Share on facebookShare on twitterShare on emailShare on printMore Sharing Services
Gökada çarpışmalarına iyi bir örnek olarak gösterilen Arp 320 ya da VV 340'ın, Chandra ve Hubble verilerinin birleştirilmesiyle elde edilen yeni görüntüsü.
Arp 302 olarak da bilinen VV340 ders kitaplarına girecek nitelikte iyi bir gökada çarpışması örneğidir. Görüntüde üstte görülen VV 340 Kuzey ve altta görülen gökada ise VV 340 Güney olarak bilinir. Bu iki gökada milyonlarca yıl sonra, tıpkı Samanyolu ve Andromeda gökadalarının milyarlarca yıl sonra birleşeceği gibi birleşecektir. Bu görüntü, NASA’nın Chandra X-Işınları Gözlemevi (mor) ile Hubble Uzay Teleskopu’nun optik ışık altında aldığı (kırmızı, yeşil ve mavi) verilerle elde edildi. VV 340 ikilisi Dünya’dan 450 milyon ışık yılı uzaklıktadır.
VV 340’dan alınan kızılötesi parlak olduğundan Parlak Kızılötesi Gökadası (Luminous Infrared Galaxy -LIRG) sınıfına girer. Bu sınıfa ait gözlemler Chandra, Hubble, Spitzer ve GALEX (Gökada Gelişimi Tarayıcısı) ile yer teleskopları ile gerçekleştirilmektedir. Çalışma iki yüzden fazla LIRG nesnesini kapsamaktadır. Bu çalışmanın başlıca amacı ise LIRG’lerin neden çok kızılötesi ışıma yaydıklarının anlaşılmasıdır. Bu gökadalar normal bir gökadaya oranla on kat daha fazla enerji üretir. Büyüyen bir süper kütleli karadelik ya da yoğun yıldız oluşumları genellikle olası enerji kaynakları olarak bilinir.
Chandra ile X-ışını verileriyle elde edilen görüntü. (NASA/CXC/IfA/D.Sanders)
Hubble Uzay Teleskopu'nun optik bölgede elde ettiği görüntü. (NASA/STScI/NRAO/A.Evans)
Spitzer (kızılötesi) ile GALEX'in (morötesi) elde ettiği bileşik görüntü. (NASA/JPL-Caltech/J.Mazzarella)
VV 340, birden fazla gözlemevinin katıldığı çalışmaların en güzel örneklerindendir. Chandra verileri VV 340 Kuzey Gökadası’nın merkezinde yoğun gaz ve toz disklerinin örtmesi nedeniyle gözlerden uzak büyüyen bir süper kütleli karadeliğin varlığını gösterdi. Spitzer tarafından elde edilen görüntülerde de bu durum gözlenmiştir. Ancak kızılötesi ışımanın ancak küçük bir bölümünden karadelikler sorumludur.
Buna karşılık gökada çiftinden gelen morötesi ve kısa dalga boylu optik ışıma daha çok VV 340 Güney’den gelmektedir. Bu ise VV 340 Güney’de yüksek seviyede yıldız oluşumlarının gerçekleştiğini gösterir (Spitzer ve GALEX görüntüleri de bu bilgilerle örtüşmektedir). VV 340 değişen ve birbiriyle etkileşen gökadalar için bize en yakın iyi bir örnektir.
Gökada (galaksi) türleri nelerdir?
