Tarihte Bugün - Sayfa 26

25 KASIM
1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dilbilimi profesörü ve
Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından
okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893'te Danimarka Kraliyet
İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı.
1925- Şapka giyilmesi hakkındaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28
Kasımda yürürlüğe girdi.
1945- Bestekar Lemi Atlı 76 yaşında İstanbul'da öldü.
1958- Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni
çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi.
1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın
önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için
Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.
1973- Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos,
cunta tarafından devrildi.
1979- Abdi İpekçi'nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri
Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.
1998- 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in
bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı
Süleyman Demirel'e sundu.
1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan
hakkında verilen ölüm cezası kararını onadı.

26 KASIM

26Kasım-7 Aralık Erozyonla Mücadele Haftası

1926. Alpullu Şeker Fabrikası açıldı.

1934. Meclis, eski lakap ve unvanların kaldırılmasına karar verdi.

1942. Yugoslavya Anti-Faşist Halk Kurtuluş Konseyi kuruldu.

Aynı gün, Sovyet Kızılordusu Stalingrad'ı kuşatan Alman Nazi ordularına karşı saldırıya geçti. II. Dünya Savaşı'nın gidişinde Nazi askeri üstünlüğüne son verildi.

1954. İstanbul Kapalıçarşı'da yangın çıktı; 2730 dükkandan 1200'ü yandı.

1962. Amerika Türkiye'deki füze üslerini kaldırmaya karar verdi.

1982. Prof Dr. Sadun Aren, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesince Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK sanığı olarak tutuklandı. Aren, bir kitabından dolayı yargılanmış ve beraat etmişti.

1993. Almanya; PKK örgütünü terör örgütü ilan etti.

1994. İşçi sendikaları konfederasyonları Türk-İş, DİSK, Hak-İş ile Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK üyesi 70 bin işçi ve kamu çalışanı Ankara'da hükümeti protesto yürüyüşü yaptı.

1995. İstanbul Kazablanka Gazinosunda Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) kuruluş kararı alındı.

1996. Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken "Devlet uğruna kurşun atan da, kurşun yiyen de şereflidir" dedi.

27 KASIM

1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı.
1780- Divan Edebiyatının kadın şairi Fitnat Hanım
İstanbul'da öldü.
1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü.
1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması
imzaladı.
1942- Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken; buradaki
Fransız donanması kendini yok etti.
1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı.
1950- Kore'de Kunuri Savaşı başladı.
1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus
Vance, üçüncü kez Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanı
İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra
Türkiye'nin yeni önerilerini götürdü. Yunan cuntasından
kesin cevabını vermesi istendi.
1970- İstanbul Kültür Sarayı (şimdi AKM) yandı.
1976- CHP, Sosyalist Enternasyonale üye olacağını
açıkladı.
1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci-yazar ve 1983-1987
arasında Halkçı Parti'den milletvekili olan Rüştü Şardağ
öldü.
1995- Türk müziği sanatçısı Abdullah Yüce kalp krizi
sonucu öldü.
1995- Çevirmen, araştırmacı, denemeci ve tiyatro yazarı
Aziz Çalışlar öldü.
1996- Diyarbakır, Bingöl, Tunceli, Bitlis, Hakkari,
Mardin ve Siirt'in kırsal kesimlerinde sürdürülen
operasyonlarda 52 terörist öldürüldü, 5 terörist sağ
yakalandı. Çatışmalarda, 7 güvenlik görevlisi şehit oldu.
2005- Yönetmen Uğur Yücel'in filmi Yazı-Tura, 54.
Uluslararası Mannheim Heidelberg Film Festivali'nde
Uluslararası Film Eleştiri Ödülü'nü kazandı.

28 KASIM

1912- Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
1920- Mehmet Akif (Ersoy) ve Eşref Edip ''Sebilü'r-Reşad'' dergisini
Kastamonu'da çıkarmaya başladılar.
1924- Futbolda ilk Fenerbahçe-Beşiktaş maçında Fenerbahçe, rakibini 2-0
yendi.
1928- İlk kadın avukat Beyhan Hanım, İstanbul I. Ticaret Mahkemesinde bir
kadını savundu.
1934- Hakimiyeti Milliye gazetesi ''Ulus'' adıyla çıkmaya başladı.
1935- Bursa'da Merinos Fabrikası ile Gemlik'te Suni İpek Fabrikasının temel
atıldı.
1936- Ereğli Kömür Şirketinin hükümetçe satın alınmasına dair Ankara'da
sözleşme imzalandı.
1938- Atatürk'ün vasiyetnamesi açıldı. Atatürk, vasiyetinde; parasının
nemasından yakınlarına, manevi evlatlarına aylık, İnönü'nün çocuklarına
yükseköğrenim ödeneği bağlanması koşuluyla parasını ve Çankaya'daki mülkünü
CHP'ye bıraktı. Nemadan kalacak miktarın her yıl Türk Dil ve Tarih kurumlarınca
paylaşılmasını istedi.
1940- II. Dünya Savaşı ortamında 500 kilogramdan fazla tahıl stoklarına
Ticaret Bakanlığınca el konulması kararlaştırıldı.
1943- Churchill, Stalin ve Roosevelt, Tahran'da bir araya geldi.
1951- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kabul edildi. Kanun, 1 Ocak 1952'de
yürürlüğe girdi.
1961- Fenerbahçe'nin milli futbolcusu Can Bartu İtalya'nın Fiorentina
takımına transfer oldu. Bartu, 11 Temmuzda Lazio takımıyla anlaşmış; ancak
Bartu'nun askerliği nedeniyle bu transfer gerçekleşememişti.
1967- NATO Genel Sekreteri Brosio, Ankara'da Dışişleri Bakanı İhsan Sabri
Çağlayangil ile görüştü ve Atina'ya geçti. Türk jetleri Kıbrıs üzerinde uyarı
uçuşları yaptı.
1979- Vatikan Devlet Başkanı Papa II. Jean Paul resmi ziyaret için
Türkiye'ye geldi.
1995- Yahudi asıllı iş adamı Nesim Malki Bursa'da uğradığı silahlı saldırıda
öldü.
1998- Hakkari'nin Çukurca ilçesi yakınında bir askeri helikopter,
teröristlerin açtığı ateşte pilotun vurulması sonucu düştü. 16 asker şehit oldu.
2002- Abdullah Gül başkanlığında kurulan 58. Hükümet, 170 ret oyuna karşı
346 kabul oyuyla güvenoyu aldı.
2002- Türk şiirinin büyük ustalarından Melih Cevdet Anday İstanbul'da vefat
etti. ''Garip'' şiir akımının yaşayan son üyesi Anday, 87 yaşındaydı.
2002- Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr.
Bülent Tanör İstanbul'da öldü.
2005- Türk okurlarının ''Ters Akıyordu Volga'' adlı kitabıyla beğenisini
kazanan yazar Hatice Alptekin öldü.

29 KASIM

1846- Türk müziği bestecisi Hammammizade İsmail Dede Efendi öldü.
1932- Jön Türk hareketinin önderlerinden düşünür Abdullah Cevdet öldü.
1935- İstanbul'da Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.
1936- Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Devrim Tarihi dersleri başladı.
1937- Hatay'da bağımsız rejim yürürlüğe girdi.
1958- Besteci Necip Celal Antel İstanbul'da öldü.
1967- Yunanistan, Türkiye'nin koşullarını kabul edince bunalım giderildi.
1978- ''Halkın Tapınağı'' adlı tarikata üye 913 kişi Guyana ormanlarındaki
merkezlerinde zehir içerek topluca intihar etti.
1982- Aktör Cary Grant öldü.

1 ARALIK

1402- Timur, 57 yıldır Rodos şövalyelerinin hüküm sürdüğü
İzmir'i kuşattı.
1928- Yeni Türk harflerinin kullanımı yürürlüğe girdi.
Gazeteler, mecmualar, levha, tabela ve ilanlar yeni
harflerle basılmaya başladı.
1928- II. İktisat Şurası toplandı.
1928- Osmanlı borçlarının tasfiyesine ilişkin anlaşma
TBMM'de onaylandı.
1935- ABD'li aktör, yazar ve yönetmen Woody Allen (Allen
Stewart Konigsberg) doğdu.
1940- II. Dünya Savaşı dolayısıyla Türkiye'de geceleri
karartma uygulaması başladı.
1943- Roosevelt, Churchill ve Stalin'in katıldığı Tahran
Konferansı sona erdi.
1950- Türk askerleri, Kore'de Kunuri Zaferi'ni kazandı.
1954- Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın cezaevine girdi.
1964- Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında
ortaklık kurulmasını öngören, 12 Eylül 1963'te imzalanan
Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi.
1965- Ereğli'de grizu patlamasında 9 işçi öldü.
1968- Şarkıcı, oyuncu Dario Moreno 47 yaşında
İstanbul'da öldü.
1980- Turgut Özal, Başbakanlık Müsteşarlığına atandı.
1980- Sanat dergisi ''Gösteri'' yayımlanmaya başladı.
1986- Yazar Demir Özlü, hakkında açılan davaya
katılmadığı gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkarıldı.
1989- Doğu Almanya Parlamentosu, komünist partiyi iptal
etti.
1994- Tango şarkıcısı Şecaattin Tanyerli öldü.
2004- Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya, yaş haddinden
emekliye ayrıldı.

DÜNYA AIDS GÜNÜ (1 Aralık)

1 Aralık Dünya AIDS günü ve izleyen günler hastalığın işlendiği bir hafta olarak anılıyor. Dünya için giderek önemli bir tehlikeye dönüşen ve 22. Yüzyılla birlikte Afrika başta olmak üzere geri kalmış ülkelerde ortalama yaşam süresinin 30'un altına düşebilme beklentisinden olsa gerek ülkemizde de konu ilk kez ciddiyetle ele alındı.
Tarih boyunca her yüzyılın kendine has bir salgına tanıklık ettiğini görüyoruz. Christopher Colombus Amerika'dan döndükten hemen sonra Fransız ordusu Napoli'yi işgal edince şehir bir salgına yakalanmıştı. Fransızlar buna Napoliten Hastalığı, İtalyanlar ise Fransız Hastalığı adını vermişlerdi. Aynı yıllarda benzer bir salgın Kuzey Hindistan'da da görülmüş, bu kez Müslümanlar Hinduları, Hindular da Müslümanları suçlamaya başlamışlardı. Ama çok kişi Frenginin Avrupa'ya Colombus'un gemileriyle ulaştığını söylüyordu. Frengiye yakalananlar tarih boyunca lanetlendiler. Ne de olsa cinsel ilişki ile bulaşan bir hastalıktı. Etken olan mikrobun belirlenmesi için 20. Yüzyıl beklenecekti.

18. yüzyılda beliren Tüberküloz, tamamen aşağı sınıfın hastalığı olarak bilindi. 19. yüzyılda Yahudilerin bu hastalığa genetik olarak dirençli olduğu iddia ediliyordu.

Yine o yıllarda ortaya çıkan Gut Hastalığı ise yüksek sınıfın bir rahatsızlığıydı. Kolera ise Asya'nın Avrupa'nın başına bela ettiği bir hastalıktı. Tamamen geri kalmış toplumlarda görülüyordu.

20. yüzyıl başlarında beliren Kanser ise sigara ile oluşmaktaydı. Dolayısıyla sigara içenler toplum için birer hastalık kaynağıydı. Hitler Kanserin Ari ırkı zedelemek için özellikle oluşturulmuş bir hastalık olduğunu bile iddia etti.

1980'lerde ortaya AIDS çıktı. Önceleri bir çeşit homoseksüel hastalığı olarak biliniyordu. Kökeni Afrikalılar veya Haitililerdi. Allah'ın günahkârlara verdiği bir ceza olmalıydı. Ama hastalık Amerika ve Avrupalıların da başına bela olunca işin rengi değişti. Yine dünyayı kurtarma görevi onlara düştü. Dünya Sağlık Örgütü AIDS için seferber edildi ve Ocak 1999'da 'Hangi ülkeden gelmiş olursa olsun HIV/AIDS ile yaşayan insan sınır dışı edilemez, aşağılayıcı muamele ya da ayrımcılık uygulanamaz' diye bildirge bile yayınladı. 2002 Raporunda ise her gün 6000 yeni gencin bu hastalığa yakalandığı ve bu yıl toplam 68 milyon yeni hasta beklendiği belirtildi. Halen dünyada 40 milyon kişinin HIV (+) olduğu ve %95inin gelişmekte olan ülkelerden kaynaklandığı tahmin ediliyor.

2 ARALIK

1804- Napolyon Bonapart, Paris'te Papa'nın elinden taç
giyerek Fransa İmparatoru oldu.
1873- Türkiye'nin ilk borsası sayılan ''Dersaadet
Tahvilat Borsası'' açıldı.
1888- Vatan şairi Namık Kemal 48 yaşında Sakız
Adası'nda öldü.
1901- King Camp Gillette tarafından jiletin patenti
alındı.
1909- Leo Baekland ilk yapay plastik ''Bakalit''in
patentini aldı.
1909- Fransız Baron Cathers, Osmanlı'daki ilk uçak
gösterisini yaptı. Uçak, Şişli Hürriyeti Ebediye
tepesinden Bulgar Hastanesi'ne indi.
1914- Avusturya, Belgrad'ı işgal etti.
1918- Ermenistan, Osmanlı devletinden bağımsızlığını
ilan etti.
1920- Gümrü Antlaşması ile Kars Ermenistan'dan alındı.
1928- Celal Sahir (Erozan) Bey'in hazırladığı İmla Lügati
yayımlandı.
1961- Küba lideri Fidel Castro, kendisini Küba'yı
komünizme taşıyacak bir Marksist Leninist olarak deklare
etti.
1963- Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon'da açıldı.
1963- Türkiye'nin ilk koalisyon hükümetinin başkanı İsmet
İnönü, 24 yıl sonra ilk kez üstlendiği başbakanlık
görevinden istifa etti.
1982- Dr. Robert K. Jarvik tarafından geliştirilen ilk
yapay kalp, Barney Clark adlı hastaya takıldı.
1988- Benazir Butto, Pakistan Başbakanı olarak yemin
etti.
1993- Eğitimci Fikret Madaralı öldü.
1993- Kolombiyalı uyuşturucu imparatoru Pablo Escobar,
Meddelin'de güvenlik güçlerince öldürüldü.
1995- Sendikacı, yazar, siyaset adamı Kemal Sülker öldü.
2003- Yargıtay 11. Ceza Dairesi, kayıp trilyon davasında
kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a ''özel
belgede sahtecilik'' suçundan verilen 2 yıl 4 ay hapis
cezasını oy birliğiyle onadı.
2003- Türkiye'nin gazete ve dergi dağıtımında ilk
isimlerinden Fazıl Ünverdi, 87 yaşında İstanbul'da öldü.