösteren bir hastalıktan dolayı geri dönmek zorunda kaldı.

Geri dönüş yolunda Ümit Burnu'nu Fırtınalar Burnu olarak adlandırdı. Bugünkü isim olan Ümit Burnu Portekiz Kralı Joao tarafından yakında Hindistan yolu keşfedilecek ümidiyle verilmiştir. Bazı kaynaklar ise bu ismin gemicilerin moralini bozmamak gayesi ile değiştirildiğini söyler.

Dönüşte Tafelbai körfezinde (bugünkü Capetown) 1. Mayıs 1488 tarihinde son arma direğini dikti. Angola sahillerinde bir müddet konaklayan Dias 16 ay sonra Aralık 1488 sonunda Portekiz'e geri döndü.

Bu seyahat gizli tutulduğundan elde yazılı olarak detayları anlatan bir belge ve çizimler hiç mevcut olmamıştır.

Dias'ın dönüşünden sonra ilk Hindistan yolculuğu için sadece danışmanlık yapmış bu yolun deniz haritalarını oluşturmuş ve bu yolu takip edecek gemilerin donanımlarından sorumlu olmuştur. Bununla birilkte yolculuğa çıkan Vasco da Gama'ya Cabo Verde (Yeşil Burun) Adaları'na kadar eşilk etmiştir. Kral II. Joao'nun yerine geçen I. Manuel'in niçin Dias'ı degil de Vasco da Gama'yı görevlendirdiği bilinmiyor.

Dias 29 Mayıs 1500'de Güney Afrika açıklarında (kendi keşfi olan Ümit Burnu yakınlarında) yakalandığı bir fırtınada bütün mürettabatıyla birlikte ölmüştür.


Sebastiano Caboto kimdir?

Sebastiano Caboto 1497 -1499 yıllarında Afrika ve Hindistan kıyılarını keşfetmiştir.


Amerigo Vespucci kimdir?

Özellikle iki mektubunun: "Mundus Novus" (Yeni Dünya) ve "Lettera" (ya da "Dört Deniz Yolculuğu") güvenilirliğine gölge düşmüş olması nedeniyle Vespucci'nin rolü çok tartışılmıştır. Bazıları Vespucci'nin kendi rolünü abarttığı ve kasıtlı olarak sahte kanıtlar ürettiğini diğerleri iki mektubun da sahte olduğu ve aynı dönemde başkaları tarafından yazıldığı düşüncesini savunurlar. Amerigo Güney Amerika kıyısı açıklarına vardıktan sonra İtalya'ya yazdığı mektupta keşif yaptığı kara parçalarının beklenenden çok daha geniş olduğunu daha önce Avrupalıların anlattıkları Asya gibi bir yer olduğunu ve bu yüzden de bir Yeni Dünya yani Avrupa'da önceden bilinmeyen dördüncü bir kıta (Asya ve Afrika'dan sonra) olması gerektiğini yazdı.

Amerigo'nun mektuplarının yayımlanarak yaygın bir şekilde benimsenmesi Martin Waldseemüller'ın 1507 yılındaki "Universalis Cosmographia" (ya da Waldseemüller Haritası) isimli dünya haritasında bu yeni kıtaya Amerika adını koymasına yol açtı. Vespucci Latince yazdığı yazılarını kendi adının Latincesi olarak düşündüğü Americus Vespucius adıyla imzalamıştı. Waldseemüller o yüzden bu yeni kıtaya Vespucci'nin ilk adının Latince formundan yola çıkarak feminin şekli olan America ismini koydu. Amerigo isminin kendisi Ortaçağ Latincesindeki Emericus isminin İtalyanca hali olup Almanca'daki Heinrich yoluyla (İngilizcedeki Henry) Cermence bir ad olan Haimrich 'den türemiştir.
Bu tartışmalı iki mektup Vespucci'nin Amerika'ya toplam dört deniz yolculuğu yaptığını iddia ederken bunlardan ancak ikisi diğer kaynaklarca doğrulanabilmektedir. Tarihçiler genel olarak 1497'de hiçbir keşif yolculuğu yapılmadığı konusunda birleşmektedirler (İspanya'nın Cádiz limanından aynı yılın 10 Mayıs'ında başladığı iddia edilen yolculuk).

Amerigo'nun bundan sonraki yolculuğu 1499 yılında Hojeda'nın komutasındaki bir İspanyol filosuyla gerçekleşti. Venezuela sahili boyunca seyretti. Kesin bilinen en son yolculuğu Portekiz hizmetinde 1501-1502 yılları arasında gerçekleşti ve sonradan Rio de Janeiro kentinin kurulduğu körfeze kadar ulaştı. Bu seferki yolculuğun lideri Gonçalo Coelho'ydu. Bu yolculuk sırasında Güney Amerika sahilleri boyunca güneye kadar indi. Yazılarına inanılacak olursa geriye dönüş yapmadan önce Patagonya enlemine kadar ulaştı. Ancak bu şüpheyle karşılanmalıdır çünkü o kadar güneye inseydi Río de la Plata halicini görmüş olması gerekirdi. Ancak yazılarında bundan hiç söz edilmemiştir. Coelho ve Vespucci'nin bu yolculuğundan sonra Portekiz'de yapılan Güney Amerika haritalarında 25º güney enleminde bulunan bugünkü Cananéia'dan daha güneyde hiçbir kara parçası gösterilmemektedir ve bu noktanın gittikleri en güney nokta olduğu düşünülebilir. 1501'deki seferlerinin ilk yarısında Vespucci gökteki iki yıldızı haritasında belirledi Alfa Centauri ve Beta Centauri ve ayrıca Crux takımyıldızına ait yıldızları işaretledi. Bu yıldızlar eski Yunanlar tarafından bilinmesine rağmen aşamalı takaddüm dolayısıyla bu yıldızlar Avrupa ufuklarının altına kaydı ve bu yüzden de unutulmuşlardı. 1503-1504 yılları arasındaki deniz seyahati hakkında çok az bilgi mevcuttur. Hatta bu yolculuğun gerçekten yapıldığı dahi şüphelidir. Amerigo Vespucci 1512 yılında İspanya'nın Sevilla kentinde öldü.

Vespucci'nin tarihteki önemi yaptığı keşiflerden ziyade kendi yazmış olsun veya olmasın mektuplarında yatmaktadır. Bu mektuplardan dolayı Avrupalı halk Amerika hakkında ilk kez bilgi sahibi oldu. Amerika'nın varlığı bu mektupların yayımlanmasından sonraki birkaç yıl içinde Avrupa'da yaygın olarak bilinir hale geldi.


Sebastian Del Cano kimdir?
Magellan'ın yolculuğunu bitiremeden ölmesi üzerine yerine geçip dünya turunu tamamlayan kaptandır.