Patoloji (Hastalıklar Bilimi)

Patoloji

, tıpta, hastalık durumlarında ortaya çıkan yapı ve işlev değişiklikleriyle hastalık nedenlerini saptamayı amaçlayan uzmanlık dalı.
Bu alandaki ilk çalışmalar çoğunlukla dinsel yasaklar nedeniyle engellendiyse de ortaçağ boyunca yasakların gevşemeye başlaması ve zamanla ölüm nedenini belirlemek amacıyla otopsiye izin yerilmesi patolojinin temelini oluşturdu.
İtalyan hekim Giovanni Morgagni 1761’de yayımladığı ilk sistemli patolojik anatomi ders kitabında hastalıkların ortaya çıktığı organları ilk kez belirledi. Klinik belirtilerle patolojik değişiklikler arasındaki ilişki 19. yüzyılın ilk yarısında kurulmaya başladı. Hastalıkların oluşmasını vücudun suyuk dengesindeki değişimlere bağlayan kuramların yerini bilimsel hücre kuramı aldı. Rudolf Virchow 1858’de hastalıkların özelliklerinin hasta hücrelerin mikroskopla incelenmesiyle anlaşılabileceğini ileri sürdü.

19. yüzyılın sonlarına doğru Louis Pasteur bakteriyolojik hastalık kuramını geliştirdi.Robert Koch birçok hastalık sürecinin anlaşılmasına katkıda bulundu. Patolojinin ayrı bir uzmanlık dalı olarak gelişmesi de bu döneme rastlar. Patoloji alanındaki çalışmalar büyük ölçüde laboratuvar incelemelerini ve hastayla klinikte ilgilenen hekimin bu incelemeleri değerlendirmesini kapsar. Laboratuvarda incelenen örnekler cerrahi girişimle alınan vücut dokuları, kan ve öbür vücut sıvıları, idrar, dışkı ya da cerahat olabilir. Patoloji uygulamaları, hastalık süreçlerine ilişkin değerli ve başka yollarla elde edilemeyecek bilgi sağlayan otopsiyi de içerir.

Genel patoloji alanındaki bilgi birikiminin hızla artması çeşitli alt uzmanlık dallarının ayrılmasını gerekli kılmıştır; bunlardan bazıları nöropatoloji, pediatrik patoloji, dermatopatoloji ve adli tıp patolojisidir. Enfeksiyonlarda hastalık etkenini saptamaya yönelik mikroorganizma kültürlerinin yapılması, biyopsi yapılırken optik elyaf aygıtların yardımıyla iç organlara kolayca erişilebilmesi, elektron mikroskopuyla hücrenin içindeki yapıların daha iyi ve ayrıntılı tanımlanması ve çeşitli kimyasal boyama yöntemlerinin geliştirilmesi hastalık nedenlerinin belirlenmesini büyük ölçüde kolaylaştırmıştır.