Eğer damaklarınız şişmişse, acıyorsa ve dişlerinizi fırçaladığınız zaman kolayca kanıyorsa, yalnız değilsiniz; Amerikalı yetişkinlerin neredeyse yüzde 80’inde bir tür damak (periyodontal) hastalık bulunuyor. Bunların en yaygın olanlarından biri de, dişler ve damaklar arasında bakterilerin birikerek tahrişe, iltihaplanmaya ve kanamaya neden olduğu diş eti iltihabı. Tedavi edilmediği takdirde, peritodontit gibi daha ciddi damak hastalıklarına ve en sonunda kemiklerin hasar görmesine ve kemik kaybına dek ilerleyebilir.
Ancak diş eti iltihabı hem önlenebilir hem de tedavi edilebilir. İlaç ve bağışıklık azalması gibi etkenler sizi diş eti iltihabına karşı daha savunmasız hale getirse de, en yaygın nedeni yetersiz ağız hijyenidir. Her gün fırçalama ve diş ipi kullanma, düzenli profesyonel temizlik, ciddi olma olasılığına sahip bu rahatsızlığa yakalanma riskinizi kayda değer ölçüde azaltabilir. Eğer diş eti iltihabına yakalandıysanız, profesyonel temizlik bu hasarı tersine çevirebilir.
TEŞHİS VE TEDAVİ İÇİN DOKTORUNUZA BAŞVURUNUZ!
Bulgu ve Belirtiler
Erken safhadaki damar hastalığı nadiren acı verici olduğundan ötürü, farkına bile varmadan diş eti iltihabına yakalanabilirsiniz. Ancak çoğu zaman sizde aşağıdaki gibi uyarı sinyallerinin görülmesi olasıdır:
· Damaklarda şişme, yumuşama, kızarma.
· Acımasa bile kolayca kanayan damaklar. Birçok insan damaklarında bir değişiklik olduğunu, önce diş fırçalarının kılları pembe olduğu zaman tespit eder. Bu damakların hafif bir baskıyla bile kanadıklarının işaretidir.
· Damaklarınızın renginde sağlıklı pembe renkten tozlu kırmızı renge doğru bir değişim meydana gelir.
TEŞHİS VE TEDAVİ İÇİN DOKTORUNUZA BAŞVURUNUZ!
Sebepleri
Diş eti iltihabı plak ile baş gösterir. Öncelikle bakterilerden oluşan bu görülmez, yapışkan şerit besinlerin içindeki nişastaların ve şekerlerin, ağzınızda normal koşullarda bulunan bakterilerle etkileşime girmesi durumunda dişlerinizin üzerinde oluşur. Dişlerinizin fırçalanmasıyla plak çıkar, ancak kısa süre içerisinde, genellikle 24 saat içinde yeniden oluşur.
Dişlerinizin üzerinde iki veya üç günden daha uzun süre kalan plak diş eti çizginiz altında, plağın çıkarılmasını daha zorlaştıran ve bakteriler için bir yuva işlevi gören tartara (diş taşı) dönüşecek şekilde sertleşebilir. Ayrıca, tartardan genellikle fırçalama ve diş ipi kullanımı ile kurtulamazsınız, çıkarılması için profesyonel temizlemeye ihtiyacınız olacaktır.
Plak ve tartar dişleriniz üzerinde ne kadar kalırsa, damağınızın, dişlerinizin etrafındaki kısmı olan diş etinde o kadar tahriş meydana getirir. Zaman içinde, dişleriniz şişer ve kolayca kanar.
Plaka şimdiye dek diş eti iltihabının bilinen en yaygın nedeni olsa da, rahatsızlığın kötüleşmesine, aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka etkenler de katkıda bulunabilir:
· İlaçlar. Reçeteyle verilen veya tezgah altından satılan yüzlerce antidepresan ve soğuk şifa maddesi vücudunuzdaki tükürük üretimini azaltan muhteviyat içermektedir. Tükürüğün dişleriniz üzerinde temizleyici etkisi olduğundan ve bakteri büyümesini engellemeye yardım ettiğinden ötürü, bu durum plak ve tartarın daha kolay oluşabileceği anlamına gelir.
Diğer ilaçlar, özellikle nöbet önleyici ilaçlar, kalsiyum kanalı tıkayıcıları ve bağışıklık sisteminizi baskıya maruz bırakan ilaçlar da, zaman zaman damak dokusunun (diş eti hiperplazyası) aşırı büyümesine neden olarak, plağın çıkarılmasını çok daha zor hale getirebilir.
· Virüs ve mantar enfeksiyonları. Bakteriler diş eti iltihabı vakalarının çoğundan sorumlu olsa da, virüs ve mantar enfeksiyonları da damaklarınızı etkileyebilir. Örneğin akut herpetik jinjivostomatit, herpes virüsünün neden olduğu, çoğu zaman damakların iltihaplanmasına ve ağzınızın her yanında, küçük, acıyan yaraların oluşmasına yol açan bir enfeksiyondur. Normal şartlarda ağzınızda bulunan mantarın denetim dışı büyümesinden ileri gelen ağız aftı, diliniz de ve yanaklarınızın iç kısımlarında krem gibi beyaz lezyonların oluşmasına neden olur. Zaman zaman bunlar ağzınızın tavanına, bademciklerinize ve damaklarınıza da yayılır.
· Diğer hastalıklar ve rahatsızlıklar. Doğrudan ağzınız ile alakalı olmayan bazı sağlık sorunları yine de damaklarınızı etkileyebilir. Lösemi hastası olan insanlarda, örneğin, lösemi hücrelerinin damaklarını işgal etmesi ile diş eti iltihabı oluşabilir. Başka rahatsızlıklar, örneğin kronik ve iltihaplı bir hastalık olan oral lichus planus ve ender görüşen özbağışıklıkla ilgili cilt hastalıkları pemfigus ve pemfigoid damakların o kadar şiddetli biçimde iltihaplanmasına neden olabilir ki, damaklar alttaki dokudan sıyrılarak çıkabilir.
· Hormon değişiklikleri. Hamilelik esnasında, damaklarınız plağın zararlı etkilerine karşı daha da hassastır. Eğer sabah halsizliğiniz varsa sorunda daha da katlanır, bulantı ve kusma dişlerinizi düzenli olarak fırçalamayı zorlaştırabilir.
· Kötü beslenme. Kötü beslenme, özellikle de kalsiyum, C ve B vitaminleri açısından fakir bir beslenme periyodontal hastalığa katkıda bulunabilir. Kalsiyum önemlidir, çünkü dişlerinizi destekleyen kemikler de dahil olmak üzere kemiklerinizin gücünün korunmasına yardımcı olur. Çoğu yetişkin için tavsiye edilen günlük alım günde 1.200 miligram olmalıdır, hamile iseniz veya menopoz sonrasında, halen HRT kullanmayan bir kadınsanız 1.500 miligram olmalıdır. C vitamini bağ dokuların bütünlüğünün korunmasına yardımcı olur. Ayrıca, oksijenin vücudunuzda metabolize edilmesiyle üretilen maddeler olan serbest radikallerin dokuları mahveden etkilerine karşı çıkan güçlü bir antioksidandır. Birçok meyve ve sebze C vitamini açısından zengin olsa da, sigara içerseniz, sınırlı beslenirseniz veya anoreksiya nervoza gibi bir yemek yeme bozukluğunuz varsa aldığınız vitamin düzeyleri düşük olabilir. Sadece inek sütü veya güçlendirilmiş formüller ile beslenen çocuklarda da C vitamini düşüklüğü olması olasılığı vardır.
Risk Faktörleri
Diş eti iltihabı herkeste oluşabilse de, birçok kişi damak sorunları ile ilk olarak, ergenlik sürecinde, daha sonra yaşam boyunca çeşitli derecelerde karşılaşmaktadır. Buna katkıda bulunan en yaygın etken, düzgün ağız hijyeninin eksikliğir, ancak aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka etkenler de riskinizi artırabilir:
· Diyabet. Eğer diyabet hastası iseniz, artan şeker düzeyleri vücudunuzun birçok bölümünde zarara yol açabilir, ağzınız da istisna değildir. Diyabet dişlerinizin çürümesi, diş eti iltihabı, diş kaybı ve çeşitli başka enfeksiyonların riskini artırır. Ayrıca, ağız kuruluğu geçirmenizi daha olası hale getirir, bu da damak hastalığına yakalanma riskinizi artırır.
· Bağışıklıkta düşüş. Eğer bağışıklık sisteminiz zayıflamışsa, damak enfeksiyonları da dahil olmak üzere, her türlü enfeksiyonlara karşı daha savunmasız olursunuz.
TEŞHİS VE TEDAVİ İÇİN DOKTORUNUZA BAŞVURUNUZ!
Ne zaman tıbbi yardım alınmalı
Sağlıklı damaklar sıkı ve soluk pembe olur. Eğer damaklarınız şişer, tozlu kırmızı bir renk alır ve kolayca kanarsa, dişçinize görünün. Ne kadar kısa süre içerisinde bakım alırsanız, zararı geriye çevirme ve daha ciddi sorunları önleme şansınız o kadar yüksek olur.
Diş etindeki iltihap neden oluşur?
