Arama

Patates Yetiştiriciliği

Güncelleme: 17 Ağustos 2009 Gösterim: 38.750 Cevap: 3
kompetankedi - avatarı
kompetankedi
VIP Bir Dünyalı
16 Kasım 2007       Mesaj #1
kompetankedi - avatarı
VIP Bir Dünyalı
Patates Yetiştiriciliği

patatespatates
Sponsorlu Bağlantılar




patates1




TARLA HAZIRLIĞI



Toprağın yapısına ve patatesten önce yetiştirilen bitkiye göre değişir. Süratli bir çıkış, kuvvetli kök gelişimi, yumruların gelişmesi için iyi bir toprak hazırlığı gerekir.



Ağır (killi) topraklarda, sonbaharda 20-25 cm. derinlikte sürüm yapılır. İlkbaharda diskaro ve tırmık geçirilir.



Hafif (kumlu) topraklarda ilkbaharda toprağı fazla gevşetmeyecek şekilde daha yüzlek sürüm yapılır.Sadece tırmık çekmekle tohum yatağı hazırlanır.





EKİM NÖBETİ



Arka arkaya dikildiği zaman hastalıklar çoğalır, verimi düşer. Toprağa azot ve humus sağlayan baklagiller ve hububat, özellikle kışlık hububat ekim nöbeti için uygundur.



TOHUMLUK KALİTESİ ve SEÇİMİ



Patateste tohumluk olarak kullandığımız kısım yumrulardır. Tohumluk yumrular, 6 cm çapında ve ortalama 50 gram ağırlığında olmalıdır. Tohumluğun çeşidi, üretim amacına göre seçilmelidir. Sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır. Tohumluk yumruların, dikim esnasında gözleri uyanmış olmalı ve üzerinde yaklaşık 1 cm boyunda yeşil filizleri bulunmalıdır.



DİKİM



Patates, ilkbaharda toprak ısısı 8-10 oC yi bulduğu ve geç donların sona erdiği zaman dikilir.



Bölgemizde dikim zamanı Şubat-Mart aylarıdır.



Dikimde sıra arası 70-75 cm, sıra üzeri 20 –40 cm dir. Dikim derinliği; yüzlek dikimde 2cm, derin dikimde 5 cm dir. Yüzlek dikimlerin üzerine en az 15 cm, derin dikilenlerin üzerine ise 10 cm toprak konularak sırt yapılmalıdır. Sırt yapılma zamanı;



- Dikimden hemen sonra düşük sıcaklık veya toprakta kaymak bağlama durumlarında, çıkış tamamlandığında sırt yapılır.



- Dikim sonrasında yüksek sıcaklık ve kuraklık bekleniyorsa, sırt dikimden hemen sonra yapılır. Dikim el ile ya da makine ile yapılır. Önerilebilcek en uygun dikim yöntemi;



- Tohumluk yumruların karık pulluğu ile açılan karık diplerine yerleştirilmesi,



- Aynı karık pulluğunun sırtlarından geçirilerek karıkların kapatılmasıdır.



Çıkış sonrası bitkiler uygun büyüklüğe ulaştığında aynı karık pulluğu ile boğaz doldurma ve yabancı ot kontrolü de yapılabilir.



Sulu şartlarda ortalama dekara 200-250 kg, kuru şartlarda 150 kg tohumluk yeterlidir.



BAKIM İŞLERİ



Patates, fazla bakım isteyen bir bitkidir. Çıkıştan önce düzeltilmiş (dişleri yatırılmış) tırmık çekmek faydalıdır. Hem toprak kaymak tabakası bağladıysa kırılmış, hem de yeni çıkmaya başlayan yabancı otlar öldürülmüş olur.



Patates, 3-4 yapraklı olunca yüzlek ve dikkatli bir şekilde ilk çapa yapılır. Bu çapa ile toprak kabartılır, yabancı otlar öldürülür ve nemin korunması sağlanır. Bundan sonra 20’şer gün arayla (gerekirse 3-4 defa) her çapa ile birlikte boğaz doldurma işlemi yapılır.



GÜBRELEME



Patates çiftlik gübresinden çok hoşlanır. Dekara 1.5-2 ton, eğer toprak çok fakir ise 2.5-3 ton çiftlik gübresi verilirse verim çok artar. Bu miktarlardan fazlası nişasta miktarı ve lezzeti olumsuz etkiler.



Üreticilerin topraklarını tahlil ettirmeleri, bunun neticesine göre gübre kullanmaları en iyi yoldur. Eğer toprak tahlili yapılmamışsa saf madde olarak dekara sulu şartlarda 14-16 kg azot, 8-10 kg fosfor, 8-10 kg potasyum verilebilir.



Fosforlu ve potasyumlu gübrenin tamamı ile azotlu gübrenin yarısı Amonyum Sülfat veya Üre olarak dikim için açılan çizilere el ile yeknesak olarak uygulanmalı ve gübrelerin karışımı sağlandıktan sonra dikim yapılıp, sıralar toprakla kapatılmalıdır. Ekim kombine patates mibzeri ile yapılacaksa fosforlu ve potasyumlu gübrelerin tamamı ile azotlu gübrenin yarısı tohumla beraber banda verilmelidir. Azotlu gübrenin ikinci yarısı boğaz doldurma ve ilk sulamadan önce verilmelidir.



SULAMA


Patates bitkilerinde su ihtiyacı alt yapraklardaki solma ve sararmayla kendini belli eder. Topraktaki nem dikkate alınarak ilk sulama, yumrular fındık büyüklüğüne geldiğinde yapılmalıdır. Hafif topraklarda 15-18, ağır topraklarda 22-25 gün arayla yetiştirme süresince 2-4 sulama yapılır. Hasat ile son sulama arasında 1 haftalık bir zaman bırakılır.



En yaygın sulama yöntemi, karık ile sulamadır. İki karık arası mesafe kumlu topraklarda 60-65cm, ağır topraklarda 70-80 cm dir.



Patatesin en fazla suya ihtiyaç duyduğu devre, çiçeklenmeden 20 gün önce başlayan ve yumru yapmaya başladığı zamana kadar geçen devredir.



Sulama yeterli ve düzenli yapılmadığı taktirde, başta verim kaybı olmak üzere, memeli ve çatlak yumrular, yumru içinde kararmalar ve boşluklar ortaya çıkar.



HASAT


Patateste hasat zamanının geldiği yaprak ve sapların sararıp kuruduğu, yumruların normal büyüklüğünü alarak bitkiden kolayca ayrıldığı ve kabuğun kalınlaşıp sertleştiğinden anlaşılır. Kabuk tırnakla kolayca soyulmaz. Yumrunun kesiti ıslak değil, koyu bir görünümdedir.



Patatesin hasadında çok dikkatli olmak gerekir. Yumrular kesilip zedelenmemeli, toprakta yumru bırakılmamalıdır. Söküm sırasında toprak yaş olmamalı, tavında bulunmalıdır.



Patates hasadı değişik şekilde yapılır:



- Bel, çatal bel ya da çapa ile patatesler sökülüp el ile toplanır.



- Pullukla sökülüp el ile bitkiden ayrılarak toplanır.



- Tek veya çift sırayı söküp bitkiden ayıran makineler ile de hasat yapılır.



Hasattan sonra yumrular ıslak ise gölgede kurutulur. Hasta, çürük, berelenmiş ve kabuğu soyulmuş olanları ayıklanır. Sonra iri, orta ve küçük boy olmak üzere sınıflandırılarak file çuvallara doldurulur.



DEPOLAMA


Patates fazla miktarda su ihtiva eden bir ürün olduğundan iyi bir şekilde depolanmazsa çok zarara uğrar. Yumrular çürür, pörsür, filiz verir ve değerini kaybeder.



Yumrular en iyi şekilde; olgun, zedelenmemiş ve temiz olarak 3-40C sıcaklık, %85-90 nisbi nemde ve solunum sonucu meydana gelen karbondioksit, su ve ısıyı uzaklaştırıp oksijen sağlamak için havalandırma tertibatı iyi olan özel koruma depolarında saklanabilir. Depolamada yığın yüksekliği, yemeklik patateslerde 3-4 metre olabilir. Tohumluk patateslerde ise en fazla 1 metre olmalıdır.




Ayrıcana Bakınız: Patates (Solanum tuberosum)

Son düzenleyen asla_asla_deme; 19 Ocak 2009 17:31 Sebep: Kırık Link
H€L€N - avatarı
H€L€N
Ziyaretçi
18 Kasım 2007       Mesaj #2
H€L€N - avatarı
Ziyaretçi
Patates insan beslenmesinde en az buğday ve pirinç kadar önemli yer tutan bir bitkidir. Yüksek karbonhidrat miktarı ile Avrupa ve Amerikar17;da birçok ulusun temel besin kaynağıdır. Ülkemizde de günümüzde cipslik ve sofralık tüketimi gün geçtikçe artmaktadır.

İklim ve toprak isteği:

Sponsorlu Bağlantılar
Genellikle ılıman iklimlerde verim daha fazladır. Kumlu, kumlu-tınlı, süzek havadar topraklarda iyi gelişir. pH seviyesi yükseldikçe verim düşer en uygun pH 6,5-7,5 arasıdır.

Dikimi:

Toprak eğer sonbaharda sürülmemiş veya kış yağışları ile oturmuş ise derince işlenmeli patates yumrularının rahatça gelişebileceği bir toprak yapısı hazırlanmaya çalışılmalıdır.

Dikim için toprak sıcaklığı 8-10 dereceye ulaşmalıdır. Bu sıcaklık bölgemizde 15 Nisan-15 Mayıs tarihlerinde sağlanmaktadır.

Tohumluk yumrular orta boy (yaklaşık 50 gr.) olmalı ve yumrular kesilerek dikilmemelidir.Daha iri olan tohumlar hasta yumruların diğerlerine hastalık bulaştırmaması için çamaşır suyu ve su ile hazırlanan karışıma batırılmış bıçaklar ile kesilmelidir Dikim derinliği daha çok toprak nemi ve sıcaklığına bağlı olarak 2-5 cm olmalı. Dikilen yumrular en az 10-15 cm. toprak örtüsüyle örtülmelidir. Nemin yetersiz olduğu durumlarda derin, dikim yapılmalıdır. Sıra arası 70 cm. Sıra üzeri mesafeler ise tohumluk patates üretimi için 20-25 cm. yemeklik patates üretimi için 30-40 cm. olmalıdır. Dikim makineli olarak yapılır ise bakım işleri ve hasat da buna bağlı olarak daha düzenli yapılabilmektedir. Yumru iriliğine göre dekara 200-250 kg yumru hesap edilmelidir.

Dikimden önce patates yumruları mantari hastalıklara ve patates böceğine karşı ilaçlanmalıdır.

Gübreleme:

Patates bitkisi gübrelemeye çok iyi cevap veren besin maddesi eksikliğinde verimi çok düşen bir bitkidir. Patates bitkisinin yumrusu ve üst kısmı ile topraktan kaldırdığı en çok besin maddesi miktarı potasyumdur, ve bir ton yumru ile ve bu yumruyu meydana getiren toprak üstü kısmı ile 8 kg saf Potasyum kaldırılmaktadır. Azot ikinci sırayı alır ve 1 ton ürün oluşumu için 5,5 kg saf azota ihtiyaç vardır. Üçüncü sırada ise fosfor gelmektedir. 1ton patates yumrusunun meydana gelmesi için 1,5 kg Saf Fosfor gerekmektedir. Bu miktarların bilinmesi patates için gübreleme programı ve gübre tavsiyesinin yapılabilmesi için gereklidir. Yapılan toprak tahlili ile hangi gübreden ne kadar kullanılacağına karar verilmelidir.

Yabanı ot mücadelesi ve Boğaz doldurma :

Patates tarımında yabancı ot mücadelesi için kültürel ve kimyasal tedbirler birlikte uygulanmalıdır. Kimyasal yolla ekim öncesi, ekim sonrası çıkış öncesi ve çıkış sonrası ilaçlama imkanı vardır. Tarlamızdaki yabancı ot durumuna göre bunlardan biri tercih edilmelidir. Daha sonra bitkiler 15-20 cm olduğunda 1. çapa ve bitkiler 30-40 cm olduğunda boğaz doldurma yapılmalıdır. Boğaz doldurma sırasında üst gübrelemede yapılabilir.

Sulama:

Bölgemizde patates tarımı ekonomik olarak sulanarak yapılabilmektedir. Sulama yağmurlama yada damla sulama metodu ile yapılmalıdır. Patates bitkisi ürünü olan yumrularını toprak altında büyüttüğü için devamlı tavlı ve su stresi yaşamayan bir toprak yapısı istemektedir. Aksi halde verim düştüğü gibi yumrularda da şekil bozuklukları gözükebilmektedir.

Yumru oluşumundan sonraki, yani yumruların şişmeye başladığı devrede bitkinin çok miktarda suya ihtiyacı bulunmaktadır. Bu devreden itibaren 4-6 gün arayla su verilmesi gerekir. Hasattan 15-20 gün önce, yumruların olgunlaşması ve kabukların pişkinleşmesi için su kesilir. Sökümden 2 gün önce hasatta kolaylık sağlamak için su verilebilir.

Hasat:

Patates hasat zamanını, üretim amacı (tohumluk, yemeklik, turfanda vb.) belirler. Fakat genellikle bitkinin yaprak ve sapları kahverengileşip kuruduğu, yumruların ana bitkiden ayrıldığı ve yumru kabuğunun sertleşip pişkinleştiği zaman hasada girilir. Hasat pullukla elle veya söküm makinesiyle yapılabilir. Ancak en yaygın ve ekonomik yöntem, söküm makinesiyle hasat olmaktadır. Ürünler nemli ise toplanmadan önce bir süre kurutulur. İriliklerine göre boylanan yumrular uygun şartlarda depolanarak daha sonra pazara ulaştırılır.

Son düzenleyen asla_asla_deme; 19 Ocak 2009 17:32 Sebep: Kırık Link
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
17 Temmuz 2009       Mesaj #3
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Patates
MsXLabs.org & Temel Britannica

Patates, nişastalı yumruları için yetiştiri­len değerli bir tarım bitkisidir. Dünyanın en önemli bitkisel besin kaynaklarından biri olan bu bitkinin (Solanum tuberosum) anayurdu­nun Güney Amerika'da And Dağları olduğu ve Amerika Yerlileri'nce yüzlerce yıl öncesin­den beri yetiştirildiği bilinmektedir. Patates Avrupa'ya ilk kez 16. yüzyılda, Güney Ame­rika'dan dönen İspanyol gezginleri tarafından getirilmiş, daha sonra İrlanda'ya, oradan da İngiltere'ye yayılmıştır.
Avrupa'ya getirildiği ilk dönemlerde, yal­nızca zenginlerin bahçesinde yetiştirilen ve ancak önemli şölenlerde sunulan değerli bir yiyecekti. Oysa İrlanda'ya götürüldükten kısa bir süre sonra patates büyük bir hızla yaygınlaşarak halkın başlıca besin kaynağı durumu­na geldi. Sanayi Devrimi sırasında sayıları hızla artan fabrika işçilerine ucuz yiyecek arayışıyla birlikte patates bir kesim olarak önem kazandı. 18. yüzyıl ortalarına gelindi­ğinde ise pek çok ülkede ana besin kaynağı olarak ekmeğin yerini aldı. Ama. 1846-47 kışında İrlanda'da patates tarlalarına patates mildiyösü denen bir hastalık bulaşarak bütün ürünün yok olmasına neden oldu. Bunun sonucunda İrlanda'da patates tarımı geriledi.
Günümüzde en başta gelen patates üretici­leri SSCB. Almanya Federal Cumhuriyeti, Polonya, ABD, Fransa, İngiltere, Çekoslo­vakya, Hollanda ve İrlanda'dır. Yıllık patates üretiminin 4 milyon ton dolayında olduğu Türkiye'de ise hemen hemen bütün bölgeler­de patates tarımı yapılır. Ama toplam üreti­min yaklaşık üçte birini Nevşehir ve Niğde illeri sağlar.
Bol miktarda nişastanın yanı sıra kalsiyum ve C vitamini de içeren patates kolay sindirilebilen değerli bir gıda maddesidir. En çok kızartılarak, yemek, salata ve püre yapılarak tüketilir. Hayvan yemi olarak da kullanılan patatesten ayrıca nişasta çıkarılır, alkol ve glikoz gibi bazı kimyasal maddelerin üreti­minde hammadde olarak da yararlanılır.

Patatesin Özellikleri, Yetiştirilmesi ve Zararlıları
Domates ve patlıcanla yakın akraba olan patates, patlıcangiller (Solanuceae) familya­sından otsu bir bitkidir. Güney Amerika'da 100 kadar değişik yabani çeşidi bulunan bu bitkinin yapılan melezleme çalışmalarıyla, ya­ni insan eliyle geliştirilmiş pek çok kültür çeşidi de vardır.
Ortalama 25 cm ile 75 cm arasında boylanabilen patates bitkilerinin yeşil ya da morumsu gövdelerinde iri bileşik yapraklar bulunur.
Dalların ucunda salkımlar oluşturan çiçekleri beyaz, sarı, mor ya da çizgilidir. Henüz olgunlaşmamış domatesleri andıran yeşil, kü­çük meyveleri minicik tohumlar içerir.
Patatesin besin olarak yararlanıldığı bö­lümü toprağın altında geliştirdiği yumruları­dır. Bitki ürettiği nişastayı bu yumrularda depolar. Tek bir patates bitkisi birkaç tane ile 20 arasında değişen sayıda yumru oluşturur. Yumrular genellikle oval ya da yuvarlak biçimli; kabuğu sarı, kahverengimsi gri ya da mor; eti ise beyaz ya da sarıdır. Yumruların yüzeyinde "göz" denen küçük tomurcuklar bulunur. Bu tomurcuklar toprağa dikildiğinde sürgün vererek yeni bitkilere dönüşür. İşte bu yüzden patates tohumdan değil "tohumluk patates" denen küçük yumrulardan çoğaltılır.
Patates en iyi derin, hafif ve besince zengin topraklarda yetişir. Genellikle tarlalarda 70 cm aralıklarla açılmış oluklara kışlık ürün için 40 cm. taze patates elde etmek isteniyorsa 30 cm, tohumluk patates üretimi için ise daha yakın aralıklarla dikim yapılır. Dikilen ürü­nün üstü 5-6 cm yüksekliğinde toprakla ör­tülür.
Ürün genellikle bitkinin toprağın üstündeki bölümleri solduktan sonra hasat edilir: ama eğer uzun süre saklanmayacak, yani kışlık olarak tüketilmeyecekse, ilkbaharın sonlarına doğru yeni gelişen körpe yumrular sökülür. Pazarlarda taze patates adıyla satılan bu üründür. Patates elle ya da makinelerle hasat edilir.
Patates mildiyö, çürüklük ve mozaik gibi bazı mantar hastalıklarına ve genellikle yaprakbiti denen bazı küçük böceklerin taşıdığı virüs hastalıklarına karşı çok duyarlıdır. Ayrı­ca, patatesboceği, toprakpiresi, yaprakpiresi ve ipliksolucan gibi çeşitli zararlılardan da önemli ölçüde etkilenir. Örneğin, patatesböceğinin larvaları bir patates tarlasını neredey­se tümüyle yok edebilir. İpliksolucanlar ise patates bitkilerinin gövdelerini toprak yüzeyi­ne yakın kesimlerinden kemirerek zarar gör­mesine neden olur.


Ayrıca sınıflandırmadaki yeri için bakınız:
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
KnocKout - avatarı
KnocKout
Ziyaretçi
17 Ağustos 2009       Mesaj #4
KnocKout - avatarı
Ziyaretçi
Patates

Patates (Solanum tuberosum), patlıcangiller (Solanaceae) familyasından yumruları yenen otsu bitki türü. Boyu 60-80 cm’ye varan, beyazımsı-pembemsi çiçekler açan, yumruları hariç zehirli otsu bir bitkidir.

Genel özellikleri

Bitkinin toprak altında kalan yumruları “patates” olarak bilinir. Bu yumrular nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir. Patateste nişastadan başka belli bir oranda protein de bulunur; nişasta %20, protein %12'dir. Besin değeri 95 kaloridir. Bitkinin toprak üst kısımlarında zehirli alkaloidler bulunmasına karşılık yumruları zehirli değildir. Ancak çimlenmiş patateslerde de bu alkoloitler teşekkül ettiğinden zehirlenmelere sebebiyet vermektedir. Patates yumrularında bulunan nişasta taneleri yumurta veya armut şeklinde olup, 70-100 mikron büyüklüğünde tanelerden ibarettir. Patates dış kabuk rengine göre sarı ile kırmızı, etine göre beyaz ve sarı olarak ayrılır. Sarı patates makbuldür. Patates tohumuna milva denir. Özellikle Niğde ilinde yetiştiriciliği yapılir.

Kullanıldığı yerler

250px Potato blossom
Patates çiçeği


Şeker hastalarına faydalıdır. Susuzluğu giderir. Mide ve onikiparmak bağırsağı ülserinde yararlıdır. Karaciğer şişliğini de giderir. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Damar şişliğinde faydalıdır. Sert bir şey yutulduğu zaman yabancı maddenin vücuda zarar vermeden çıkartılmasını sağlar. Patates yemek basur memesi, yanık ve çıbanların ağrılarını geçirir. Ana vatanı Amerika'dır.

Patates türleri

Patateslerin değişik türleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Granula, Selma, vs. Almanya'da patatesler, market ya da pazarda satışa sunulurken cinsi ve özellikleri etikette belirtilir. Ayrıca en lezzetli olan bu iki tiptir. Bir tanesinin iç kısmı parlaktır ve hoş bir koku ve tada sahiptir, ayrıca, dağılmadan ve çabuk pişer.

Tarihçe

200px Potato plant



Günümüzde çağdaş botanistler patatesin anavatanının Güney Amerika olduğu konusunda uzlaşmışlardır. Öyleki patates And dağları'nda yabani türler olarak belirmiş ve buradan Kolombiya ve Venezuela'ya oradan da Şili ve kuzey Arjantin'e gelmiştir. En sonunda tüm türler Peru'da ekilmeye başlamıştır. Patates ekimine dair günümüzdeki tek kanıt yaklaşık 7,000 yıl önce Peru'da gerçekleşmiş olmasıdır.
İlk kez patatesi Avrupa'ya getiren İspanya'lı bir fatih olan Pedro Cieza de León getirmiştir. Quechua kökenli bir kelime olan patates aynı yıllarda İspanya da ekilmeye başlandı.
1540'larda Fransa'da ekimine başlandı ve patatesi 1590'da ilk olarak botanik literatürüne geçiren İsviçreli botanist Gaspard Bauhin'dir.
vikipedi

Benzer Konular

26 Ocak 2012 / Misafir Ziraat
4 Haziran 2012 / Misafir Soru-Cevap
8 Ekim 2008 / Lavie Taslak Konular
22 Ağustos 2010 / _Yağmur_ Taslak Konular
30 Kasım 2015 / Safi X-Sözlük