Terim Anlam ve Özellikleri

TERİM ANLAM VE ÖZELLİKLERİ

Bilim sanat, spor, ya da çeşitli meslek dallarıyla ilgili özel kavramları karşılayan sözcüklerdir.

• Nota müziğin anahtarı gibidir.
• Rakip takım birazdan penaltı atışı yapacak.
• Marmara fay hattı tehlikeli sinyaller veriyor.
• Güreşçimiz, finalde rakibini tuşla yendi.
• Matematik öğretmenimiz tahtaya bir doğru çizmemizi istedi.
• Şiirde aynı eklerin ya da sözcüklerin tekrarlanmasına redif denir.

NOT 1: Bazen bir sözcük gerçekte terim değilken terim olarak kullanılabileceği gibi, gerçekte terim olan bir sözcük de terimlikten çıkabilir.

• Polis bir hücre daha ortaya çıkardı. ( terimlikten çıkma)
• Sinop burnu Türkiye'nin en kuzey noktasıdır. (terimleşme)

NOT 2: Bir sözcük birçok dalda terim olabilir.

• Bitkiyi toprağa bağlayan kökleridir.
• Dört, kök dışına iki olarak çıkar.
• Hiçbir ek almamış sözcüğe kök denir.

Terim Nedir? – Terim Anlam / Terimler

Terim, genel olarak özel alanların kavramlarına verilen addır. Bir bilim, sanat dalı veya meslekle ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcüklere terim denir. Bu alanlar bilim, teknik, sanat, zanaat, spor, tecim gibi, birbirinden çok ayrı olabilir, örneğin kimya dalındaki radyum, baryum maddeleri gibi, dilbilim ve yazında geçen iğretileme de (istiare, metafor), ayakkabıcılıkta geçen fiyonta da birer terimdir. Kâğıtçılıkla ilgili bir elkitabında ya da bir sözlükte geçen kâğıt da günlük dilin bir kavramı olduğu halde bir terim sayılabilir.

Öte yandan kullanım alanı genişleyen, günlük yaşamda yeri olan terimler do genel kullanımlarında terim olma niteliklerini yitirir, dilin öteki sözcükleriyle aynı duruma gelir, örneğin telefon, radyo, televizyon, uçak, tren sözcükleri, bu nesneler ilk bulunduğunda, ilk tanıtıldığında terim niteliği taşımış olsalar bile bugün terim olmaktan çıkmış, hatta daha önce değindiğimiz gibi, temel sözvarlığı içinde düşün.dür duruma gelmişlerdir. Ancak elektroniğe ilişkin bir sözlükte geçen radyo ve televizyon yine birer terimdir.

Terimler, kesin anlamlı sözcüklerdir. Bu yüzden, anlamları herkese göre aynıdır. Örneğin tümleç, nesne, utama (dil bilgisi); ekvator, dönence, debi (coğrafya); per­de, suflör, aktör (tiyatro); açı, yarıçap, doğru (ma­tematik); basınç, kapalı devre (fizik) terimidir.

DEVAMI Terim Nedir?

Terim Anlam
Bir bilim, sanat ya da meslek dalıyla ilgili bir kavramı karşılayan kelimelere terim denir. Terimlerin anlamları dar ve sınırlıdır.
Örnek: "Ekvator" kelimesi tek bir anlama gelir ve tek bir nesneyi karşılar.
Örnek: kök, mısra, muson.

“yüklem, özne, kök, zarf”, dil bilgisi terimleri; “üçgen, daire, çap”, kelimeleri de geometri terimleridir.

Terimler halkın söz varlığında yer almaz, ama halk ağzında kullanılıp da sonradan terim özelliği kazanmış kelimeler vardır.
Örnek: "Budala" kelimesi halkın söz varlığında aptal, anlayışsız, sersem anlamlarıyla kullanılır, fakat bu kelime psikolojide belli bir zeka seviyesine sahip anlamında kullanıldığında terimdir.

Önemli : Terimler, genellikle gerçek anlamıyla kullanılan sözlerdir. Terimlerin, mecaz anlamı, yan anlamı, deyim anlamı yoktur.

• Boğaz’ı geçip Karadeniz’e ulaştık.
• Ayağı olmayan göllerde tuz oranı yüksek olur.
• Ağacın kökleri çok derinde.
• Üçgenin iç açıları toplamı 180’dir.

UYARI 1: Bir sözcük farklı bilim dallarında farklı terim anlamlara sahip olabilir. Örneğin kök sözcüğü matematikte de, Tıpta da terim anlamıyla kullanılabilir.Yine "perde" sözcüğü hem tiyatroda hem de müzikte terim anlamda kullanılabilir.

UYARI 2 : Bir sözcüğün terim anlam sahibi olabilmesi için mutlaka o bilimdalı ile ilgili bir cümlede geçmesi gerekir.Hiç bir sözcük tek başına terim anlam sahibi olamaz.

Örneğin: "Konuya yanlış açıdan bakıyorsun." cümlesinde açı sözcüğü terim anlam dışıdır. Fakat, "Üçgende en önemli birim açılardır." cümlesinde açı sözcüğü bir geometri terimi olarak kullanılmıştır.

Terim Anlam Örnekleri

• Nota müziğin anahtarı gibidir.
• Rakip takım birazdan penaltı atışı yapacak.
• Marmara fay hattı tehlikeli sinyaller veriyor.
• Güreşçimiz, finalde rakibini tuşla yendi.
• Matematik öğretmenimiz tahtaya bir doğru çizmemizi istedi.
• Şiirde aynı eklerin ya da sözcüklerin tekrarlanmasına redif denir.
• Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir. (Geometri)
• Gazelin beyitleri arasında bütünlük yoktu. (Edebiyat)
• Hakem penaltı atışı için düdüğünü çaldı. (Futbol)
• Oyun üç perdeden oluşuyordu. (Tiyatro)
• Bir üçgenin iç açıları toplamı yüz seksen derecedir. (geometri)
• Diğer dişleri kurtarmak için köprü yapacağız. (Dişçilik)
• Güreşçimiz köprü kurmayı iyi biliyor. (spor)
• Suyun özgül ağırlığı kaçtır?(fizik)
• Tütün önemli oranda nikotin içerir. (botanik)
• Barış zamanı vergileri subaşılar toplardı. (tarih)
• Bu oyunda suflör kullanmayacağız. (tiyatro)
• Toplardamarda bir sorun vardı. (Tıp)