Arama

Hüsn-i Talil (Güzel Neden Bulma) Sanatı

Güncelleme: 8 Haziran 2013 Gösterim: 5.441 Cevap: 2
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
9 Şubat 2010       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Hüsn-i talil

Sponsorlu Bağlantılar
Vikipedi, özgür ansiklopedi



Hüsn-i talil herhangi bir olayın meydana gelişini gerçek sebebi dışında güzel ve hayali bir sebebe bağlama sanatına verilen addır.

Örnek

  • Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına
Nice bin atlı kapılmıştı fethin rüzgârına
Yahya Kemal Beyatlı

(Akıncıların yeni ülkeler fethetmek istemelerinin nedeni olarak şair, atlarına yeni bir ülkede yem vermek isteyişlerini gösteriyor).

Diğer Örnek Metinler

  • Sen yoksun hiçbir şey yok
Güneşin rengi
Ağustos yıldızlarının sıcaklığı
Karanfil kokusu...

  • Ateşten kızaran bir gül arar da
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi

Ey sevgili sen bu ilden gideli
Yaprak döktü ağaçlar, coştu gökyüzü

Tarihini aksettirebilsin diye çehren
Kaç Fatih’in altın kanı mermerle karışmış

Hâk-i pâyine yetem dir ömrlerdir muttasıl
Başını taşdan taşa urup gezer avare su

Suat Taşer
Mavi Peri - avatarı
Mavi Peri
Ziyaretçi
28 Haziran 2012       Mesaj #2
Mavi Peri - avatarı
Ziyaretçi
Hüsn-i Talil

Sponsorlu Bağlantılar
Bir olayı ya da olguyu gerçek nedeni dışında güzel bir nedene bağlama sanatı. Nedim'in "Olmadı tenhaca bir işret çemende yâr ile / Üstüme göz dikti nergisler nigehbân oldu hep" beytinde sevgilisiyle yalnız kalamayışını nergislerin gözcülüğüne bağlaması bir hüsni talil örneğidir.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
_EKSELANS_ - avatarı
_EKSELANS_
Kayıtlı Üye
8 Haziran 2013       Mesaj #3
_EKSELANS_ - avatarı
Kayıtlı Üye
Hüsn-i Talil – Güzel Neden Bulma Sanatı
MsXLabs.org
edebi sanatlar

Sebebi bilinen bir olayın meydana gelişini, gerçek sebebinin dışında başka, güzel bir nedene bağlamadır. Herhangi bir olayı gerçek edeninin dışında daha güzel ve hayali bir nedene bağlayarak açıklama sanatıdır. Ancak bu nedenin kesin bir yargıya dayanması gerekir.
Hüsn-i Talil örnekleri:
- Gül bahçesi sevgiliden haber geldiği için,
Süslendi ve güzel kokular süründü.
- Yoksun diye bahçemde çiçekler açmıyor bak.
- Senin o gül yüzünü görmek için, / Sana güneş bakmak için doğuyor.
- Benim kaderime ve yalnızlığıma, / Irmaklar bile ağladı.
- Rüzgar gökte bir gezinti,
Üşürüz her akşam vakti,
Ne sıcak vücutlar gitti,
Toprağı ısıtmak için.
- Güller kızarır utancından o gonca gül gülünce,
Sümbül bükülür kıskancından kakül bükülünce.
- Bir an önce görülsün diye Akdeniz,
Toroslarda ağaçlar hep çocuk kalır.
- Toros dağlarının üstüne, / Ay, un eledi bütün gece.


Not: Hüsn-i talil’de de tecâhül-i arif’te olduğu gibi gerçek bir nedeni bilmezlikten gelme gibi bir durum vardır. Hüsn-i talil’i, tecâhül-i ariften ayıran yön, gerçek bir olayın hayali nedene bağlanmasıdır.

ÖRN
:“Güzel şeyler düşünelim diye yemyeşil oldu ağaçlar.” cümlesinde; ilkbaharda doğanın uyanması, ağaçların yapraklanması gibi gerçek bir olay, hayali bir nedenle açıklanmış)

ÖRN
:Güller ki yüzünün renginden utandıkları için kızardılar.

ÖRN
:Niçin sık sıkbakarsın öyle mirat-ı mücellâya,
Meğer sen dahi kendi hüsnüne hayran mısın kâfir?
Nedim

ÖRN
: Sen gittin yaslara büründü cihan, / Soluyor dallarda gül dertli dertli.
Şair, “akşamın gelişini” ve “gülün solmasını”, “sevgilinin gidişine bağlamıştır. Böylece gerçek neden yerine hoşa giden, hayali bir neden bulmuştur.

ÖRN
: Güzel şeyler düşünelim diye, / Yemyeşil oluvermiş ağaçlar.
Şaire göre ağaçlar, insanların mutlu olmasını, güzel şeyler düşünmesi için yemyeşil olmuştur. Bu ağaçların yeşil olmasının gerçek nedeni değildir. Şair gerçek nedeninin dışında daha güzel ve etkileyici bir neden bulmuştur.

ÖRN
: Renk aldı özge ateşimizden şerâb ü gül,
Peymâne söylesün bunu gülzâr söylesün.
Bilinmeyen Sözcükler: ŞERAB: şarap, PEYMANE: kadeh , GÜLZÂR: gül bahçesi
Açıklama: Bu dizelerde şair, şarabın ve gülün rengini (kırmızılığını) kendi içindeki ateşten geldiğini belirtiyor. Böylece şarabın ve gülün kırmızılığını gerçek nedeninin dışında daha güzel ve hayali bir nedenle açıklıyor.

ÖRN
: Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına,
Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına.
Akıncıların yeni ülkeler fethetme isteklerinin nedeni olarak, şair atlarına yeni bir ülkede yem vermek isteyişlerini gösteriyor. Oysa fetihlerin asıl amacı toprak kazanmaktır.

ÖRN
: Sen yoksun hiçbir şey yok,
Güneşin rengi,
Ağustosyıldızlarının sıcaklığı,
Karanfil kokusu…
Şair, karanfil kokusunun ağustos yıldızlarının sıcaklığının, güneşin renginin olmayışını gerçekçi bir neden değil de sevdiğinin yok oluşuna bağlıyor.

ÖRN
: Müzeyyen oldu reyâhin bezendi bâğ -ı çemen,
Meğer ki bağa haber geldi yârdan bu gece.
Bilinmeyen Sözcükler: MÜZEYYEN OLMAK: süslenmek , REYÂHİN: fesleğenler
Açıklama: Şair, “Bahçe, süslenmiş fesleğenlerle bezendi, meğer sevgili bu gece geleceğini bildirmiş.” diyor. Bahçenin süslenmesini sevgilinin geleceği haberine bağlıyor. Halbuki bahçenin güzellik kazanması mevsimle ilgilidir.

ÖRN
:Hâk – i pâyine yetem der ömrlerdir muttasıl,
Başını taştan taşa urup gezer âvâre su.
Irmakların dağ taş aşarak (başını taştan taşa vurarak) akıp gidişi, Hz.Peygamberimizin ayak bastığı topraklara ulaşmak nedenine bağlanıyor.


Benzer Konular

30 Aralık 2012 / Misafir Soru-Cevap
9 Ekim 2008 / Pasakli_Prenses Mitoloji
23 Kasım 2010 / Daisy-BT X-Sözlük
17 Temmuz 2015 / Safi X-Sözlük