Tarihte Bugün - Sayfa 9

7 HAZİRAN

1557- Mimar Sinan tarafından inşa edilen Süleymaniye Camii
açıldı.
1866- Anadolu'da kurulan ilk demiryolu hattı olan İzmir-Aydın
demiryolu açıldı.
1889- Ertuğrul gemisi, Japonya'da Yokohama Limanı'na ulaştı.
Gemi, dönüşünde battı.
1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan
Panama Kanalı gemilere açıldı.
1920- ''Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi'' (Basın
Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü) kuruldu.
1929- Vatikan, bağımsız devlet oldu.
1939- CHP İdare Heyeti, devlet ve parti yönetimini yeniden
ayırmaya karar verdi.
1942- Etimesgut fabrikasında yapılan ilk Türk uçağı havalandı.
1945- Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik
Koraltan tarafından imzalanan ve ''Dörtlü Takrir'' olarak anılan
önerge, CHP Meclis Grubuna verildi.
1956- Demokrat Parti hükümetinin, muhalif partiler ve basından
gelecek eleştirileri önlemek amacıyla hazırladığı Basın Kanunu,
TBMM'de kabul edildi. Gazete çıkarmak ve imtiyazını almak için
ağır koşullar öngören yasa, yayın anlayışını da denetim altına
alıyordu.
1973- Sökülmek üzere satılan Yavuz zırhlısının devir teslimi
dolayısıyla Gölcük Deniz Üssü'nde yapılan törende, duygulu
anlar yaşandı.
1977- Semiha Yankı, 13. Uluslararası Altın Orfe Şarkı
Yarışması'nda birinci oldu.
1980- ABD'li yazar Henry Miller öldü.
1982- Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliği İdari Ataşesi Erkut
Akbay ve eşi, Ermeni bir teröristin silahlı saldırısına uğradı.
Saldırıda, Erkut Akbay öldü, eşi Nahide Akbay ağır yaralandı.
1994- Ayşegül Tecimer, tarihi eser kaçakçılığından gözaltına
alındı.
1997- Genelkurmay'ın, ''İslami sermayenin finans ve eğitim
stratejisi'' konulu brifingine, yüksek yargı başkan ve
üyelerinin yanı sıra Ankara DGM'deki 18 savcı ve hakim de
katıldı.
2005- Ünlü tiyatro yönetmeni Mehmet Ulusoy 64 yaşında Paris'teki
Saint Joseph hastanesinde öldü.

1929. Ramsay MacDonald İngiltere'nin ikinci İşçi Partisi hükümetini kurdu.

1942. Amerika Birleşik Devletleri Midway Adası yakınlarındaki deniz savaşında Japonları yendi.

1943. Tifüs salgını başladı. 7 Haziran günü İstanbul'da bazı sinemalar kapatıldı ve eskicilerin satış yapması yasaklandı.

Aynı gün İtalyan askerleri Arnavutluk'tan çekilmeye başladı.

1945. Çalışma Bakanlığı kuruldu. Türkiye'nin ilk Çalışma Bakanı Konya Milletvekili Profesör Sadi Irmak oldu.

Aynı gün, Rıdvan Nafiz Ergüer, Kasım Gülek ve Ahmet Kutsi Tecer Cumhuriyet Halk Partisi genel yönetim kurulu üyeliğinden istifa ettiler.

1956. Demokrat Parti hükümetinin hazırladığı yeni Basın Kanunu Mecliste kabul edildi. Hürriyet Partisi adına konuşan Turan Güneş, "Bu kanunla, değil basın özgürlüğü, basın bile kalmayacak" dedi.

1957. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü "Dini siyasete alet etmeyi bazı politikacılar bir vasıta zannediyorlar" dedi.

1962. 100 kadar işsiz hamal İstanbul Vilayet binasına yürüyüş yaptı.

1964 26 ilde kısmi senato seçimleri yapıldı. Adalet Partisi 31, Cumhuriyet Halk Partisi 19, bağımsızlar 1 senatörlük elde etti.

1977. İşadamı Vehbi Koç "Hükümeti Cumhuriyet Halk Partisinin kurması yararlı olur" dedi.

Aynı gün, Semiha Yankı 13. Uluslararası Altın Orfe Şarkı Yarışması'nda birinci oldu.

1978. 12 Mart dönemi askeri savcılarından Yaşar Değerli otomobiline konan bombayla yaralandı.

1982. Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliği İdari Ateşesi Erkut Akbay uğradığı silahlı saldırı sonucu öldü.

1983. Milli Güvenlik Konseyi kısa adı HP olan Halkçı Parti ve kısa adı ANAP olan Anavatan Partisi'nin 7'şer kurucu üyesini veto etti.

1985. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu, parlamento dışındaki partilerin etkinliklerini yayınlamama kararı aldı.

1990. Sosyal Demokrat Halkçı Parti'den (SHP) istifa eden 10 milletvekili Halkın Emek Partisi'ni (HEP) kurdu. İlk Genel Başkan Fehmi Işıklar'dı. HEP 3 yıl sonra 14 Temmuz günü Anayasa Mahkemesi'nce kapatıldı.

1995. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde, Türk vatandaşlarına, bulundukları ülke vatandaşlığına geçme hakkı veren yasa kabul edildi.

Aynı gün Ankara Musevi Cemaati Başkanı Profesör Yuda Yürüm arabasına konulan bombanın patlamasıyla yaralandı.

1996. Hükümeti kurma görevi 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a verildi.

1999. Ankara Emniyeti'ndeki "telekulak" şebekesinin Başbakan Bülent Ecevit'in gizli ev telefonunu bile izlemeye aldığı ortaya çıktı.

2000. Yunanistan'da hükümet Avrupa Birliği'ne girildikten sonra verilecek yeni kimliklerde din hanesini kaldırma kararı aldı. Bu karar üzerine Yunan Ortadoks Kilisesi, geçen yıl bugün, halka protesto çağrısı yaptı.

~~~~

Bugün Doğanlar:

1848. Fransız ressam Paul Gaugin.


Bugün Ölenler:

1994. İngiliz yazar Dennis Potter.

1987. Şair Cahit Zarifoğlu.

1967. Ankara Sanat Tiyatrosu'nun kurucusu ve sanat yönetmeni Asaf Çiğiltepe.

7 Haziran

1848. Fransız ressam Paul Gaugin doğdu.
1889- Ertuğrul gemisi, Japonya'da Yokohama Limanı'na ulaştı. Gemi, dönüşünde battı.
1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama kanalı gemilere açıldı.
1929- Vatikan, bağımsız devlet oldu.
1943- Tifüs salgını başladı. 7 Haziran günü İstanbul'da bazı sinemalar kapatıldı ve eskicilerin satış yapması yasaklandı.
1956- Demokrat Parti hükümetinin, muhalif partiler ve basından gelecek eleştirileri önlemek amacıyla hazırladığı Basın Kanunu, TBMM'de kabul edildi. Gazete çıkarmak ve imtiyazını almak için ağır koşullar öngören yasa, yayın anlayışını da denetim altına alıyordu.
1977- Semiha Yankı, 13. Uluslararası Altın Orfe Şarkı Yarışması'nda birinci oldu.
1980- ABD'li yazar Henry Miller öldü.
1982- Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliği İdari Ataşesi Erkut Akbay ve eşi, Ermeni bir teröristin silahlı saldırısına uğradı. Saldırıda, Erkut Akbay öldü, eşi Nahide Akbay ağır yaralandı.
1985- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu, parlamento dışındaki partilerin etkinliklerini yayınlamama kararı aldı.
1990- SHP'den istifa eden 10 milletvekili Halkın Emek Partisi'ni (HEP) kurdu. İlk Genel Başkan Fehmi Işıklar'dı. HEP 3 yıl sonra 14 Temmuz günü Anayasa Mahkemesi'nce kapatıldı.
1994- Ayşegül Tecimer, tarihi eser kaçakçılığından gözaltına alındı.
2005- Ünlü tiyatro yönetmeni Mehmet Ulusoy 64 yaşında Paris'teki Saint Joseph hastanesinde yaşama veda etti.

632- Son peygamber Hazreti Muhammed 62 yaşında öldü.
1632- IV. Murat, Yeniçerilere karşı ''baskı'' dönemini başlattı.
1949- Amerikan Federal Soruşturma Bürosunca (FBI) hazırlanan raporda, aralarında film yıldızları Frederic March, John Garfield, Paul Muni ve Edward G. Robinson'ın da bulunduğu Holywood ünlüleri, Komünist Parti üyesi ilan edildi. Bu raporla,
1940'ların sonuyla 1950'ler boyunca ABD'yi saracak olan antikomünist histeri başladı.
1951- Türkiye'de ilk kalp ameliyatı Gülhane Askeri Hastanesinde yapıldı.
1952- Yunanistan Kralı I. Paulos ve Kraliçe Frederika, Türkiye'ye geldi.
1958- İstanbul Beyazıt Meydanı'nda, Kıbrıs için 300 bin kişinin katıldığı ''Ya Taksim, Ya Ölüm'' mitingi yapıldı.
1960- Ordu mensupları, Hazineye yardım amacıyla alyanslarını bağışlamaya başladılar.
1960- İstanbul'da 27 Mayıs'ı ve orduyu desteklemek amacıyla miting yapıldı.
1973- İspanya'yı 34 yıl tek başına yöneten General Franco, Lois Bianco'yu devlet başkanlığına atadı.
1973- İstanbul Boğaz Köprüsü'nde, taşıtla geçiş denemesi yapıldı.
1975- Kıbrıs'taki referandumda, Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası onaylandı.
1979- Gazeteci yazar Oğuz Özdeş öldü.
1985- Atatürk'ün manevi evlatlarından tarih araştırmacısı Afet İnan yaşama veda etti.
1987- İstanbul'da deniz otobüsü seferlerine başlandı.
2000- Ünlü karikatürist Ferruh Doğan 68 yaşında İstanbul'da öldü.
2003- ''Türk Shindler'i'' diye anılan Selahattin Ülküman öldü.

68- Roma İmparatoru Neron intihar etti.
1617- Padişah I. Ahmed'in isteğiyle Mimar Sedefkar Mehmed Ağa tarafından inşa edilen ve yapımı 8 yılda tamamlanan Sultanahmet Camii ibadete açıldı.
1870- İngiliz yazar Charles Dickens öldü.
1928- Avusturyalı pilot Charles Kingsford-Smith, uçağıyla ilk kez Büyük Okyanus'u aştı.
1934- Carl Barks'ın çizdiği ''Vakvak Amca'' (Donald Duck), ilk kez bir çizgi filmde yer aldı. Barks, 1935'te Walt Disney'e katıldı.
1942- Anıtkabir için açılan yarışmada, Prof. Emin Onat ve Orhan Arda'nın projeleri birinci oldu.
1947- Türkiye, Dünya Sağlık Örgütüne üye oldu.
1950- ''Ece'' ajandalarının sahibi Mehmet Sadık Kağıtcı İstanbul'da öldü.
1962- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında doğrudan telefon hattı açıldı.
1964- Başbakan İsmet İnönü, ABD Başkanı Lyndon Johnson'un mektubunu yanıtladı.
1977- Türkiye'nin Vatikan Büyükelçisi Taha Carım, Roma'daki evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda öldü. Saldırıyı, ''Ermenistan Gizli Kurtuluş Ordusu'' adlı terör örgütü üstlendi.
1979- ''Çocuk Yılı'' dolayısıyla düzenlenen ''Uluslararası Tahta At Çocuk Şenlikleri'', Çanakkale ve Truva'da başladı.
1985- Yönetmenliğini Ali Özgentürk'ün yaptığı ''At'' filmi, Tokyo Film Şenliği'nde büyük ödülü iki filmle paylaştı.
1989- Savarona gemisi, Sadıkoğlu ve Japon firmaları tarafından ''restore et-işlet-devret'' sistemiyle kiralandı.
1991- SHP'nin ev sahipliğinde yapılan Sosyalist Enternasyonal Konsey Toplantısı, İstanbul'da başladı.
1998- Türkçe Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 5. Zirvesi, Kazakistan'da yapıldı.
1999- Yugoslavya ve NATO, Kosova'da Sırp birliklerinin geri çekilmesi anlaşmasını imzaladı. NATO, hava saldırılarını durdurdu ve 20 Haziranda resmen sona erdirdi.
2000- Ulusal Deprem Konseyi kuruldu.
2004- Yargıtay 9. Ceza Dairesi kapatılan DEP'in 4 eski milletvekili Leyla Zana, Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan hakkındaki infazı durdurarak, tahliyelerine karar verdi. Eski milletvekilleri Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevinden salıverildi.
2005- Gazeteci Türker Sanal 59 yaşında vefat etti.

10 Haziran
1909- Telsizle ilk ''S.O.S'' sinyali, Slavonia adlı İngiliz
gemisinden verildi.
1910- Sadayı Millet gazetesi başyazarı Ahmet Samim, İstanbul'da
öldürüldü.
1916- Osmanlı yönetimindeki Mekke, Arap isyanı sırasında
Arapların eline geçti.
1923- Türk dostu Fransız yazar Pierre Loti öldü.
1927- Gazi Koşusu At Yarışı ilk kez yapıldı. Ankara
Hipodromu'ndaki yarışı Mustafa Kemal Paşa da izledi.
1930- Türkiye ile Yunanistan arasında, ''Ahali Mübadelesi
Antlaşması'' imzalandı.
1934- İran Şahı Pehlevi, Türkiye'yi ziyaret amacıyla
Gürbulak'ta Türk sınırına geldi ve törenle karşılandı.
1935- Mülkiye Mektebi'nin adının Siyasal Bilgiler Okulu
olarak değiştirilmesine karar verildi.
1940- Mussolini, Hitler'in yandaşı olarak II. Dünya Savaşı'na
girdi.
1946- İtalya'da krallık sona erdi, Cumhuriyet ilan edildi.
1946- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1949- Devlet Tiyatro ve Operası, TBMM'de kabul edilen yasayla
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak kuruldu. İlk genel müdür,
Muhsin Ertuğrul oldu.
1955- Yapımı 2,5 yılda tamamlanan 300 odalı, 500 yataklı
İstanbul Hilton Oteli açıldı.
1960- Turan Emeksiz, Nedim Özpolat, Ersan Özey, Ali İhsan
Kalmaz ve Sökmen Gültekin, Ankara'da Anıtkabir yamacında toprağa
verildi.
1960- Celal Bayar ve Adnan Menderes, yargılanmak üzere
Yassıada'ya götürüldü.
1966- İlk Mecliste Antalya Milletvekili, ilk basın yayın ve
enformasyon genel müdürlerinden, maarif vekili, şair ve yazar
Hamdullah Suphi Tanrıöver 81 yaşında öldü.
1967- Arap-İsrail savaşında İsrail; Gazze Şeridi, Golan
Tepeleri, Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Sina Yarımadası'nı işgal
etti.
1967- ABD'li sinema oyuncusu Spencer Tracy yaşama veda etti.
1984- Şair, yazar Halide Nusret Zorlutuna 83 yaşında öldü.
1987- Eskişehir F-16 uçak motor fabrikası, Cumhurbaşkanı Kenan
Evren tarafından açıldı.
1990- Teröristler, Şırnak'ın Çevrimli köyüne düzenledikleri
saldırıda 26 vatandaşı öldürdüler.
1993- Dünya Sinemalar Günü, Türkiye'de ilk kez kutlandı.
2000- Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad öldü. Yerine 17
Temmuzda oğlu Beşşar Esad getirildi.
2001- Kuzey İrlanda'nın başkenti Belfast'ta düzenlenen 11.
Dünya Büyükler ***s Şampiyonası'nda, 57 kiloda Ramazan Paliani,
Dünya Şampiyonu olarak altın madalya kazandı.

11 Haziran tarihindeki önemli olaylar : 1868 Kızılay, ''Mecruhin ve Marda-yı Askeriyye İmdat ve Muavenet Cemiyeti'' adı altında kuruldu.
1913 31 Mart isyanını bastıran Harekat Ordusu'nun komutanı, Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa suikast sonucu öldü.
1919 Mustafa Kemal, kendisini İstanbul'a geri çağıran Vahdettin'e geri dönmeyeceğini bildirdi.
1933 Cumhuriyetin ilanının 10'uncu yıldönümünü kutlama kanunu çıkarıldı.
1937 Atatürk, bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışladığını bildirdi.
1954 Zonguldak'ta meydana gelen grizu patlamasında 6 işçi öldü, 16 işçi yaralandı.
1960 27 Mayıs öncesi bozulan ekonomik durumu düzeltmek için, Hazineye yardım kampanyası düzenlendi.
1967 İsrail ve Arap komşuları arasında altı gün süren savaş, BM'nin araya girmesiyle sona erdirildi.
1968 Ankara Hukuk Fakültesi, üniversite öğrencileri tarafından işgal edildi.
1970 Güreşçi Ahmet Ayık, Dünya Şampiyonu oldu.
1979 ABD’li aktör John Wayne öldü.
1982 Soma Termik Santrali’nde patlama oldu.
1982 Türk güzeli Nazlı Deniz Kuruoğlu, Avrupa Güzeli seçildi.
1984 İtalyan Komünist Partisi'nin uzun yıllar genel sekreterliğini yapan Enrico Berlinguer öldü.
1997 Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde irticaya karşı Batı Çalışma Grubu oluşturulduğu bildirildi.
1997 Adalet Bakanı Şevket Kazan, Genelkurmay'ın brifingine katılan Ankara Adliyesi ve DGM'de görevli hakim ve savcılar hakkında soruşturma açtırdı.

12 Haziran


1898. Filipinler İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.

1924. Fransa'da Gaston Daumergue, cumhurbaşkanlığına seçildi.

Aynı gün Türkiye'nin ilk sanatoryumu olan Heybeliada Sanatoryumu kuruldu.

1930. Avukat Haydar Rıfat (Yorulmaz) Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat'ı (Bozkurt) şikayet eden iki mektup yazmıştı. Haydar Rıfat'a göre Adalet Bakanı Mahmut Esat özellikle gazetecilere karşı yanlı davranmaktaydı. Adalet Bakanı Mahmut Esat bu mektupları gerekçe göstererek hakaret davası açtı. Haydar Rıfat Bey Adalet Bakanı Mahmut Esat'a hakaretten 2 yıl cezaya çarptırıldı.

1935. Bolivya ve Paraguay Chaco bölgesinde üç yıldır sürdürdükleri savaşa bir antlaşmayla son verdi.

1940. 54 bin kişiden oluşan İngiliz ve Fransız birlikleri, Manş Denizi sınırında St. Valery-en-Caux'da, Alman Feld Mareşal Erwin Rommel'in ordularına teslim oldu. Alman birlikleri Paris'e doğru ilerlemeye devam ediyor.

1941. Çanakkale açıklarında bir Fransız ticaret gemisi torpillenerek battı. Geminin mürettebatı kurtarılarak İstanbul'a getirildi.

1942. İstanbul'da 71 bin kişiye ağır işçi karnesi verildi.

1946. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.

Aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Üniversitelere özerklik tanıyan kanun kabul edildi.

1947. Basına baskılar sürüyor; Büyük Doğu dergisi mahkeme kararıyla 4 ay kapatıldı.

1958. Ankara'da Kıbrıs için 150 bin kişinin katıldığı bir miting yapıldı.

1960. Geçici Anayasa açıklandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin bütün hak ve yetkileri, Geçici Anayasa gereğince Milli Birlik Komitesi'ne verildi.

1971. Cumhuriyet Başsavcılığı Türkiye İşçi Partisi'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.

1966. Keban Barajı'nın temeli atıldı.

1974. Hükümet Ataş Rafinerisi'ni devletleştireceğini açıkladı.

1975. Yunanistan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) üyeliği için resmen başvurdu.

1978. Akkuyu'da yapılması planlanan nükleer santrale çevre köylüler ve Taşuculu balıkçılar karşı çıktı.

Aynı gün Yargıtay, iş kazasında ölen işçinin kusurlu olması halinde mirasçılarının kıdem tazminatı alamayacaklarına karar verdi.

1980. Polis İzmir İnciraltı öğrenci yurduna baskın yaptı. Polisin ateş açması sonucu 5 öğrenci öldü.

1981. İstanbul Emniyet Müdürlüğü eşcinsel şarkıcıların hiçbirinin sahneye çıkamayacağını açıkladı.

1982. Kan davasından idama mahkum Şahabettin Ovalı'nın cezası infaz edildi.

1984. Urfa'nın adı Şanlıurfa olarak değiştirildi.

1985. "Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi Kurtuluş" davasında 1 sanık ölüm, 17 sanık 3-5 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

Aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde polisin yetkilerini genişleten yasa kabul edildi.

1986. Ahmet Altan'ın Sudaki İz adlı romanı "muzır" bulundu. Altan ve yayımcısı Erdal Öz hakkında dava açıldı.

Aynı gün Haydar Dümen'in Cinsel Yaşam 2 adlı kitabı toplatıldı.

1987. İngiltere'de genel seçim yapıldı. Margaret Thatcher önderliğinde Muhafazakarlar 3. kez seçimi kazandı.

1989. Bulgaristan'dan göç eden Türklerin sayısı 90 bin kişiyi buldu.

1990. 14 Ocak 1989 tarihinde Mardin'in Yeşilyurt köyünde köylülere dışkı yedirdiği iddiasıyla yargılanan Binbaşı Cafer Tayyar Çağlayan suçlu bulundu; 2,5 ay hapis cezasına çarptırıldı.

1992. Ramazan ve kurban bayramında günlük gazeteler çıkmaz ve yalnızca gazeteciler cemiyetinin hazırladığı Bayram gazeteleri yayımlanırdı. Bu gelenek Sabah gazetesi tarafından bozuldu. Sabah gazetesinin kurban bayramı süresince yayımlanması, tartışmalara neden oldu.



Bugün Doğanlar:

1912. Seramik sanatçısı Füreya Koral. Ferit Edgü Ateş ve Sır adlı kitabında Füreya Koral'ı "Bazı fırınlardan ekmek çıkar. İnsanların karınlarını doyurmak için. Füreya'nın fırınından renkler, biçimler çıkar, gözlerimize yeni biçimler, yeni renkler, yeni tatlar sunmak için" diye tanımlar.

1929. Günlüğü ile Nazi zulmünü açığa çıkartan Yahudi genç kız Anne Frank.

1941. ABD'li caz sanatçısı Chick Corea.



Bugün Ölenler:

1985. Tiyatro sanatçısı İbrahim Delideniz.

1996. Flütçü Profesör Mükerrem Berk. Berk'e 1987'de Devlet Sanatçısı unvanı verilmişti.

Aynı gün Tiyatro sanatçısı Tolga Aşkıner.

1998. ABD'li yazar Leo Buscaglia.