Tatlı Patates Yetiştiriciliği

Tatlı Patatesin Orta ve Güney Amerika kökenli olduğu sanılmaktadır. Kristof Kolomb ve arkadaşları Küba‘ da yerli halk tarafından yetiştirildiğini görmüşler, İspanyollar Meksika ve Güney Amerika’ da ziraatına rastlamışlardır. ABD’ nin Virginia eyaletinde tatlı patatesin 1610 tarihlerinde tarımının yapıldığı sanılmaktadır. Tatlı patates orta ve güney Amerika’ dan 1526 yıllarında Japonya’ ya, 1610 sıralarında Kuzey Amerika’ ya gitmiştir. Çin’ de “Christan” zamanında bilindiği anlaşılmaktadır. Halen dünyanın tropik, sub-tropik ve ılıman bölgelerinde yer alan 100 den fazla ülkede yetiştirilmektedir. Tatlı patatesin Türkiye’ ye muhtemelen 19. yüzyılın ikinci yarısı ile 20.yüzyılın başlarında Kıbrıs üzerinden girdiği tahmin edilmektedir. Ülkemizde sadece Hatay Merkez ilçe ile İskenderun ve Yayladağ ilçelerine bağlı köylerde üretimi yapılmaktadır. Ancak üretim alanlarının sınırlı olması nedeniyle, üretim alanı miktarı konusunda istatistiki bilgiler bulunmamaktadır.

Kullanım Alanları
Tatlı patatesin hem toprakaltı depo kökleri hem de toprak üstü yeşil aksamı insan ve hayvan beslenmesinde kullanılmaktadır.
Depo kökleri % 30 civarında kuru madde içeriğine sahiptir. Toplam kuru madde içerisinde ortalama % 70 nişasta, % 10 şekerler, % 5 oranında protein bulunmaktadır. Tatlı patates depo kökleri karoten (provitamin A), askorbik asit (vitamin C) ve B vitamini kompleksi açısından mükemmel bir kaynak durumundadır. Sarı veya turuncu et rengine sahip bir tatlı patates çeşidinin 100 gr. Bir insanın ortalama günlük A vitamini ihtiyacının % 100 den fazlasını, C vitamini ihtiyacının ise % 50 den fazlasını karşılamaktadır. E vitamini demir, potasyum ve bitkisel lifler açısından da önemli bir kaynaktır. Ülkemizde depo kökleri genelde haşlanmak veya fırında pişirilmek suretiyle, bazen de yemek yapılmak suretiyle tüketilmektedir.
Woolfe (1992) Tatlı patatesin besin değeri ve kullanımı konularını ele aldığı çalışmasında, özellikle beslenme sistemleri büyük oranda tahıla dayalı olan ülkelerde sıkça görülen ve başta çeşitli görme bozuklukları olmak üzere birçok sağlık sorunlarına yol açan A vitamini eksikliği ile C vitamini eksikliğinin giderilmesinde tatlı patatesin çok önemli bir potansiyelinin olduğunu; tatlı patateste bulunan liflerin kolesterol ve kan şekerinin azalmasına katkıda bulunduğunu anlatmaktadır.
Tatlı patates depo kökleri taze olarak veya kurutulduktan sonra kümes hayvanları, domuz, büyük ve küçükbaş hayvan beslenmesinde de yaygın olarak kullanılmakta ve oldukça değerli bir besin kaynağı olarak kabul edilmektedir. (Scott,1992; Wolfe, 1992; Tewe, 1994; Tewe, 9946) Ayrıca depo köklerinden nişasta alkol, etanol, meşrubat gibi ürünler elde edilmekte, kurutulup öğütülmesi sonucu elde edilen unu, fırıncılık endüstrisinde kullanılmaktadır.
Aynı şekilde tatlı patatesin yeşil aksamı da besin maddeleri açısından oldukça zengindir. Kuru madde içeriği depo köklerine oranla düşük olmasına rağmen (% 12-14), protein oranı 3 - 4 kat daha yüksektir (Ortalama % 20). Ayrıca kuru maddeye göre ortalama % 9 oranında şeker, % 3 - 4 oranında nişasta, % 15 oranında lif içeren tatlı patates, yeşil aksamı ß karoten, thiamin(ß1), riboflavin(ß2), askorbik asit, folik asit ve okzalit açısında da oldukça zengin bir kaynak durumundadır. (Woolffe, 1992) Birçok ülkede tatlı patatesin taze sürgün uçları sebze olarak pişirilmek suretiyle veya salata şeklinde tüketilmektedir. Ayrıca yeşil veya kurutulmak suretiyle veya silaj yapılarak hayvan yemi olarak kullanılmakta, bu şekilde bitkinin bütün kısımları değerlendirilmektedir.

Bitkisel Özellikleri
1. Kök: Saçak köklüdür. Kökler yanlara ortalama 60 – 80 cm, derine ise 40 - 60 cm kadar yayılmaktadır.
2. Sap: Sapları otsudur. Sürünücü bir yapıdadır. 50 - 250 cm veya daha fazla uzarlar. Sapların uçları (sürgünlerin son kısımları) dikleşir. Yumru olarak ekildiği zaman birden fazla sap çıkabilir.
3.Dal: Tatlı patates çeşitlerinin çoğu fazla dallanmaz. Dallanma istenmez. Çünkü yerde sürünen, uzanan saplar sıra veya ocak aralarını kapatırlar. Bakım işleri çok güçleşir.
4. Yaprak: Tatlı patatesin yaprakları kalp şeklindedir. Yaprak çeşitten çeşide değişir. Ya tam olur veya parçalı olur. Bazı çeşitlerde yapraklar küçük, bazılarında büyüktür. Bazılarında parçalar dar veya uzun bazılarında geniştir. Bu nedenle çeşitler ilk bakışta birbirlerinde çok farklı görünürler. Yaprakların renkleri açık yeşil ve koyu yeşildir. Yapraklar uzunca bir yaprak sapıyla ana sapa veya dala bağlanırlar
5. Çiçek: Tatlı patates çiçekleri, yapıları bakımında bir çan şekline benzerler. (çançiçekliler = kahkahalar familyasındandır.) Çiçekler yaprak ve dal koltuklarında toplu şekilde çıkarlar. Çiçekte, beş parçalı bir muhafaza yaprağı vardır. Çiçek renkleri viyola veya beyazdır. Beş erkek organ beş gözlü yumurtalık bulunur. % 60 kadar yabancı döllenme olur.(Daha çok böcekler aracılığı ile)
6. Meyve ve tohum bağlama: Tatlı patates zor meyve bağlayan bir bitkidir. Meyveleri basık veya yuvarlaktır. Meyveler 1.5 – 2.0 cm çapında küçük ve kapsül yapısındadır. Her meyvede 1 - 2 tohum bulunur. Tohumlarından üretim için faydalanılmıyor. Tohumluk olarak yumruları kullanılıyor. Tohumlarından ıslah amacıyla faydalanılıyor.
7. Yumru: Tatlı patatesin yumruları, toprakaltı saplarından çıkan uzantılarda (stolonlarda) meydana gelir. Bunların uçları şişerek çeşit özelliklerine göre yumrular teşekkül eder. Yumruların üzerinde gözler vardır. Gözlerde de sürgünler bulunur. Bu sürgünlerden yeni bitkiler meydana gelir. Tatlı patatesin yumru irilikleri ve şekilleri genellikle çeşit özelliğidir. Fakat yumru iriliğine toprağın fiziksel ve kimyasal yapısı da etki etmektedir.Kumlu - killi gevşek yapılı, humuslu besince zengin topraklarda yumrular daha iri olmakta ve özel yumru şekillerini de daha iyi almaktadır. Genel olarak yumru ağırlıkları sıcak memleketlerde 0.5 ile 3 kg, ılıman iklimlerde 150 ile 500 gram kadar olur. Tatlı patates yumrularının et renkleri önemlidir. Et renkleri ile çeşitler birbirlerinden ayrılırlar. Et renkleri sarı veya portakal renklerinde olan çeşitlerin yumrularında protein, vitamin A ve C, fazla miktarda bulunmaktadır. Beyaz et rengi çeşitlerin yumrularında ise nişasta miktarı fazla olmaktadır.

Çeşitler
Tatlı patates et renkleri sarı renkli veya beyaz çeşitler olarak ayrıldığı gibi erken veya geç olgunlaşan çeşitler olarak ta ayrılırlar. Ayrıca yemeklik, yemlik, nişastalık, sert veya yumuşak etliler diye de ayrılmaktadır. Amerika’ da çok tanınmış yumuşak etli ve tatlı çeşitler Porto Rico, Cliett Bunch Porto Rico, Nancy Hall, Nancy Gold, Triumph ve Australian Canner’ dir. İklimi daha az sıcak yerlerde yetişen sert etli çeşitler Big-Stem Jersey, Yellow Jersey(Little-Stem Jersey), Maryland-Golden, Orlis, Candy’dir. Nişastalık çeşitler Pelican Processor, Whitestar’dır. Ülkemiz için uygun olan çeşitler Porto Rico, Nancy Hall, Nancy Gold gibi sarı etli tatlı çeşitlerdir.

İklim İsteği
Tatlı patates sıcak iklim bitkisidir. Fakat orta sıcaklıkta veya yazları sıcak veya mutedil iklimlerde yetişecek çeşitleri de vardır. Tatlı patatesin yetişebilmesi için o yerde en az dört aylık don olmayan yaz günü olmalıdır. Su ihtiyacı çok fazladır. Kurak koşullar fazla sürerse yumrular küçük kalırlar verim az olur. Sulanmadan yetiştirildiği bölgelerde, 1000 mm yıllık yağış olmaktadır. Su azlığında, yumrudaki nişasta başta olmak üzere kuru madde oranı yükselir. Kış aylarında toprakta toplanan rutubetten faydalanılarak tatlı patates ekilmelidir. Gelişme devresinde her haftaya 40-50 mm olacak şekilde yağış olmalıdır. Bu yağışlar hasattan 2-3 hafta önce 10-15 mm ye düşmelidir.

Toprak istekleri
Tatlı patates derin toprakları sever. Toprak tabakasının en az 30 cm olması, yetişmesi için ideal bir ortamdır. Taban suyu seviyesi derinde olmalıdır. Tatlı patates yumrularının normal olarak yetişebilmesi için gevşek ve havalanabilir toprak ister. Kumlu-killi veya killi-kumlu toprakları sever. Tatlı patates ph 6.5 – 7.0 olan topraklarda daha iyi yetişebilmektedir.
Tatlı patates bir çapa bitkisidir. Pamuk bölgelerinde pamuk + tatlı patates + susam veya yer fıstığı + pamuk + tatlı patates veyahut ta tatlı patates + hububat + pamuk şeklinde diğer bitkilerle nöbetleşe ekilmektedir.

Gübreleme
Tatlı patatese verilebilecek en iyi gübre hayvan gübresidir. Hayvan gübresi ılıman iklimlerde sonbahar da, toprağın durumuna göre 2 ile 4 ton verilebilir. Suni gübre olarak dekara 10-15 kg amonyum sülfat veya amonyum nitrat, 10-15 kg süper fosfat, 8-10 kg potasyum tavsiye edilmektedir.

Tohumluk ve Fide Yetiştirilmesi
Birçok ülkede tatlı patates yetiştirilmesi sırtlara fide dikimi suretiyle yapılmaktadır. Türkiye şartlarında sonbaharda sürülmüş olan tarla ilkbaharda tekrar sürülür, tırmıklanır. Ekim için sırtlar, döner kulaklı pullukla hazırlanıp, çapalarla düzeltilmelidir. Sırtların ilkbaharda ve dikimden üç hafta önce hazırlanarak dinlendirilmesi daha iyidir. Sıralar arası 90-100 cm, sıra üzeri 35-40 cm olmalıdır. Tatlı patatesin üretiminde, yumrular tohumluk olarak kullanılmaktadır. Yumrular doğruca tarlaya ekilebilir. Fakat orta sıcak veya mutedil iklimli yerlerde tohumluk yumrulardan fide yetiştirilmekte, bu fideler tarlaya ekilmektedir. Bir yumrudan 3 – 6 fide elde edilmektedir. Ortalama bir dekar yerde 2500 fideye ihtiyaç vardır. Bu kadar fidenin temini için iyi kalite tohumluktan ortalama 100 kg yumru gerekmektedir.

Bakım
Yumruların sert topraklar içinde teşekkülü zor olduğundan, toprağın havalanması ve gevşek kalması için, sıra aralarını kapatıncaya kadar tatlı patatesin 2 – 3 defa çapalanması gerekir. Rutubet isteği fazla olduğundan sıcak ve kuru havalarda toprak durumuna göre 4 ile 7 defa sulanır. İlk sulama iklim ve toprağa göre fide dikiminden 2 – ile 4 gün sonra yapılır. Son sulama ise hasatta toprak tavının rahatça çalışılmasına imkan verecek şekilde yapılır.

Hasat
Hasat kazma, bel, çatal bel, çepin, pulluk ve hasat makineleri kullanılarak yapılır. Türkiye’ de ortalama verim dünya ortalaması ile aynı olup dekarda 1000 ile 2000 kg arasında değişmektedir.

Muhafaza
Yumrular %65-70 su içerdiğinden muhafazası zordur.
Özellikle 5-6 derecede ve az rutubette muhafaza edilmelidir.
Doğal olarak yumru dış kısmı dezenfekte edildikten sonra
kilerde, mahzende patateste olduğu gibi muhafaza edilir.
Toprak içinde muhafazada patates kuyu içinde, toprakta,
mahzende evlerde ve özel muhafaza yerlerinde silolana bilir.
Soğuk hava depolarında rutubet ve ısının 4-6 dereceye
düşürülmesi ile muhafaza edilmektedir. Tohumluk yumrular
temizlenmesi için yıkanmazlar. Çürüyen tohumluklar
etrafındakilerle beraber ayıklanarak uzaklaştırılır.

TATLI PATATES YETİŞTİRİCİLİĞİ


1. Ekonomik önemi, anavatanı ve yayılma alanları

Tatlı patates ülkemizde çok az tanına ve sadece bazı meraklı bazı kişilerce sofralık, aynı zamnda da süs bitkisi şeklinde değerlendirilen tek yıllık, bir sebzedir. Tatlı patatesin Türkiye’ye Kıbrıs’tan 1930’lu yıllarda geldiği sanılmaktadır. Ülkemizdeki üretimi ekonomik bir değer ifade etmemektedir.
Tatlı patatesin anavatanı Amerika’dır. Özellikle Meksika’nın tatlı patatesin gen merkezi olduğu, buradan Avrupa ve Asya’ya daha sonrada Afrika’ya yayıldığı bilinmektedir. Bu gün Afrika ve Asya ülkelerinin çoğunda yaygın olarak yetiştirilerek tüketilmektedir. Mc Collum (1968) tatlı patatesin 300 yıldır Virginia’da yetiştirildiğini ve bu bitkini,n orta ve güney Amerika’’an İspanyollar kanalıyla dünyaya yayıldığını bildirmektedir. Tatlı patates yumruları %27 oranında şeker içerirler. 100 g tatlı patates 125 kalori verir.
2. Morfolojik Özellikleri


2.1. Kök
Tatlı patatesin kökleri büyük ölçüde toprağın 30-40 cm derinliğinde yayılmışlardır. Bitki çok miktarda kök meydana getirir. Kazık kökleride çok dallanmış olup yer yer depo kök haline gelerek tatlı patatesin yenilen kısmı olan patatesini oluşturur. Bazen bu kazık kökler kök uzunluğu boyunca kalınlaşarak depo halini aldıkları halde yumru oluşturmazlar. Depo kök haline gelmiş bu kazık kökler, üzerinde bol miktarda saçak kökler taşırlar.
2.2. Gövde
Tatlı patates gövdesi otsu ve sürüngen yapıda olup toprak üzerinde bir bitkiden çıkarak gelişen uzun dallar halindedir. Uygun şartlar oluştuğunda bir bitki 3-6 m boyunda birkaç daldan oluşan bir gövde meydana getirir. Bitki sürekli olarak büyüme yeteneğine sahiptir. Bu özelliği bitkiye iki avantaj kazandırır. Bunlardanbirincisi gövde parçaları alınarak bitkinin çelikle vegetatif olarak üretilmesi mümkün olur ve bit bitkiden 60-80 adet veya daha fazla çelik elde edilebilir. Bu özellik üretim maliyetini düşürür. İkinci avantaj ise vegetatif üretim sayesinde çeşit muhafazasında sorun yaşanmaz. Ayrıca bitki bu özelliği nedeniyle tarla yüzeyini tamamen kaplayarak yabancı otların gelişmesine imkan vermez. Bu özellik aynı zamanda kendinden sonraki bitkiler için iyi bir arla bırakmasını sağlar. 9:57
2.3. Yaprak
Tatlı patates bitkisi toıprak üzerinde sürünerek uzanan ve çok dallanan gövdesi üzerinde her nodyumdan bir adet 15-20 cm uzunluğunda kuvvetli bir yaprak sapı ve be sapın uç kısmında yukarıya doğru bakan, yuvarlak şekilli kenarları dişli yapıda bir yaprak meydana getirir. Yapraklar koyu yeşil renkli olup yaprak yüzeyleri tüysüz ve parlaktır. Bitki meydana getirdiği yapraklarla toprak yüzeyini tamamen örter. Her yaprak koltuğunda uyuyan bir göz bulunur. Sürgünün ucu herhangi bir şeklide zarar görür veya koparılırsa yaprak koltuklarında uyuyan gözlerde zarar gören uç kısma en yakın göz uyanarak sürgünün gelişmesine devam etmesini sağlar. Bitkinin yaprakları çok iyi bir hayvan yemi materyalidir. Ancak yem olarak soldurulmadan kullanılmalıdır.
2.4. Çiçek
Bitki belli bir sıcaklık toplamı olmadan çiçek meydana getirmez. Çiçekleri beyaz veya mor renkli taç yapraklara sahiptir ve birkaç tanesi bir salkım halinde bulunur. Patlıcan çiçeklerine çok benzer. Taç yapraklar birbirlerine bir perde ile bağlanmıştır. Tohum bağlarsada üretimi vegetatif yolla yapılabildiği için tohumları ıslah çalışmaları dışında kullanılmaz.
3. Tohum ve çimlenme özellikleri

Çiçekler daha sonra meyveyi geliştirerek koyu renkli köşeli yapıdaki tohumlarını oluştururlar. Tohumlar çimlenmelerini 4-5 yıl korurlar. Yetiştiricilik açısından önem taşımazlar.
4. Yetiştirilme istekleri


4.1. İklim isteği
Tatlı patates iklim istekleri bakımından seçici bir bitkidir. Ilık, sıcak, subtropik ve tropik iklimlerde yetiştirilir. Bitkinin yumru oluşturması için 175 günlük donsuz geçen bir yetiştirme periyoduna ihtiyaç vardır. Bu süre erkenci çeşitlerde 120 güne kadar düşebilir. Yetiştirmenin başarılı olabilmesi için gece sıcaklıklarının 18-20 °C olması istenir. Bu şartları sağlamayan yerlerde bitki gelişmesi olsada yumru oluşumu olmaz. Ülkemizde sadece bu şartları taşıyan belli yörelerde (Güney Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin önemli bir kısmında yetiştirilebilir.)
4.2. Toprak isteği
Atlı patates üretimi için en uygun topraklar kumlu topraklardır. Tatlı patates yetiştirilecek toprağın iyi derene edilmiş olması istenir. Optimal toprak pH’sı 5.3 ile 6.7 arasındaki değerlerdir. Tatlı patates yetiştiriciliğnde ön bitki olarak tahılalr tercih edilmelidir.
Yüksek verim almak için iyi direne edilmiş kumlu topraklar daha uygundur.
5. Yetiştirme Şekli


5.1. Toprak hazırlığı, ekim, dikim ve bakım işleri
Tatlı patates üç şekilde üretilir:

• Yumruları ile üretim
• Köklü sürgünleri ile üretim
• Çelikleri ile üretim

Her üç üretim şeklide pratikte uygulanır. Uygulanan bu üç üretim şeklinin üçündede gübreleme ve tarlanın sürülmesi işlemleri aynıdır.
Tatlı patates yetiştirilecek tarla 25-30 cm derinliği geçmeyecek şekilde sürülür. Derin sürümlerde kökler derinlere giderek yumru oluşturmazlar. Sürümlerden sonra dekara 10-12 kg N, 10 kg p2o5 ve 10-12 kg k2o gelecek şekilde yapay gübre Disk-Harrow altına olmak üzere toprağa verilir. Böylece toprak hazırlığı ve gübreleme yapılmış olur. Daha sonra yapılacak yetiştirme şekline göre toprak ekime veya dikime hazırlanır.
Yumruları ile tatlı patates üretimi : Bu üretim şeklinde tatlı patates yumruları veya üzerinde en az 2-3 gözü bulunan, kesilerek parçalar haline getirilmiş tatlı patates parçaları üretim materyali olarak kullanılır. Tavlı olarak işlenmiş ve gübrelenmiş toprakta sıra araları 80-100 cm olacak şekilde 20 cm derinliğe karıklar açılır. Dikim bu karıkların boyun noktalarına ve tavlı toprağa yapılır. Sıra üzerinde, çeşit özelliğine bağlı olarak 40-50 cm mesafe bırakılır. 6-8 cm derinliğe ocak şeklinde ve her ocağa bir adet küçük patates veya parça patates gelecek şekilde dikim yapılır. Eğer patetesler kesilerek parçalara ayrılmış ise yumuşak çürüklüğün yumru parçalarında zarar yapmaması için parçalar ekim öncesinde meşe kömürü tozuna batırılır. Tatlı patates sıcağı seven bir bitki oluşu nedeniyle çok aceleci olmamak toprak sıcaklığının 18-20 °C olmasını beklemek yararlı olur. Bu şartlarda dikilen patatesler dikimden 7-10 gün sonra toprak yüzüne çıkarak hızlı bir şekilde gelişmeye başlarlar. Bitkiler toprak üzerinde dallanmaya başlamadan bir defaya mahsus olmak üzere çapalanırlar. Esasen daha sonra bitkiler dallanarak yayılacaklarından çapa yapma imkanı ortadan kalkar.

Daha sonraki dönemde düzenli sulamaların dışında herhangi bir işlem yapılmaz. Bitkinin ülkemizde zarar yapan herhangi bir hastalığı veya önemli bir zararlısı yoktur. Tatlı patates bitkileri hızla gelişerek yeni dallar meydana getirerek toprak yüzünü tamamen örterler. Böylece tarlada hiçbir yabani otun gelişmesine imkan vermezler, iyi bir yabancı ot kontrolüde yapılmış olur.
Sonbaharda yumruların olgunlaştığı, yaprakların yeşil renkten kızıl kahve rengine dönmesi ile anlaşılır. Bu dönemde tarlanın birkaç yerinden söküm yapılarak yumruların yeterli büyüklüğe ulaşıp ulaşmadığı belirlenir ve buna göre hasada karar verilir. Hasadın gecikmesi yumruların irileşmelerine olumlu etki yapmakla birlikte hasat çok gecikirse yumrularda kalite kayıpları başlar, yumrular iç boşaltırlar ve koflaşırlar. Bu nedenle hasadın zamanında yapılması gereklidir.
Hasat pullukla veya elle yapılabilir. Pullukla hasat da sürüm yapılarak toprak yüzüne çıkan yumrular toplanır. Elle hasat yapmak yüksek maliyetli bir işlem olduğu için ve geniş alanlarda uygulama imkanı bulunmadığından pek kullanılmaz.
Köklü sürgünleri ile tatlı patates üretimi : Bu metodla yetiştirme yapılabilmesi için önce köklü sürgünlerin üretilmesi gerekir. Bunun için daha önceden ayrılmış bulunan tatlı patatesler bir ılık yastık içine yere yatay olarak toprağın 10-12 cm derinliğine birbirinden 30-40 cm sıra arası, 10-15 cm sıra üzeri mesafelerle dikilirler. Bu patateslerin her birindne en az patates üzerindeki göz sayısı kadar. Sürgün meydana gelir ve bu sürgünler gözün hemen üzerinden itibaren köklenirler. Havaların soğuk olduğu ve son riskinin bulunduğu dönemde yastık içinde gelişen bu köklü sürgünler don riski ortadan kalkıncaya kadar bekletilir. Toprak dikim sıcaklığına ulaşınca (18-20 °C) sürgünler patates yumrularından ayrılarak daha önceki yöntemde belirtildiği şekilde hazırlanan karıkların boyun noktalarına çapa ile dikilir. Can suyu verilir. Bu yöntemle yetiştirmede toprak tavı çok önemli değildir. Dikimde kullanılan sıra arası ve sıra üzeri mesafeler aynııdır. Bu şekilde dikilen köklü tatlı patates sürgünleri hemen gelişmeye başlarlar. Bitki gelişmesine bağlı olarak 2. Veya 3. Sulamadan sonra bir çapalama yapılır. Bitkinin gelişme ve hasat dönemindeki bütün işlemler birinci üretim şeklinde olduğu gibi sürdürülür. Bu yöntemde, diğer iki yönteme göre birkaç günlük erkencilik sağlanır
Çelikleri ile tatlı patates üretimi : En çok kullanılan üretim yöntemlerinden birisidir. Bu yöntemle üretimde kullanılan üretim materyali olan çeliklerin üretimi için diğer yöntemle üretimde kullanılan üretim materyali olan çeliklerin üretimi için diğer yöntemlerde olduğu kadar patates materyaline gereksinim duyulmaz. Ancak bu yöntemde hasadın 10-15 gün gecikmesi gibi bir sakınca vardır. Çeliklerin köklenerek gelişmesi için kullanılan bu zaman bu metodun en önemli sakıncasını oluşturur.
Bu yöntemde sadece bir yumrudan 50-60 hatta daha fazla çelik dolayısıyla bitki elde edilebilir. Yetiştirme için ihtiyaç duyduğumuz çelik miktarı daha önceden hesaplanarak sonbaharda kış döneminde oluşabilecek çürümeleride dikkate alarak yeteri kadar yumru ayrılır. Bu yumrular ılık yastıklara köklü sürgün elde edildiğinde olduğu gibi ancak iki katı aralıklarla dikilirler. Bitkiler ilk gelişmelerini yastık içinde yaparlar. Soğukların etkisi kalkınca yastıklar açılır bir dahada kapanmaz. Gövde dallanarak yastık dışına taşar. Bu dallar daha sonra üretim materyali olarak kullanılacak olan çelikleri oluşturacağından düzgün şekilli olarak gelişmeleri sağlanır. Dalların çiğnenmemesine özen gösterilir.
Dikim öncesinde çeliklerin dikime hazırlanması gereklidir. Bunun için dallar dikkatli bir şekilde yumrunun hemen üzerinden kesilerek alınırlar. Yapraklar gövdenin üzerinde 1-2 cm yaprak sapı kalacak şekilde gövdeden kesilerek atılırlar. Kalan gövde, üzerinde 3-4 yaprak koltuğu kalacak şekilde 15-20 cm uzunluğunda parçalara ayrılır. Bu parçalar üretimde kullanılacak olan çeliklerdir.
Toprak sıcaklığı 18-22 °C’ye ulaşıldığında aynen diğer üretim yöntemlerinde olduğu gibi önce karıklar dikime hazırlanır. Yine çeşide ve tarla özelliklerine bağlı olarak değişmek üzere karıklar arasında 80100 cm mesafe verilir. Sıra üzerinde ise yine çeşide, dikim zamanına ve tarlanın verimlilik özelliklerine göre 25-30-40 cm arasında değişen aralıklar bırakılır.
Dikim esnasında bir gözün toprak altında diğer gözlerin ise toprak üstünde kalmasına özen gösterilir. Dikim karıklara su verildikten sonra karıkların boyun noktasına, çelikler karık sırtına doğru hafif meyilli olacak şekilde yapılmalıdır.
Çelikleri oluşturan gövde bitkinin gelişme döneminde yaprakların altına gölgede kaldığı için güneşe karşı hassastır. Çelikler dikimden sonra korunmazsa güneşten kolayca zarar görür ve kururlar. Bu nedenle tarlaya dikilen çeliklerin üzerine gölgelemeyi sağlayacak şekilde bir tutam kuru ot veya saman konulmalıdır. Böylece çeliklerin güneşli ortamdan zarar görmeden kök ve sürgün meydana getirmeleri sağlanmalıdır. Çelikle üretimde bu uygulama başarıda önemli rol oynar.
Bu şekilde dikilerek güneşten korunan çelikler bir hafta içinde toprak üstündeki yaprak koltuklarından sürgün meydana getirmeye başlarlar. Dikimden sonraki 15 gün içinde 3-4 yaprak oluştururlar. İşte bu dönemde bitkiler bir defaya mahsus olmak üzere çapalanırlar. Bundan sonra yapılan işlem sadece düzenli aralıklarla bitkilerin sulanmasıdır. Tatlı patatesler daha sonra hızla gelişirler toprak üstünü örterek yabancı ot gelişmesine engel olurlar. Hasat diğer metotlarda olduğu gibi yapılır.
5.2. Tarımsal savaşım
Daha öncede belirtildiği gibi hastalık ve zararlılar açısından sorunlu bir sebze değildir. Ancak kadı lokmasının çok bulunduğu tarlalarda yetiştirme yapmaktan kaçınılmalıdır. Köstebekte tatlı patateste önemli zararlara yol açabilmektedir.
6. Olgunluk hasat ve depolama

Tatlı patateste olgunluğun ilk işareti yaprak renklerinin koyulaşarak kahverengi görüntü almasıdır. Belli dönemden sonra örnek birkaç söküm yapılarak çeşidin büyüklüğünü kazanıp kazanmadığı tespit edilerek hasada başlanır veya hasat bir süre geciktirilir.
Tatlı patateslerde hasat makine ile yapılmalıdır. Hasat edilen yumrular iriliklerine göre gruplandırılır. Küçük yumruklar tohumluk materyali olarak ayrılır.
Tatlı patatesler depolanabilirler. Depolama tahta kasalarda %85 nemli depolarda ve 10-12 °C sıcaklıkta yapılırsa 6 aya kadar saklama mümkün olur. Muhafaza sırasında meydana gelen kaybın düşük olması için yumruların tam olgunlaşmaları, hasat edilirken yaralanmamaları ve depoya koymadan önce iyice kurumuş olmaları sağlanmalıdır.